Frjáls verslun - 01.04.1955, Side 41

I konunglcgri auglýsing til Alþingis 1847 er því heitið
að hraða rannsóknum í málinu, svo sem framast mcgi verða.
En Jón Sigurðsson kvað hallæri og hungur ganga að í
landinu og yfir mörg lönd, og undarlegt væri, „ef vér einir
vildum ekki taka upp það ráð, sem öllum öðrum þjóðum
hefir gefizt vel, eða ef það óheppnaðist á þessu landi, sem
alls staðar heppnast annars staðar“. Bar hann fram þá
bænarskrá, að fullkomið verzlunarfrelsi yrði „veitt að ári
komanda til reynslu . . .“. En hún var felld með 13 atkvæð-
um gegn 9. 8)
Enn dróst málið á langinn, þótt engan veginn væri lát-
ið falla niður. Ymsir vafningar og hliðstæð málefni töfðu
fyrir, s. s. uppsiglingarleyfi til nýrra kauptúna, en þau þóttu
mönnum vera í nánu sambandi við frjálsa verzlun. — Hér
skal þó hvorki vikið að þcim efnum né lunnt harkalegu
meðferð þjóðfundarmanna 1851 á lagafrumvarpi stjórn-
arinnar ttm siglingar og verzlun á Islandi. En í atltugasemd-
um er þar að vísu viðurkennt sjónarmið Islendinga, þótt
jafnframt sé tckið fram, að ætti að fullu „að umsteypa
skipulagi því, sem verið hefur hingað til á hinni íslcnzku
verzlun, þá er hætt við, að þvílíkt los kæmist á verzlun
þessa, að af því kynni að hljótast vandræði . . ,“9) Hafði
innann'kisráðuneytið skrifaði fjármálaráðuneytinu um vorið,
5. aprílmánaðar. Segir þar, að ráðherranum hafi ekki þótt
fýsilcgt að leggja málið fyrir ríkisþing Dana á fyrra ári og
séu bráðabirgðalög æskilegust. Birtist og grein um það í
„Berlingske Tidende“ 26. aprílmánaðar 1853 að verzlunar-
frclsi yrði lögfest sem fyrst með bráðabirgðalögum, ef eigi
yrði öðruvísi. Þctta hefur legið í loftinu. En úr þeim varð
þó ckki.
Ráðherraskipti voru þó tíð með Dönum um þessar
mundir, þrengingar Dana miklar eftir Slésvíkurstyrjöldina
og ráðherrarnir mjög háðir dönsku þjóðinr' -jndir einveldis-
r------——----------—■—■— --------------------a
HVAÐ VERZLUNIN EDINBORG
HEFUR GERT ÁRIÐ 1903.
Hún hefur selt landsmönnum góðar og ódýrar
útlendar vörur fyrir rúmar 524.000 krónur.
Hún hefur keypt af landsmönnum fisk og aðr-
ar innlendar vörur fyrir um 1.143.000 kr., og
borgað í peningum út í hönd.
Hún hefur veitt landsmönnum atvinnu við
verzlun og fiskveiðar, og borgað hana út í pen-
ingum, alls um 121.500 krónur.
Hún hefur goldið til landssjóðs og í sveitaút-
svar á árinu um 33.500 kr.
Verzlunin hefur aðalstöðvar sínar í Reykjavík,
en útibú á ísafirði, Akranesi og Keflavík.
(Auglýsing í Þjóðólfi 26. febr. 1904. 56. árg. No. 9.)
lok og eftir, en hún átti nóg með sig. „Saga dönsku þjóðar-
innar um hin sextán ár frá marzdögum 1848 td október-
friðargerðarinnar 1864, markast miklum viðburðum og fel-
ur í sér langvinna þolinmæðisbaráttn inn á viS og út á viS
fyrir ríki og þjóðfélag.“'°) En kornverð fór nú hækkandi,
og stóraukið kornvörumagn gckk út á enskum markaði cft-
ir afnám enska korntollsins 1846. Eina vandræðaár korn-
uppskerunnar var 1853, einmitt sama árið (í öndverðum
janúarmánuði) sem stjórnin lagði lagafrumvarp til frjálsrar
verzlunar á íslandi fyrir ríkisþingið. Er þar fallizt á 4 atriði
úr lagafrumvarpi þjóðfundarmanna, m. a. að taka megi út-
lenzk skip á leigu, en Þjóðólfur nefnir þau 2 atriði, scm séu
„vcrulegur hnekkir góðri og arðsamri verzlun útlendra þjóða
hér á landi“: 1. þær megi eigi koma á neina aðra kaup-
staði en þá sex, sem nefndir eru; 2. „eins getur svo að borið
ótal sinnum, að það verði hrein frágangssök fyrir útlend-
ing, sem kemur hér án leiðarbréfs og vill verzla eða ijá
Frá Flatey á BreiSafirSi
FRJÁLS VERZLUN
65