Frjáls verslun - 01.08.1976, Blaðsíða 24

hvatningar eða stuðnings
flokksleiðtoganna.
Nú munu frjálslyndismenn-
irnir, sem enn eru í áhrifa-
miklum stöðum í flokkskerfinu,
leggja hart að Carter að maela
fyrir hefðbundnum stefnumál-
um demókrata og taka ákveðna
afstöðu með aukinni þátttöku
sambandsstjórnarinnar í Wash-
ington við lausn margs konar
félagslegra vandamála í land-
inu.
Sú aðstaða myndi verða í
talsverðu ósamræmi við mál-
flutning Carters. sem hingað til
hefur lagt áherzlu á einstak-
lingsbundna og óháða afstöðu
til málefna. Aðstoðarmenn
Carters hafa þegar af því á-
hyggjur, að farið sé að mást
yfir ímynd hans, sem hins
frjálsa og óbundna frambjóð-
anda en á henni hefur hann
flotið hingað til.
Helztu verkalýðsleiðtogar í
Bandaríkjunum eru vanir að
gegna þýðingarmiklu hlutverki
við val forsetaframbjóðanda
demókrata. Aðeins fáeinir
studdu Carter í forkosningim-
um. Hinir óttast að hinn
þrengsti aðstoðarmannahópur
Carters muni loka þá úti það
sem eftir er baráttunnar. Þrátt
fyrir stuðningsyfirlýsingar
verkalýðssamtakanna er víst,
að Carter þarf að eyða þessari
tortryggni til þess að stuðning-
ur verkalýðshreyfingarinnar
skili sér að fullu.
# Trúmálin hafa sitt
að segja
Forkosningarnar sýndu, að
fylgi Carters var minnst í iðn-
aðarríkjunum í norðausturhluta
landsins, þar sem ítök róm-
versk-kaþólskra og Gyðinga eru
áberandi mikil. Fyrst og fremst
á þetta við um New York,
Massachusetts og New Jersey.
Margir kaþólikkar- eru enn í
vafa um raunverulega af-
stöðu Carters til fóstureyðinga.
Þótt frambjóðandinn segist
persónulega vera andvígur fóst-
ureyðingum fylgir hann stefnu
flokksins, sem hefur staðið
gegn stjórnarskrárbreytingu
um bann við fóstureyðingum.
Kirkjufeðurnir hafa fordæmt
stefnu demókrata í þessu máli.
Gyðingar hafa líka mikil á-
hrif í demókrataflokknum.
tíumir helztu fjáröflunarmenn
flokksins og skipuLeggjenaur
eru Gyðingar. Peningar valda
ekki sömu áhyggjum og áður,
þar eð kosningabaráttan vegna
forsetakosninganna er fjár-
mögnuð af almannafé en skipu-
leggjendui’ og kosningasmalar
eru mikils metnir.
Nokkrir leiðtogar Gyðinga
hafa þrátt íyrir stuðning Cart-
ers við ísrael, tekið nærri sér
trúmálayfirlýsingar Carters,
sem segist sannkristinn vera.
Gyðingar velta því fyrir sér,
hvort trúmálin kynnu að hafa
áhrif á gerðir hans 1 forseta-
embættinu.
Blökkumenn gætu haft úr-
slitaáhrif á velgengni Carters
með þvi einfaldlega að sitja
heima. Leiðtogar blökkumanna
vilja eigna sér og kynbræðrum
og systrum nauman sigur í þýð-
ingarmiklum forkosningum
eins og í Michigani, Florida og
Wisconsin.
Talsmenn blökkumanna
krefjast ótvíræðrar tryggingar
fyrir því að eftir kosningar
verði starfa þeirra minnzt.
# Wallace ýtt
til hliðar?
Nokkrir dyggustu stuðnings-
menn George Wallace, ríkis-
stjóra í Alabama, munu tregir
styðja Carter — meðal annars
af því að þeim finnst Wallace
hafa verið ýtt til hliðar eftir að
hann ruddi brautina fyrir fram-
boð Suðurríkjamanns til for-
seta og ennfremur vegna þess
að þeir kunna ekki vel við sig
í félagsskap frjálslyndra frá
Norðurríkjunum.
Carter má liklega við því að
tapa nokkrum atkvæðum
stuðningsmanna Wallace í Suð-
urríkjunum en fara samt með
sigur af hólmi í þeim lands-
hluta, Fari hann hins vegar að
biðla sérstaklega til þeirra er
hætt við að blökkumenn og
frjá'lslyndir taki það óstinnt
upp.
Konur hafa umtalsverð áhrif
á kosningabaráttuna vestan
hafs núorðið. Carter þarf að
lappa svolítið upp á samskiptin
við kvennahreyfinguna í
flokknum. Það var með inokk-
urri þykkju sem konurnar urðu
við beiðni Carters um að krefj-
ast ekki helmings allra sæta á
næsta flokksþingi árið 1980.
Þær tóku þó fram, að þær
myndu krefjast aukinna áhrifa
innan flokksins.
# Jafnvægisæfingar
Útnefning Walter Mondale
sem varaforsetaefnis getur auð-
veldað Carter samskiptin við
suma af volgu stuðningsmönn-
unum en ekki alla.
Mondale fellur í kramið hjá
frjálslyndum og verkalýðsfor-
ystunni. Margir demókratar eru
þó þeirrar skoðunar, að Ed-
mund Muskie, öldungardeildar-
þingmaður, sem er kaþólskrar
trúar, hefði betur stuðlað að
jafnvægi á framboðslistanum.
Þegar líður á kosningabar-
áttuna getur Carter átt í vax-
andi erfiðleikum með að grípa
á málum og verjast árásum án
þess að stuða einihverja af
veigamestu hópunum, sem
hann styðzt við. Stjórnmála-
sérfræðingar telja, að Carter
verði enn að gera stórt átak til
að höfða til hins almenna kjós-
anda. Þeir benda á að Carter
hafi hlotið útnefninguna á
flokksþinginu en aftur á móti
ekki fengið mema 40% heildar-
atkvæðamagns í forkosningun-
um. Carter er þetta ljóst. Hann
dró nokkuð úr sjálfsörygginu,
sem verið hefur aðalsmerki
hans á yfirborðinu og sagði við
þingheim á flokksþinginu að
kosning hans í forsetaembættið
væri engan veginn örugg.
Það er komið undir frammi-
stöðu Carters í þeirri baráttu,
sem í hönd fer, hvort hann get-
ur endurvakið þá samstöðu í
demókrataflokknum, sem
Franklin D. Roosevelt tókst
fyrst að negla saman árið 1932.
Einn varamaður demókrata
sagði:
„Við höfum verið úti í kuld-
anum í átta ár og það hefur
gert mikið til að þjappa okkur
saman. Ég vona bara að það
haldist.“
22
FV 8 1976