Morgunblaðið - 05.01.2001, Side 28

LISTIR
28 FÖSTUDAGUR 5. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Listasafn Reykjavíkur
Tveimur sýningum lýkur í
Listasafni Reykjavíkur nú á
sunnudag.
Á Kjarvalsstöðum lýkur sýn-
ingunni A.r.e.a. 2000 (Art Reg-
ion End of Africa), samtímalist
frá Suður-Afríku. Á sýningunni
gefur að líta verk ólíkra miðla;
málverk, höggmyndir, innsetn-
ingar og myndbandsverk. Lista-
menn sem eiga verk á sýning-
unni hafa verið valdir af Gavin
Young, prófessor við Listadeild
Háskólans í Cape Town í Suður-
Afríku og Eiríki Þorlákssyni,
forstöðumanni Listasafns
Reykjavíkur.
Boðið er upp á leiðsögn um
sýninguna kl. 15 á sunnudag.
Í Hafnarhúsinu lýkur ljós-
myndasýningunni Undir báru-
járnsboga – Braggalíf í Reykja-
vík 1940–1970. Sýningin er sett
upp í tengslum við samnefnda
metsölubók eftir Eggert Þór
Bernharðsson sagnfræðing.
Ljósmyndirnar á sýningunni
eru eftir Helgu Hansen (1916–
1987) braggabúa, Jón Bjarnason
frá Laugum (1909–1967) og Pál
Sigurðsson.
Leiðsögn verður um sýn-
inguna á sunnudag kl. 16.
Borgarskjalasafn
Reykjavíkur
Jólasýningu Borgarskjala-
safns Reykjavíkur á 3. hæð
Grófarhússins, Tryggvagötu 15
lýkur nú á þrettándanum, laug-
ardag. Á sýningunni eru sýnd
jóla- og nýársglanskort, sum
hver handgerð, frá lokum 19.
aldar og fram eftir 20. öld.
Sýningin er opin virka daga
kl. 10–16 og er aðgangur ókeyp-
is. Einnig verður sýningin opin á
þrettándanum, kl. 13–16.
Sýningum lýkur
Á NÝLIÐNU ári var
Reykjavík ein af níu
menningarborgum
Evrópu – ásamt Hels-
inki og Bergen, Kraká,
Prag og Brussel og
einnig Avignon, Santi-
ago de Compostela og
Bologna. Hver þessara
borga setti á laggirnar
sérstaka stjórn yfir
þetta verkefni. Á fundi
borgarráðs í febrúar
1997 voru eftirtaldir
einstaklingar kjörnir í
stjórn íslenska verk-
efnisins: Guðrún Ág-
ústsdóttir, tilnefnd af
meirihluta í borgar-
stjórn, varaformaður, Inga Jóna
Þórðardóttir, tilnefnd af minnihluta
í borgarstjórn, Súsanna Svavars-
dóttir, tilnefnd af menntamálaráð-
herra, Birgir Sigurðsson, tilnefndur
af Bandalagi íslenskra listamanna,
Helgi Gíslason, tilnefndur af utan-
ríkisráðherra, Brynjólfur Bjarna-
son, fulltrúi viðskiptalífsins, og Páll
Skúlason, formaður, tilnefndur af
borgarráði. Stjórnin tók til starfa í
febrúar 1997. Á árinu 1999 þurfti
Helgi að sinna skyldum erlendis og
tók þá Hannes Heimisson sæti
hans í stjórninni.
Nú við lok menningarborgarárs-
ins er mér ljúft og skylt að færa öll-
um sem stutt hafa verkefnið og
gert það að veruleika miklar þakk-
ir. Ég þakka meðstjórnendum mín-
um fyrir samstarfið, einbeitingu
þeirra og einlægan vilja til að láta
það heppnast. Ég þakka Ingibjörgu
Sólrúnu Gísladóttur, borgarstjóra,
og Birni Bjarnasyni, menntamála-
ráðherra, fyrir þann mikla áhuga
sem þau höfðu á því að menningar-
árið yrði með glæsibrag. Þetta
samstarf borgar og ríkis – og veg-
leg framlög þeirra til verkefnisins –
var forsenda þess að það tækist.
