Frjáls verslun - 01.04.1955, Síða 24

Gamall vatnsberi við vatnspóstinn l Aðalstrœti í Rc-ykjavílc.
kaupmenn enn fáir (58) og flestir erlendir eða áttu
heima utanlands. Allar götur fram að 1870 var
meiri liluti íslenzkra verzlana enn í útlendri eign
og jafnvel á fyrsta áratug þessarar aldar eru um
12 af hundraði verzlananna ennþá útlendar.
Meðal elztu íslenzku kaupmannanna í Reykja-
vík, sem ruddu nýjar brautir á ýmsan hátt, má
nefna Hannes Johnsen, son Steingríms biskups.
Úti um land voru þeir Thorlacius-feð'gar og þeir
feðgarnir Ásgeir Ásgeirsson og Ásgeir sonur hans
á ísafirði og merkur verzlunarstjóri eins og
Guðmundur Thorgrímssen á Eyrarbakka. Þor-
lákur O. Johnson kom með ýmsar nýjungar á
síðasta fjórðungi nítjándu aldar. TJpp úr því,
og einkum upp úr aidamótum, kemur hver ís-
lenzki kaupsýslumaðurinn á fætur öðrum með
nýtízku verzlanir, reknar af hagsýni og dugnaði
og það eru ekki sízt verzlanirnar í Reykjavík,
sem ráða stefnunni og efla hið nýja, viðskiptalíf
á þjóðlegum grundvelli.
Fyrsta hlutafélagið
í Reykjavík hafð'i fyrir löngu verið lagður
grundvöllur nýs atvinnulífs í landinu, þegar
stofnaðar voru innrettingarnar, sem lcenndar eru
við Skúla. Magnússon fógeta og alkunnar eru.
Þá hófust þær tilraunir til iðnaðar, tii nýrrar
útgerðar og til verzlunar, þar sem reynt var að
brjóta. niður veldi hinna gömlu einokunarkaup-
manna, sem mjög höfðu oftlega misbeitt valdi
sínu og vanrækt köllun sína. Annars voru verzl-
unarhættirnir sjálfir að ýmsu leyti þannig, að
litlar breytingar urðu á, menn trúðu enn á gildi
eða nauð'syn opinbers reksturs á verzluninni og
48
FKJÁLS VERZLUN