Frjáls verslun - 01.10.1988, Blaðsíða 47

IÐNAÐUR
VERÐA RAFBILAR ALGENGIR
IIM NÆSTU ALDAMÓT?
Greinarhöfundur Arnþór
Þórðarson er rafmagns-
verkfræðingur frá
Háskóla íslands og
starfar hjá tæknideild
Félags íslenskra
iðnrekenda.
Rafbílar eru engin nýjung.
Fyrsti rafbíllinn leit dagsins ljós
fyrir um 150 árum. Þeir voru
orðnir töluvert algengir áður en
bensíndrifnir bílar komu til sög-
unnar og lengi framan af héldu
þeir sínum hlut í samkeppninni.
Árið 1900 voru um 8 þúsund bíl-
ar í Bandaríkjunum þar af voru
tveir af hverjum fimm drifnir
áfram með rafmagni. Vegna
fjöldaframleiðslu og lækkaðs
verðs á bílum með bensínvél
hurfu rafbílar nánast af sjónar-
sviðinu snemma á þessari öld.
HVAÐ ER RAFBÍLL?
Til þessa hafa flestir rafbílar verið
þannig til komnir að venjulegum bflum
hefur verið breytt í rafbfla. Ytra útlit
breytist ekkert. Settur er rafmótor í
stað bensín- eða dísilvélar. Drif-,
hemla-, stýris- og hjólabúnaður er
venjulega óbreyttur. Gírkassi er ým-
ist látinn halda sér eða hann einfaldað-
ur. Rafgeymum er komið fyrir ásamt
búnaði til þess að stjórna rafmótorn-
um og rafstraumnum til hans frá
geymunum. Rafbflar eru oft með inni-
byggt hleðslutæki þannig að hægt er
að hlaða geymana nánast í hverju húsi
þar sem rafmagn er til staðar. Þar
sem hefðbundinnar vélar nýtur ekki
við verður að hita farþegarýmið með
sérstakri miðstöð (bensínmiðstöð)
sem er sett í bflinn. Vegna rafgeym-
anna verður rafbfll mun þyngri en
samsvarandi bensínbfll. Algengt er að
bflar þyngist um 400 til 700 kg við
þessar breytingar.
Hámarkshraði er oft á bilinu 60 til
100 km á klst. Viðbragð rafbíls er ekki
mikið en þó nægilegt í venjulegum
akstri.
VANDAMÁLIÐ ER RAFGEYMIRINN
Víða um heim er áhugi á rafknúnum
bflum en það sem hamlar almennri
notkun þeirra er það að enn hefur
ekki fundist nógu hagkvæm leið til
þess að geyma raforkuna innanborðs.
Blýrafgeymirinn, sem brátt er að
verða 120 ára og alþekktur í öllum
bflum, er ennþá sú gerð rafgeyma
sem er allsráðandi í rafbflum og öðr-
um rafknúnum ökutækjum svo sem
lyfturum. Hið lága orkuinnihald blý-
geymisins miðað við þyngd hans hef-
ur það í för með sér að aðeins er hægt
að aka tiltölulega stuttar vegalengdir
á hverri hleðslu. Auk þess eru blý-
geymarnir frekar dýrir í rekstri. Oðru
hverju koma fregnir um að þess sé nú
skammt að bíða að ný gerð rafgeyma
komi á markað sem geri notkun raf-
bfla þar með almenna. Enn sem kom-
ið er hefur þetta ekki orðið. Afleiðing-
in er sú að rafbflar eru ekki í neinni
umtalsverðri notkun í samanburði við
bensín- eða dísilbfla. Vegna vaxandi
mengunar og hins háa olíuverðs und-
anfarin ár hefur áhugi á rafbflum vakn-
að að nýju og vonast er til að rafbflar
verði í það minnsta að hluta til endan-
leg lausn umræddra vandamála.
KOSTIR RAFBÍLA
Kostir rafbfla eru þónokkrir og ber
fyrst að nefna að rafbflar valda engri
loftmengun og hávaði er lítill. Nýting
orkunnar er mjög góð í rafbflum. í
bensínvélum er orkunýtingin aðeins
um 30 prósent og 40 prósent í dísil-
vélum. Aksturseiginleikar eru mjög
góðir og nýtast sérstaklega vel í snjó
og slæmri færð vegna hins jafna átaks
sem rafmótorinn gefur. Með notkun
rafbfla hér á landi yrði um að ræða
47