Um leið vil ég þakka mörgum öðr-
um sveitarfélögum sem tóku þátt í
menningarborgarárinu með marg-
víslegum viðburðum og sýningum á
landsbyggðinni. Þá vil ég færa þeim
fyrirtækjum sem voru máttarstólp-
ar menningarborgarinnar sérstakar
þakkir, en þau voru Búnaðarbank-
inn, Eimskip, Landsvirkjun, Olís og
Sjóvá-Almennar. Mörg önnur fyr-
irtæki veittu menningarborginni
mikilvæga þjónustu og stóðu fyrir
kynningu á starfsemi hennar. Með-
al þeirra ber að nefna Morgunblað-
ið, Kringluna, Flugleiðir, Radisson
SAS Hótel Sögu og Strætisvagna
Reykjavíkur. Eru þá ótaldir margir
aðrir styrktaraðilar
sem lögðu mikilvægan
skerf til einstakra
verkefna og gerðu
kleift að framkvæma
þau. Auk undirritaðs
sátu í fjármálaráði
menningarborgarinnar
Sigurður Gísli Pálma-
son, Baldvin Tryggva-
son, Valur Valsson,
Þorsteinn M. Jónsson
og Brynjólfur Bjarna-
son, en ráðið hafði það
hlutverk að fá fyrir-
tæki til samstarfs við
menningarborgina.
Ennfremur lagði öfl-
ugur samráðshópur
margt gott til málanna og studdi
við menningarborgina frá upphafi.
Framlag og hvatning allra þessara
aðila skipti sköpum fyrir menning-
arborgina og verður seint fullþakk-
að.
Ýmis markmið nefnd
Ýmis markmið voru nefnd við
upphaf undirbúnings að menning-
arborgarárinu: (1) Að auka hlut
menningar í starfsemi borgarinnar;
(2) að efla menningarstarf og sköp-
un á sviði menningar; (3) að vekja
athygli á Íslandi, Reykjavík og ís-
lenskri menningu meðal annarra
þjóða; (4) að styðja við landkynn-
ingu og ferðaþjónustu; (5) að mark-
aðssetja íslenska menningu erlend-
is; (6) að kynnast menningu
annarra þjóða og stofna til sam-
skipta við þær á sviði menningar-
mála; (7) að fá erlent fé til íslenskr-
ar menningar; (8) að vekja
Íslendinga til gagnrýninnar hugs-
unar um stöðu eigin menningar í al-
þjóðlegu samhengi. Of snemmt er
að dæma um hversu vel hefur tek-
ist að ná þessum markmiðum. Á
næstu mánuðum verður unnin ýt-
arleg skýrsla um menningarborg-
arverkefnið í heild sinni og í kjölfar
þess þarf að leggja mat á það
hvernig til tókst og hverju menn-
ingarborgin skilar til framtíðar.
Nánast allt tókst eins og vonast
var til. Veðurguðirnir léku við okk-
ur og væntingar um þátttöku al-
mennings í verkefnum menningar-
borgarinnar fóru fram úr björtustu
vonum. Ætla má að að minnsta
kosti 50 þúsund manns hafi tekið
virkan þátt í framkvæmdum við
einstök verkefni og viðburði, að
ótöldum þeim sem nutu þeirra.
Þess má geta að samkvæmt könnun
Gallups í nóvember sl. voru 80%
landsmanna jákvæð í garð menn-
ingarborgarinnar, 84% töldu dag-
skrána fjölbreytta og 88% töldu
framboð viðburða hafa verið hæfi-
legt.
Að vanda verk okkar
Stjórn menningarborgarinnar
var í upphafi falið að ákveða hvern-
ig hún skildi hugtakið „menning“.
Við ákváðum að skilja það sem
kröfu til okkar allra sem þetta land
byggja um að vanda verk okkar í
hvívetna, á vinnustöðum, á heim-
ilum og í umferðinni, í stjórnsýslu,
viðskiptum og framleiðslu sem í vís-
indum og listum. Að reyna sífellt að
gera betur – það er menning.
Menning er allt það sem eykur
gæði lífsins og dregur úr böli. Þess
vegna þarf menning að setja mark
sitt á alla okkar viðleitni. Ef við
skiljum hugtakið „list“ svo að það
merki að gera hlutina af hugvits-
semi og innsýn í það sem máli
skiptir, er listar þörf alls staðar í
þjóðlífinu. Skapandi listamenn í
ýmsum greinum gefa okkur hinum
fordæmi um að leggja okkur fram
við að skapa fegurri og betri heim
með því að endurmeta sífellt allt
sem við höfum gert og reyna að
bæta okkur, einnig sjálfa mæli-
kvarðana á það sem gefur lífinu
gildi.
Lifandi menning felst í viðleitni
til að endurskapa og bæta menn-
ingu okkar af virðingu fyrir því sem
vel hefur verið gert og í þeirri von
að gera megi veröldina vinsamlegri
mannlegum sálum og samskiptum
þeirra. „Raddir Evrópu“, kór ungs
söngfólks frá menningarborgunum
níu undir stjórn Þorgerðar Ingólfs-
dóttur, er í mínum huga fullkomn-
asta tákn menningarársins um
þann samhug og samstillingu sem
er höfuðuppspretta sannrar menn-
ingarviðleitni.
