Frjáls verslun - 01.04.1955, Page 53

Þórhallur Ásgeirsson skrifstofustjóri:
Samningar íslands
um utanríkisviðskipti
Utanríkisverzlun íslendinga er, eins og margt
annað hér á landi, þegar iniðað er við fólks-
fjölda, meiri en nokkurs annars lands. Veldur
því hvort tveggja, fábreytt innanlandsfram-
leiðsla og þar af leiðandi víðtækar innflutnings-
þarfir, og afkastamikill sjávarútvegur og fisk-
iðnaður, sem hefur tryggt þjóðinni góð og batn-
andi lífskjör. Viðskiptin við útlönd ráða miklu
um afkomu þjóðarinnar á hverjum tíma. Hvem-
ig þeim málum er háttað, bæði hjá einstökum
fyrirtækjum og þ\7í opinbera, varðar þvi hvern
rnann. Viðskiptamálin eru margþætt, og verður
í þessari grein aðeins reynt að’ skýra stuttlega
frá þeim þætti, sem snertir viðskiptasamninga
Islands og annarra ríkja.
Aður fyrr var með viðskiptasamningum átt
við milliríkjasamninga um beztu kjör, tollfríð-
indi og ýmsar ahnennar reglur varðandi verzlun
og siglingar. ísland hefur slíka samninga við 31
land. Samningar við 14 lönd voru gerðir af Dön-
um fyrir 1. des. 1918, en ná einnig til Islands.
En 17 samningar hafa verið gerðir síð’an Island
varð fullvalda ríki, þar af tveir, við Vestur-
Þýzkaland og Ástralíu, síðan lýðveldið var
stofnað.
Grein þessari er ckki ætlað að fjalla um þessa
samninga heldur þá tegund viðskiptasamninga,
sem þróazt hefur eftir 1931, fyrst sem afleiðing
heimskreppunnar, en síðan fengið nýjan byr
undir vængi eftir heimsstyrjöldina. Allir eiga
þessir samningar það sameiginlegt, að þeir eru
afkvæmi gjaldeyris- og viðskiptahamla í öðru
hvoru eða báðum aðildarríkjum. í þeim felst
viðleitni til að greiða fyrir viðskiptunum með
því að setja um þau fastar reglur. Enda þótt
samningar Íslands séu frábrugðnir og marg-
breytilegir, má skipta þeim í tvo flokka, jafn-
keypissamninga (elearingsamninga) og Vestur-
Evrópu samninga.
I gildi eru íslenzkir viðskiptasamninga.r við
17. lönd, þar af eru 10 jafnkeypissamningar, en
7 við Vestur-Evrópuríki, og er þá Italía talin
þar með. Fer hér á eftir listi yfir viðskiptasamn-
inga.na, ásamt gildistíma þeirra.
Vestur-Evrópusamningar
LÖND: GILDISTÍMI:
Austurríki .......... Frá G. ji'mí 1953—óákveðið.
Daumörk ............. Frá 15. marz 1955—14. marz 1956.
Frakkland ........... Frá 1. okt. 1954—31. marz 1955.
írland .............. Frá 13. sept. 1950—óákveðið.
Ítalía .............. Frá 27. júní 1954—27. júní 1955.
Sviþjóð ............. Frá l..april 1954—31. marz 1955.
Þýzkaland ........... Frá 1. júlí 1954—30. júní 1955.
Jafnkeypissamningar
Austur-Þýzkaland* .. Frá 9. sept. 1954—31. des. 1955.
Brazilía ............ Frá 1. júli 1954—30. júní 1955.
Finnland ............ Frá 1. febrúar 1955—31. janúar 1956.
ísrael .............. Frá 18. maí 1954—18. maí 1955.
Pólland ............. Frá 1. janúar 1955—31. des. 1955.
Rúmenía ............. Frá 13. apríl 1954—31. des. 1955.
Spánn ............... Frá 1. janúar 1955—31. des. 1955.
Sovétríkin .......... Frá 19. júní 1954—31. des. 1955.
Tékkóslóvakía ....... Frá 31. ágúst 1954—31. ágúst 1957.**)
Ung\'erjaland ....... Frá 1. sept. 1954—31. des. 1955.
Vestur-Evrópu samningar
Margir viðskiptasamningar hafa nú orðið lítið
gildi fyrir atvinnulífið og takmörkuð áhrif á við-
skiptin. Er hér um að ræða fyrst og fremst samn-
inga við Vestur-Evrópuríkin, sem eru aðilar að
Efnahagssamvinnustofnun Evrópu (OEEC).
Með stofnun Greiðshibandalags Evrópu (EPU)
1950 voru liöft á viðskiptum milli flestra þátt-
tökuríkjanna að miklu leyti afnumin. Urn leið
*) Islenzka vöruskiptafélagið er aðili að þessum samningi.
**) Vörulistarnir gilda þó aðeins til 31. ágúst 1955.
F11.T/VLS VERZLUN
77