Morgunblaðið - 05.01.2001, Side 8

FRÉTTIR
8 FÖSTUDAGUR 5. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Ráðgjöf gegn reykingum í apótekum
Lyf og meðferð-
arúrræði
Í GÆR hófst ráðgjöfgegn reykingum íapótekum víða um
land. Það eru Samtök
hjúkrunarfræðinga og
ljósmæðra gegn tóbaki
sem vinna að þessu verk-
efni. Dagmar Jónsdóttir
hjúkrunarfræðingur hefur
haft umsjón með þessu
verkefni. Hvernig fer það
fram?
„Við förum í apótek með
lyf gegn reykingum og
kynnum fólki hvaða mögu-
leika það hefur til að
hætta reykingum og
hvernig sé best að standa
að því. Fólk getur skoðað
og kynnt sér lyfin og feng-
ið upplýsingar um hvernig
þau virka og hvernig sé
best að nota þau. Einnig
eru veittar upplýsingar um hvaða
aðilar það eru sem geta veitt
meðferð.“
– Hvaða aðilar eru það?
„Það er ýmiss konar meðferð í
boði. Meðferðarúrræði fara eftir
því á hvaða stigi reykingamaður-
inn er. Á lungnadeild á Vífilsstöð-
um er veitt meðferð fyrir lungna-
sjúklinga. Það er talsvert
sérhæfð meðferð. Sjúklingarnir
eru veikir, eru lagðir inn og verða
að hætta að reykja. Reykjalundur
er einnig með meðferð fyrir þá
sem þar dvelja. Það er líka sér-
hæfð meðferð ætluð veiku fólki.
Heilsustofnunin í Hveragerði
tekur á móti fólki sem vill hætta
að reykja. Hjúkrunarfræðingar
veita einnig ráðgjöf í s. 8006030.
Sjálf er ég með hópmeðferð fyrir
einstaklinga sem eru á aldrinum
18 til 69 ára og vilja hætta að
reykja en eru ekki orðnir veikir. “
– Hvernig er sú meðferð sem
þú veitir?
„Hún er í fræðsluformi og tek-
ur einn mánuð. Hún hefst á því að
fólk pantar sér tíma, síðan tala ég
við hvern og einn. Þá er metin
nikótínþörf hvers og eins eftir
spurningalista og síðan hefst hóp-
meðferðin. Í mesta lagi tuttugu
manns eru í hverjum hóp og fólk-
ið hittist fimm sinnum yfir einn
mánuð. Á hverjum fundi er tekið
fyrir ákveðið efni, svo sem hvað
nikótín sé, hvað tóbak sé og
hvernig það verkar á líkaman.
Frætt er um sjúkdóma sem
tengjast reykingum en aðalatrið-
ið er að fólkið tengist í hópnum og
fái hvatningu og stuðning hvað
frá öðru. Fræðslan er alltaf
myndræn og tekin úr daglega líf-
inu.“
– Hvaða lyf notar þú?
„Ég nota öll nikótínlyfin eftir
ákveðnum reglum, fer eftir þörf
hvers og eins. Ég nota alltaf
plástur sem grunnmeðferð og síð-
an önnur nikótínlyf með eftir því
sem þörfin segir til og þannig
minnkar smátt og smátt nikótínið
í líkamanum. Þetta getur tekið
frá sex og upp í tólf mánuði sem
er nokkuð langur tími, en á móti
kemur að þetta hefur reynst ár-
angursrík meðferð. Nú er zyban,
hið nýja lyf, komið inn
í meðferðina. Við það
breytist hún þannig að
viðkomandi þarf að
vera búinn að fara til
læknis og fá þetta lyf
og getur byrjað að
taka það samhliða hóp-
meðferðinni. Sá sem tekur zyben
á ekki að þurfa eins mikið af nikó-
tínlyfjum og einnig tekur nikótín-
lyfjameðferðin styttri tíma.“
– Er misbrestur á að fólki sé al-
mennt kunnugt um þessi með-
ferðarúrræði?
„Já, sjúkrahúsin auglýsa ekki
meðferðarúrræði sín en meðferð
eins og ég er með flokkast undir
forvarnir og er upplýsingum um
hana komið opinberlega á fram-
færi.“
– Nú eru auglýst ýmist úrræði
um meðferð gegn reykingum sem
fagfólk stendur ekki að, hvað
viltu segja um þau úrræði?
„Ég er alltaf spurð um þetta á
námskeiðum og ég segi: Allt sem
hjálpar er af hinu góða. Aðalat-
riðið er að fólk hætti reykingum,
með hvaða brögðum sem er. Það
hefur hins vegar ekki verið sýnt
fram á neinn tölfræðilegan árang-
ur af mörgum þessara ófaglegu
úrræða.“
– Hver er árangurinn hjá þér?
„Ég hef nýlokið rannsókn sem
birt var í Tímariti hjúkrunar-
fræðinga í desember sl. Rann-
sóknin stóð yfir í 17 mánuði og
var gerð til að meta hvort líkams-
þjálfun og þyngdarbreytingar
hefðu áhrif á reykbindindi. Ég
var með tvo hópa í rannsókninni.
Á annan hópinn var beitt hinn
hefðbundnu fyrrnefndu meðferð
en á hinn hópinn var sama með-
ferð og líkamsþjálfun þar að auki
með í þrjá mánuði. Niðurstöðurn-
ar voru þær að 20,6% þeirra sem
fóru ekki í líkamsrækt stóðust
reykingabindindi í 365 daga. Hins
vegar stóðust 39,4% reykbindindi
í 365 daga í hópnum sem fékk
einnig líkamsþjálfun. Meðal-
þyngdaraukning í báðum hópun-
um sem voru reyklausir var 0,7
kíló. Þetta voru of litlir
hópar til þess að þetta
sér marktækur munur
en sterk vísbending
um hvað líkamsrækt
hefur mikið að segja í
þessu sambandi. Eftir
þessa rannsókn mun
ég hvetja alla mína skjólstæðinga
til þess að stunda einhvers konar
líkamsrækt samhliða meðferð
gegn reykingum. Þess má geta að
Samtök hjúkrunarfræðinga og
ljósmæðra gegn tóbaki voru
stofnuð fyrir tæpu ári og hafa
mestallan tíman starfað sem hluti
sambærilegra Evrópusamtaka.“
Dagmar Jónsdóttir
 Dagmar Jónsdóttir fæddist í
Reykjavík 25. desember 1950.
Hún lauk hjúkrunarnámi 1972
frá Hjúkrunarskóla Íslands og
tveggja ára námi í hjóna- og fjöl-
skyldumeðferð frá Institute
Paar- und Familietherapy í Köln
í Þýskalandi. Einnig lauk hún
prófi í heilsuhagfræði frá endur-
menntunardeild Háskóla Íslands
og námi í stjórn- og rekstri í heil-
brigðisþjónustu. Hún hefur starf-
að sl. átta ár sem hjúkrunar-
deildarstjóri á lungna- og
berklavarnardeild Heilsuvernd-
arstöðvar Reykjavíkur. Dagmar
á tvö uppkomin börn.
Sterk vís-
bending um
að líkams-
rækt hafi mik-
ið að segja




