Frjáls verslun - 01.01.1996, Blaðsíða 35

RÁD TIL STJÓRNENDA
„Sem íhaldsmaður segi ég að þeir eigi ekki að gera neinar breytingar nema
að vel yfirveguðu ráði. Sé búið að ákveða breytingar á að gera þær hratt
og örugglega - og hafa starfsmenn með í því. Það á ekki að skapa óróa í
fyrirtækjum. Menn eiga að trúa á festuna. “
— Hvaða kostum þarf forsætisráð-
herra helst að vera búinn?
„Fyrst af öllu þarf hann að vera
sjálfum sér samkvæmur gagnvart
sínum samstarfsmönnum, fagráð-
herrunum. Eitt sjónarmið má ekki
ríkja í dag en annað á morgun. Menn
verða að vita algerlega hvar þeir hafa
forsætisráðherrann. Þótt hann sé
æðsti ráðherrann verður hann að
vera mjög trúr sínum ráðherrum -
öllum. Þeir þurfa bæði að finna og vita
að hann geri ekki upp á milli þeirra, að
hann styðji við bakið á þeim lendi þeir
í ógöngum, hvar í flokki sem þeir eru.
Þetta er mikilvægt í allri stjórnun.
Ég hef gætt mín sérstaklega á
þessu atriði - og stundum gengið jafn-
vel lengra en eðlilegt hefur þótt. í
síðustu ríkisstjórn, með Alþýðu-
flokknum, sýndi ég Jóhönnu Sigurð-
ardóttur miklu meira umburðarlyndi
en flokksbræður hennar gerðu. Og
ég studdi Guðmund Áma lengur en
flokksbræður hans þegar hann lá und-
ir ásökunum. Forsætisráðherra get-
ur ekki leyft sér að hlaupa frá. Aðrir
ráðherrar geta kannski fært sig til
hliðar ef einn ráðherrann er orðinn
eitthvað óþægilegur að þeirra mati en
forsætisráðherra getur ekki leyft sér
það. Á meðan hann segir ekki: „Þú
verður að fara úr ríkisstjórninni," þá
stendur hann með sínum ráðherra á
hverju sem gengur. Það er mjög þýð-
ingarmikið að ráðherrarnir fmni þetta
traust.
Sama má segja um stjómanda í
fyrirtæki, hann verður að standa
mjög fast með sínu fólki og láta það
finna að það á traust hans, að hann
styðji við bakið á því. Geti hann ekki
staðið lengur við bakið á starfsmanni
á hann að vera maður til að segja það
beint út - að nú sé þetta búið. Það má
alls ekki vera þannig að starfsmaður
velkist í vafa um hvar hann hafi yfir-
mann sinn. Slíkt kann ekki góðri lukku
að stýra.
Þetta á við um stjórnuna inn á við.
Ut á við er sérlega mikilvægt að fólkið
í landinu finni að forsætisráðherra sé
sjálfum sér samkvæmur og haldi jafn-
vægi komi eitthvað upp á; fari ekki á
taugum. Hann verður að vera yfir-
vegaður og kannski „kominn með
svolítið sigg á sálina,“ eins og Ólafur
Thors orðaði það. Hann má ekki vera
uppnæmur fyrir smáatriðum."
— Ef þú ættir nú að ráðleggja
stjórnanda í stórfyrirtæki í stjórn-
un, hvað myndir þú ráðleggja hon-
um?
„Sem íhaldsmaður segði ég að ekki
ætti að gera neinar breytingar nema
að vel yfirveguðu ráði. Sé búið að
ákveða breytingar á að gera þær hratt
og örugglega - og hafa starfsmenn
með í því. Það á ekki að skapa óróa í
fyrirtækjum. Menn eiga að trúa á
festuna. Ég minni til dæmis á að
þegar Bæjarútgerðinni var breytt í
Granda hf. var það gert mjög hratt og
örugglega eftir nákvæman undirbún-
ing.“
— Frá því þú varðst borgarstjóri
hefur það orð farið af þér að þú sért
ráðríkur stjórnandi? Hverju svar-
ar þú því?
„Ég held að það sé ekki alveg rétt,
ég treysti mönnum og dreifi valdi. En
ég er þokkalega fastur fyrir þannig að
menn vaða ekki yfir mig. En það er
enginn gassagangur í stjórnunarstíl
mínum. Þú getur spurt bæði ráðherra
í þessari ríkisstjóm og þeirri fyrri að
því. Menn komast hins vegar ekki
upp með að ganga yfir mig.“
— Sögur fara af því að menn séu
svolítið hræddir við þig. Skynjar
þú það?
„Ekki oft, kannski einstaka sinn-
um. Ótti er ekki góður. Ég held að
samstarf sem byggist á ótta sé ekki
gott samstarf. Óg yfirleitt tel ég mig
eiga gott samstarf við aðra þannig að
eitthvað eru þessar sögur nú orðum
auknar.“
— En hvers vegna heldur þú að
þessar sögur hafi farið af stað?
„Ætli þær stafi ekki af því að menn
urðu svolítið varir við það hjá borginni
á sínum tíma að ef þeir brutu fyrir-
mæli mín, eða fóm á bak við mig,
lentu þeir í ógöngum - ég tók því illa.
Ég held raunar að engum stjórnanda
geti verið vel við að farið sé á bak við
hann. Enda á slíkt ekki að gerast. í
öllum samskiptum eiga menn að tala
beint út og vera hreinskiptnir ef þeir
eru ekki sáttir."
— Það er líka sagt að þú erfir það
lengi við menn sem gert hafa á
þinn hlut?
„Um þetta atriði hef ég áður verið
spurður og ég hef sagt að ég sé minn-
ugur. Á því tel ég mikinn mun. Það er
af og frá að ég sé haldinn einhveijum
hefndarþorsta gagnvart mönnum, alls
ekki. En mér finnst vart hægt að ætl-
ast til þess að komi einhver aftan að
öðrum sé honum sýnd sérstök vin-
semd á eftir.“
— Víkjum þá að fundum ríkis-
stjóma út frá stjórnun. Þar eru
mikilvægustu ákvarðanirnar
teknar. Getur þú lýst því hvernig
þessir fundir em byggðir upp og
fara fram?
„Ríkisstjómarfundir em afar skipu-
lagðir fundir - og mjög formlegir.
Ráðherrar em til að mynda aldrei
ávarpaðir með nöfnum heldur alltaf
með embættisheitum. Þar er ég
aldrei ávarpaður öðruvísi en forsætis-
ráðherra, Halldór Ásgrímsson er
ávarpaður utanríkisráðherra og svo
framvegis. Þetta form er mjög
strangt. Ef einn ráðherra fer út af
sakramentinu og ávarpar annan með
nafni eru umræður stöðvaðar og sagt
að ráðherrann sé á villigötum. Þessi
siður er ekki frá mér kominn heldur á
hann sér langa hefð. Frá sjónarmiði
stjómunar er þetta mjög gott form.
Það dregur úr kunningjaandrúmsloft-
inu, gerir meiri kröfur til manna, auð-
veldar rökræður í erfiðum málum og
gerir þær faglegar en ekki persónu-
legar.
Dagskrá ríkisstjómafunda er mjög
mótuð og farið er stíft eftir henni.
Undir hveijum dagskrárlið eru önnur
mál alls ekki rædd. En á milli dag-
skrárliða, þegar menn eru að undir-
35