Frjáls verslun - 01.09.1978, Blaðsíða 31

hvetja til aukinnar framleiðslu landbúnaðar-
véla. Áform Pekingstjórnarinnar í landbúnað-
armálum lýsa vel innsta eðli þeirrar þróunar,
sem hún stefnir að. Sérhæfðar verksmiðjur í
iðnaöarborgum eöa kjörnum eiga aö koma í
staðinn fyrir öll verkstæðin, sem nú eru dreifð á
50 þúsund kommúnum út um allt land. Þessar
nýju verksmiðjur munu stunda samsetningu að
vissu marki en ekki framleiða að fullu. Stærri
dráttarvélar þýða stærri akra, meiri áburður
þýðir færri smágróðurreiti, sem kallað hafa á
geysilegan mannafla.
Þegar vélvæðing á bújörðunum, sem til
þessa hafa verið að mestu leyti reknar með
handafli, er farin að segja til sín ásamt iönað-
aruppbyggingu í borgunum, mun verulega
reyna á hæfni stjórnvalda í Peking til skipu-
lagningar, samræmingar og fjármögnunar
framkvæmda.
Framsal tækniþekkingar
Þetta verður hvort tveggja að miklu leyti
undir innflutningi frá Vesturlöndum komið.
Einn sérfræðingur um málefni Kína hefur í því
samPandi talað um „umfangsmesta framsal á
tækniþekkingu, sem sögur fara af.“ Þar er um
að ræða upphæðir er nálgast 20 milljarða doll-
ara fyrir fullgerðar verksmiðjur og aðra fram-
kvæmdaliði til ársins 1985. Til að standa undir
öllu þessu þurfa Kínverjar að gera meira en að
ganga á gjaldeyrisvarasjóði sína, sem nú eru
áætlaðir 4 milljaröar dollara. Þeir þurfa að láta
aö sér kveða á heimsmörkuðunum með ýtni og
árangri. Það eru öll merki uppi um að Kínverjar
séu þegar komnir í fullan gang að þessu leyti.
í innanlandsátökunum 1976 varð samdráttur
í útflutningsverzlun Kínverja en í fyrra varð
áberandi framför og jókst útflutningur um 12% í
rúma 14.3 milljarða dollara. í ár er búizt við að
útflutningur nemi 16 milljörðum dollara.
Greiðslujöfnuður í utanríkisviðskiptum var
hagstæður fyrir Kínverja í fyrra, þriðja árið í röð.
Það skiptir verulegu máli fyrir framleiðendur í
öörum löndum, að Kínverjar hafa kastað fyrir
róða bjartsýnisstefnu Maos formanns um að
landsmenn ættu að vera sjálfum sér nógir í
tæknilegum efnum. Kínverjar sendu fleiri
tæknisendinefndir og viðskiptasendinefndir til
útlanda í fyrra en þeir hafa nokkurn tíma gert
fyrr. Bandarísk og japönsk fyrirtæki sendu líka
sína fulltrúa til Kína til að kynna þeim tæknimál
sín. En Kínverjar keyptu lítið.
Fyrr á þessu ári var þó gengið frá tímamóta-
samningi milli Kína og Japan um viðskipti
landanna næstu átta árin. Þau eiga að nema 20
milljörðum dollara. Kínverjar hafa ennfremur
komizt að samkomulagi við Efnahagsbandalag
Evrópu. Kínversk-japanski samningurinn felur í
sér, að Japanir kaupi 47.1 milljón tonna af
jarðolíu árið 1982, og á þessu ári munu þeir
kaupa 150 þús. tonn af kolum og 2 milljónir
tonna á ári um 1982.
Kaupa verksmiðjur
Kínverjar hyggjast fyrir sitt leyti verja þeim 10
milljörðum dollara, sem þeir fá fyrir hráefni
vegna orkuframleiöslu til kaupa á margs konar
verksmiðjum. Þar með er taliö stærsta stáliðju-
ver í landinu, litasjónvarpsverksmiðja og gervi-
leðursiðja. Greiðslur verða inntar af hendi á sjö
árum.
Hinn samningurinn, við Efnahagsbandalag
Evrópu, er nokkuð smærri í sniðum en hins
vegar sá fyrsti, sem bandalagið gerir við við-
skiptastofnun í kommúnistaríki. Til lengri tíma
er gert ráð fyrir að viðskipti Kína við bandalagið
þróist upp í að veröa jafnmikil og milli Kína og
Japan.
„Kínverjar hafa gert okkur Ijóst," segir tals-
maður EBE, ,,að þeir eru að vinna aó framfara-
áætlun og vilja fá fullkomnustu tæki." Fyrirtæki
í V.-Þýzkalandi, Bretlandi og Frakklandi munu
því á næstunni auka sölu sína til Kína á vélum til
kolavinnslu, járnbrautarbúnaði, vörubílum og
tækjum til olíuefnavinnslu.
Kínverjar hafa yfirleitt átt mjög hagstæð við-
skipti við löndin í Suðaustur-Asíu. Ráöamenn í
Peking hafa verið að kanna leiðir til að hefja
samstarf við þær 16 milljónir Kínverja, sem búa
í nágrannalöndunum með það fyrir auga að
kínverskir kaupmenn sjái um aö dreifa kín-
verskri framleiðslu í þessum löndum.
Sumir kínverskir skipuleggjarar hafa meira
að segja gengiö svo langt að leggja til aö opnuð
verði sérstök „útflutningssvæði" á meginland-
inu, þar sem kínverskir kapitalistar frá útlönd-
um hefðu heimild til að fjárfesta, ráða kínverskt
verkafólk f vinnu og flytja út vörur á erlendan
markað.
Slíkar tillögur um opin samskipti við kapital-
ista komu sumum af núverandi ráðamönnum í
Peking í klípu í samskiptum við rauðu varölið-
ana fyrir áratug. En tímarnir eru breyttir í Kína.
Andrúmsloftið er mjög í samræmi við hugleið-
ingu Tengs varaforsætisráðherra, þegar hann
minnti á að ekki skipti máli hvort kötturinn væri
svartur eða hvítur svo lengi sem hann veiddi
mýs. Bandaríska tímaritið Business Week orðar
það svo, að vestrænir kaupsýslumenn, sem
aldrei hafi haft betri músagildrur á boðstólum,
geti fagnað þessu nýja raunsæi í Kína sem
beztu fréttum þaðan í meira en áratug.
31