  
 
  
ÞOTUUMFERÐIN yfir landinu hefur sést ágætlega í
bjartviðrinu síðustu daga. Allt frá morgni og fram eftir
degi má sjá þoturnar teikna strik sín á himininn, veg-
farendur á jörðu niðri sem láta sér duga að ferðast með
strætó geta í það minnsta látið sig dreyma um að fá ein-
hvern tímann að fljóta með.
Morgunblaðið/Golli
Draumur á biðstöð
SKIPULAGSSTOFNUN hefur
fallist á tillögu Vegagerðarinnar um
lagningu nýs vegar úr Kelduhverfi
út á Tjörnes. Vegurinn mun liggja
um Lónsós og verður því hætt að
fara svokallaðar Auðbjargarstaða-
brekkur.
Fyrirhugað er að leggja nýjan 10
km vegarkafla á Norðausturvegi,
frá slitlagsenda við Víkingavatn í
Kelduhverfi að eyðibýlinu Banga-
stöðum á austanverðu Tjörnesi.
Áformað er að framkvæmdir hefjist
í vor og ljúki haustið 2002 og verður
vegurinn lagður bundnu slitlagi.
Markmið framkvæmdarinnar er að
bæta samgöngur og auka umferð-
aröryggi milli byggðarlaga á Norð-
austurlandi.
Í skýrslu Vegagerðarinnar um
mat á umhverfisáhrifum voru tveir
aðrir kostir bornir saman við fyr-
irhugaða legu vegarins um Lónsós.
Leið tvö fólst í endurbótum á nú-
verandi vegi um Auðbjargarstaða-
brekkur en sá kostur var ekki tal-
inn viðunandi þar sem vegurinn
yrði vegtæknilega lakari en sú leið-
in um Lónsós og að erfitt yrði að
tryggja hana fullkomlega gagnvart
snjóflóðum. Í skýrslunni kemur
fram að Vegagerðin hafi fallið frá
leið þrjú, milli Innra- og Ytra-Lóns,
vegna umhverfisáhrifa.
Ekki aðrir kostir
Umhverfisáhrif fyrirhugaðrar
vegarlagningar um Lónsós lúta
einkum að því að lítt raskað land
verður lagt undir veg. Skeringar,
fyllingar og brú yfir Lónsós munu
breyta verulega ásýnd og yfir-
bragði strandsvæðisins. Vegurinn
mun hafa varanleg áhrif á fuglalíf
við Fjallahöfn og í Flæðum, meðal
annars vegna beinnar skerðingar á
búsvæðum fugla, svo sem votlendi,
tjörnum og fuglabjargi, og truflun-
ar af umferð. Ennfremur mun
framkvæmdin skerða menningar-
minjar.
Í fréttatilkynningu Skipulags-
stofnunar kemur fram að hún telur
að ekki séu aðrir viðunandi kostir á
vegstæðum á svæðinu sem uppfylli
kröfur um vegtæknileg atriði og
umferðaröryggi. Einnig hafi Vega-
gerðin lagt fram ítarlegar upplýs-
ingar um framkvæmdatilhögun,
mótvægisaðgerðir og vöktun sem
miða að því að draga úr óæskilegum
áhrifum framkvæmdarinnar á
dýralíf, gróður og landslag. Því fall-
ist Skipulagsstofnun á framkvæmd-
ina.
Kæra má úrskurð Skipulags-
stofnunar til umhverfisráðherra og
rennur kærufrestur út 31. janúar
næstkomandi.
Vegur um Auðbjargarstaðabrekkur á Tjörnesi lagður af
Nýr vegur um Lónsós