Frjáls verslun - 01.12.1976, Page 31

ir fertugu rífleg stofnlán og
rekstrarstyrk í fimm ár eftir
að þeir festa kaup á búinu.
Árið 1973 voru gerðar ýmsar
breytingar á landbúnaðarlög-
gjöfinni meðal annars til að
tryggja opinbert eftirlit með
landnotkun, en að öðru leyti
var stefnt að því, að dönsk land-
búnaðarlöggjöf væri í samræmi
við löggjöf EBEdanda um
þennan málaflokk og nú gerast
allar breytingar í dönskum
landbúnaði samkvæmt landbún-
aðarstefnu EBE.
• BÆNDUM FÆKKAR
Eins og í öllum öðrum iðnað-
arlöndum hefur bændum í Dan-
mörku fækkað síðustu 100 árin
í hlutfalli við aðrar starfsstétt-
ir. Hvað fjölda viðkemur var
fólk í sveitum um 1 milljón um
langt skeið allt fram til ársins
1940. S'ðan hefur orðið stór-
felld fækkun o<r í sveitum búa
nú um 435 bús. manns eða 9%
af bjóðarheildinni. Af þessum
hón eru 160 þús. taldir vera ;
heilsársstarfi við landbúnaðinn.
bar af 130 þús. fjölskyldumeð-
limir en 30 bús. eru aðkeypt
vinnuafl aðstoðarfólks. Fjöldi
aðstoðarfólksins er ekki nema
einn fimmti af því, sem það
var fyrir 20 árum.
Fækkun starfsmanna sam-
fara stóraukinni framieiðslu
hefur leitt til þreföldunar á
framleiðni i dönskum landbún-
aði síðan árið 1950. Notkun fóð-
urbætis og tilbúins áburðar auk
stórkostlegrar vélvæðingar á
búunum hefur átt sinn þátt í
bessu. Þannig munu t. d. vera
um 175 þús. dráttarvélar á
dönsku búunum, sem alls eru
talin vera 129 bús. Þar af eru
5 þús. vélar á svokölluðum
vélamiðstöðvum.
• JARÐIR
SAMEINAÐAR
Um langt árabil voru dönsk
býli um 200 þús. talsins. Á síð-
ustu 20 árum og þó fyrst og
fremst eftir 1960, hefur þeim
fækkað stórlega vegna sam-
einingar jarða og breyttrar
landnotkunar. Þannig voru býl-
in orðin 129 þús. árið 1974. Árið
1972 voru 41 þús. jarðir 10
Háþróuð
tækni
og mjög
strangar
hreinlætis-
aðgerðir
eru við-
hafðar við
vinnslu á
mjólkur-
afurðum
í dönsk-
um mjólk-
urbúum.
Um 53%
af mjólk-
inni fer í
smjör-
fram-
leiðslu.
hektarar eða minni, 84 þús. 10-
50 ha og 9 þús. yfir 50 hektarar.
Alls eru 2,9 milljónir hekt-
ara til notkunar fyrir landbún-
aðinn eða 68 % af flatarmáli
Danmerkur. Á síðustu tveim
áratugum hafa 200 þús. hekt-
arar verið teknir undir skipu-
lag borga og bæja og umferðar-
mannvirki.
Landnotkunin í dönskum
landbúnaði er þannig, að 60%
er nýtt til kornræktar, 26%
fyrir gi’as og grænfóður, 7%
fyrir fóðurófur og 7% fyrir
matvælaframleiðslu eins og
svkurrófur, kartöflur og græn-
meti.
Verulegastur hluti af upp-
skerunni er notað sem fóður
fyrir búpeninginn. Af tekjum
landbúnaðarins fást aðeins 10'%
af ræktuninni en 90% af af-
urðum húsdýra. Nautgripir
skapa milli 45 og 50% verð-
mæta í húsdýraræktinni, þar af
eru 30% mjólk og 15-20% kjöt.
Svínaframleiðslan skapar urn
45% verðmæta og fiðurfé 6-
7%.
9 13 KÝR Á
HVERJU BÚI
Ái’ið 1973 var danski kúa-
stofninn 3 millj. dýr, þar af
1,2 millj. mjólkurkýr og 1,3
geldneyti. Meðalkúafjöldi á
hverju býli er um 13 en þró-
unin er sú að einingar verða
færri og stærri. Til smjörfram-
leiðslu fara um 53% af mjólk-
urframleiðslunni, um 16% í
osta, um 7% í niðursuðu, 4%
í fóður og 20% til beinnar
neyzlu, þar með talinn rjómi.
Svínastofninn hefur lengi
verið annar aðalhornsteinn
dansks landbúnaðar. Svínarækt-
in hefur verið einn þáttur í
stóru framleiðslukei’fi, þar sem
bróðurparturinn af kornfram-
leiðslunni og undanrennu frá
mjólkurbúunum hefur verið
notaður sem svínafóður. Nú er
slátrað um 12 milljón svínum,
þar af er helmingur beikon til
útflutnings til Bretlands en
20% fara til neyzlu á heima-
markaði.
Eggiaframleiðsla í dönskunx
landbúnaði hefur dregizt mjög
mikið saman og er nú um 75
þús. tonn á ári miðað við 120
þús. tonn árið 1960. Ræktun
alikjúklinga hefur mikið aukizt
síðustu 15-20 árin.
9 MEIRIHLUTINN TIL
NEYZLU ERLENDIS
Danskur landbúnaður hefur
þá sérstöðu miðað við land-
búnað annarra landa, að meiri-
hluti afui'ðanna fer til neyzlu
erlendis. Hlutur heimamai’kað-
arins i neyzlunni er bi'eytilegur
eftir vöi’um en í heild er hann
um þriðjungur af heildarfram-
leiðslumagninu. Á síðustu ár-
um hefur útflutningur landbún-
aðarvara numið um 30% af
heildarútflutningstekjum Dana.
Markaðii'nir eru aðallega
FV 12 1976
31