Hafi menningarborginni tekist að
kynda undir glæðum lifandi menn-
ingar á Íslandi, hefur hún sann-
arlega náð tilgangi sínum. Og hafi
það tekist, er það að þakka þeim
sem unnu af einstakri list og heil-
indum við að skipuleggja þá fjöl-
breyttu dagskrá sem þjóðin hefur
tekið þátt í á liðnu menningarborg-
arári.
Um leið og ég þakka öllum þeim
sem lagt hafa hönd á plóg og þjóð-
inni allri fyrir jákvæðar undirtekt-
ir, vil ég fyrir hönd stjórnarinnar
færa Þórunni Sigurðardóttir,
stjórnanda menningarborgarinnar,
og starfsliði hennar, Maríu E.
Ingvadóttur, Sigrúnu Valbergsdótt-
ur, Skúla Helgasyni, Svanhildi
Konráðsdóttur og Heiðrúnu Harð-
ardóttur, innilegar þakkir fyrir
frumkvæði þeirra, hugkvæmni og
alúð við að gera „Reykjavík –
menningarborg Evrópu“ að veru-
leika á aldamótaári. Megi hróður
þeirra og neisti menningarborgar
lengi lifa.
Að loknu menn-
ingarborgarári
Hvernig sem framtíðin mun dæma menn-
ingarborgarárið, segir Páll Skúlason, er
nú þegar ljóst að það hefur verið ævintýri
líkast og tekist betur en hægt var að láta
sig dreyma um þegar undirbúningur
hófst fyrir þremur árum.
Páll
Skúlason
Höfundur er formaður stjórnar
Reykjavíkur – menningarborgar
Evrópu árið 2000.
Í TENGSLUM við 75 ára afmælis-
hátíð Karlakórs Reykjavíkur
ákvað Listráð Ýmis að veita
söngvurunum Guðrúnu Ingimars-
dóttur og Davíð Ólafssyni styrki.
Listaráðið var stofnað 29. des-
ember og hefur það hlutverk að
efla tónlistarhúsið Ými m.a. með
því að veita ungum tónlistar-
mönnum styrki og aðstoða þá við
að koma sér á framfæri.
Guðrún Ingimarsdóttir sópran
hefur tekið þátt í fjölda óperu-
uppfærslna á Bretlandi og í
Þýskalandi. Hún hefur komið
fram á fjölda tónleika á Bretlandi,
Ítalíu og í Þýskalandi og sungið
með mörgum hljómsveitum. Einn-
ig kemur Guðrún reglulega fram
með Johan Strauss hljómsveitinni
í Wiesbaden. Árið 1996 vann Guð-
rún til verðlauna í alþjóðlegu
Erika Köth söngkeppninni sem
haldin er ár hvert í Þýskalandi.
Davíð Ólafsson bassi hefur
sungið fjöldamörg hlutverk við
óperuhús í Bandaríkjunum, Aust-
urríki, Sviss og Þýskalandi auk
fjölda tónleika. Hann er nú ráðinn
til tveggja ára við óperuna í Lü-
beck í Þýskalandi.
Brjóstmynd afhjúpuð
Í Listaráði Ýmis sitja Baldvin
Tryggvason, Bernharður Wilk-
inson, Björn Th. Árnason, Elín
Ósk Óskarsdóttir, Guðmundur
Sigþórsson, Hjálmar H. Ragn-
arsson, Ingimundur Sigurpálsson,
Ólafur B. Thors, Rut Ingólfs-
dóttir, Signý Pálsdóttir og Þór-
unn Sigurðardóttir, en hún er
jafnframt formaður ráðsins.
Við sama tækifæri var brjóst-
mynd af Páli P. Pálssyni afhjúpuð
en Páll var söngstjóri Karlakórs
Reykjavíkur frá árinu 1965–1991.
Kristín Kristjánsdóttir, eiginkona
Páls, afhjúpaði myndina sem er
eftir Önnu Eyjólfsdóttur.
Fyrstu styrkþegarnir, Davíð Ólafsson og Guðrún Ingimarsdóttir.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
Kristín Kristjánsdóttir afhjúpar brjóstmynd af Páli P. Pálssyni.
Fyrstu styrkir
Listráðs Ýmis
NOKKRIR af íbúum Seattle í
Bandaríkjunum virða hér fyrir sér
stálskúlptúr sem komið var fyrir í
Magnusson-garðinum þar í borg á
gamlárskvöld.
Borgaryfirvöldum sem og íbúum
Seattle virðist hins vegar með öllu
ókunnugt um hver kom skúlptúr-
inum fyrir í garðinum, en hann
þykir einna helst minna á kennileiti
úr vísindaskáldsögu eða kvikmynd
á borð við „2001: A Space Oddyss-
ey“.
Dularfullur
skúlptúr
AP