Frjáls verslun - 01.03.1995, Page 18

FORSIÐUGREIN
erfitt fyrir hann að ná þessu markmiði
á þessum tíma nema ná inn auknu
hlutafé og lækka skuldirnar.
Orð Óla urðu auðvitað fyrst og
fremst fleyg vegna þess að ástæða
þess að hann hélt blaðamannafundinn
var sú að Landsbankinn hafði neitað
honum um frekari lán og ætlaði jafn-
framt að herða á innheimtunni. Á
fundinum afhenti Óli bréf frá Lands-
bankanum þar sem honum var
tilkynnt að bankinn myndi
hvorki opna nýjar bankaábyrgð-
ir né hafa milligöngu um útveg-
un erlendra lána fyrir olíuförm-
um — nema gerðar yrðu ráð-
stafanir sem treystu fjárhag og
stjómun félagsins þannig að
staða þess gæti orðið viðun-
andi. Þama virtist Óli vera mál-
aður út í hom. Allir í viðskiptalíf-
inu töldu að þar með væru dagar
Olís taldir, enda erfitt að starf-
rækja fyrirtækið ef skrúfað væri
fyrir innflutning á olíuförmum.
Óli upplýsti jafnframt á fund-
inum að beinar skuldir fyrirtæk-
isins við Landsbankann væru
840 milljónir króna, auk þess
sem bankinn væri í ábyrgðum
fyrir um 400 milljónum vegna
olíukaupa. Þá skuldaði Olís er-
lent lán vegna hlutar félagsins í
olíuskipinu Kyndli og næmi það um
140 milljónum. Samtals væru þetta
um 1.380 milljónir. Óli tilkynnti jafn-
framt að vanskil hans í bankanum
væru um 134 milljónir. Takið eftir að
síðar, þegar Texaco keypti sig inn í
bankinn tilkynnti Óla um stöðvun lána
svaraði Óli fyrir sig og greiddi ekki
olíufarma sem bankinn var í ábyrgð-
um fyrir. Hann lét því erlend lán falla á
bankann. Þar með ruku vanskil Olís
við Landsbankann upp og námu hátt á
fimmta hundrað milljónum um tíma.
En Óli var baráttuglaður. Jón
Baldvin Hannibalsson, utanríkisráð-
herra og formaður Alþýðuflokksins,
Sölugengi
Gengi
■1%
-3%
37%
92
Sölugengi hlutabréfa í Olís frá byrjun ársins
1991. Raunávöxtun Olís var 37% á síðasta ári
en hlutabréf ruku þá almennt upp á markaðn-
um eftir mögur ár þar á undan.
var svo danski Privatbanken sem
opnaði ábyrgðir á næsta farmi þar á
eftir.
Framtíð Olís var afar óviss á þess-
um tíma, í janúar 1989. Þetta stóð
tæpt. Mikið var fundað á æðstu stöð-
um um fyrirtækið í þessum janúar-
mánuði. Þannig mun Óli hafa setið
fund með ráðherrunum Jóni Baldvin
Hannibalssyni og Ólafi Ragnari
Grímssyni mánudaginn 30. jan-
úar 1989. Þessi fundur gekk
meðal annars undir nafninu
„Herráðsfundurinn“. Auk
þeirra sátu fundinn bankaráðs-
formaðurinn Eyjólfur K. Sigur-
jónsson, fulltrúi Alþýðuflokks-
ins í bankaráði Landsbankans,
og Lúðvík heitinn Jósefsson,
fulltrúi Alþýðubandalagsins í
bankaráði Landsbankans. Þess
má geta að Óli var Alþýðu-
flokksmaður, krati. Og frum-
kvöðull og fyrsti forstjóri Olíu-
verslunar Islands, Oh's, var
raunar Héðinn Valdimarsson,
foringi Alþýðuflokksins á árum
áður. Jón Baldvin hafði ekki
gleymt þeim sögulegu tengsl-
um. Strengurinn við minningu
Héðins var sterkur.
kom Óla til hjálpar á ögurstundu.
Fyrir tilstuðlan Jóns Baldvins veitti
Alþýðubankinn Olís skyndilega trygg-
ingu; opnaði ábyrgðir. Þannig sneiddi
Olís hjá Landsbankanum. Þetta hékk
hins vegar á bláþræði. Rússar, sem
Olísmálið var orðið mikið vandræðamái hjá
Landsbankanum löngu fyrir komu Óla Kr.
Sigurðssonar. í raun keyptu Óli og Gunnþórunn
illa statt fyrirtæki á lágu verði, komu skikki á
það, björguðu því fyrir horn og rifu það síðan
upp. Þau gerðu verðlitla eign að mjög verðmætri
með mikilli útsjónarsemi. Það var mikil og erfið
vinna — en ábatasöm.
fyrirtækið, kom það með hlutafé upp
á um 153 milljónir króna.
JÓN BALDVIN HJÁLPAÐI
ÓLA Á ÖGURSTUNDU
Darraðardansinn hófst. Eftir að
seldu olíu, neituðu öllum á óvart að
viðurkenna Alþýðubankann og sögð-
ust aðeins taka gildar ábyrgðir frá rík-
isbönkunum tveimur og Útvegsbanka
íslands hf. Það varð úr að Útvegs-
bankinn gekk í ábyrgð fyrir Olís. Það
HLUTUR SUNDS LITILS VIRÐI
EF 0LÍS HEFÐISTÖÐVAST
Ef fyrirtækið hefði stöðvast á þess-
um tíma hefði Landsbankinn náð yfir-
ráðum yfir félaginu. Hann hefði getað
krafist gjaldþrots eða skikkað Óla til
að selja fyrirtækið. Hverjir hefðu
keypt? Engir aðrir en Olíufélagið eða
Skeljungur. Þessi félög hefðu slegist
um félagið. Og þá hefði íslenska þjóð-
in ekki lesið fréttir á dögunum um
milljarðasölu Sunds hf. á hlutnum í
Olís — og þessi fréttaskýring ekki
verið skrifuð.
Þrátt fyrir að Alþýðubankinn, Út-
vegsbankinn og Privatbanken í Dan-
mörku hefðu veitt Olís hjálp var
björninn ekki unninn. Landsbankinn
gerði harða hríð að Olís fram eftir
sumri 1989. Áðurnefnd krafa bankans
um kyrrsetningu, sem ekki fékkst í
gegn, var til dæmis tekin fyrir 20. júní
1989. Þetta var mikið málþóf um
tíma.
18