Morgunblaðið - 05.01.2001, Side 39

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. JANÚAR 2001 39
Var Erlendur lengst af í forystu-
sveit þar og eftir að fyrirtækin í
iðninni í Eyjum sameinuðust í
stofnun Skipalyftunnar var hann
lengst af tengdur stjórn fyrirtæk-
isins og hin síðari ár endurskoð-
andi ásamt einum félaga sínum,
síðast nú á haustdögum og þá ekki
heill heilsu. Var Erlendur ávallt
mjög stoltur af þessu fyrirtæki
þeirra félaga þótt mikið hafi
breyst. Etir að þau hjón, Erlendur
og Helga, fluttu alfarið til Reykja-
víkur hóf hann vinnu í smiðju Guð-
mundar Arasonar á Kársnesi sem
síðar flutti inn í Voga og heitir nú
G.A. stál. Vann Erlendur þar til
starfsloka. Voru þeir Erlendur og
Guðmundur jafnaldra að ég held og
kunnugir úr æsku því foreldrar
Guðmundar bjuggu í Laufási í Eyj-
um en fluttu um eða upp úr 1930 til
Reykjavíkur.
Eftir að Elli hætti að vinna útbjó
hann sér smáaðstöðu úti í bílskúr
hjá sér og var þar margur fagur
gripur gerður. Hann var listamað-
ur. Erlendur var mikill félagsmála-
maður, var einn af stofnendum
Kiwanisklúbbsins Helgafells og var
þar í forystusveit. Er til Reykjavík-
ur kom gekk hann fljótlega í Kiw-
anisklúbbinn Heklu og var mjög
ánægður með tilvist sína þar innan
um góða félaga. Erlendur hóf
snemma að starfa með Lúðrasveit
Vestmannaeyja, sem var stofnuð af
Oddgeiri Kristjánssyni tónskáldi
með meiru og félögum hans 1939,
kom hann inn í sveitina 1941, spil-
aði á trompet til margra ára, for-
maður sveitarinnar og mikilsvirtur
félagi fram að gosi.
Elskulegur bróðir minn var ein-
stakur maður, trúr, traustur og
strangheiðarlegur, mátti ekki
vamm sitt vita. Elli minn flíkaði
ekki tilfinningum sínum, var ekki
allra. Hann og hans elskulega kona
hugsuðu vel um fósturforeldra
hans allt til endaloka, þau fóru ekki
heim til Eyja eftir gos, en bjuggu á
Keppsvegi 32 í Reykjavík og leið
þar mjög vel.
Helga mín og Elli minn hafa
ávallt verið mér og mínum ákaflega
hlý og góð. Margar dagsetningar
eru grópaðar í minni mínu sem
aldrei gleymast.
Elsku bróðir sæll, nú ert þú
genginn inn í eilíft ljós himnaríkis
þar sem hlóma tónar um sali og
göng af himneskum ljúfum engla-
söng.
Guð blessi minningu þína og
styrki Helgu þína og afkomendur.
Minning þín mun lifa.
Þinn bróðir,
Runólfur Dagbjartsson (Dúddi).
Erlendur var fæddur í Vest-
mannaeyjum 23. nóvember 1919.
Foreldrar hans voru Margrét Run-
ólfsdóttir, ljúflynd og fögur merk-
iskona, ættuð af Eyrarbakka og
Eyjólfur Gíslason, skipstjóri og út-
vegsbóndi á Bessastöðum í Vest-
mannaeyjum. Eyjólfur var litríkur
persónuleiki. Hann hafði hrífandi,
sterkt og stórbrotið andlitsfall,
eygður vel, rómurinn djúpur og
málfarið kjarnyrt. Hann var eins
og Íslands hrafnistumaður ljóslif-
andi. Erlendur var hins vegar alinn
upp hjá móðursystur sinni, Jón-
asínu Runólfsdóttur, og manni
hennar Þórarni Guðmundssyni,
skipstjóra og útvegsbónda á Jaðri í
Vestmannaeyjum, sem gengið
höfðu honum ásamt hálfbróður
hans sammæðra, Jónasi Þóri Dag-
bjartssyni, í foreldra stað, en þau
Jónasína og Þórarinn höfðu verið
barnlaus. Jónasína var mikill kven-
skörungur en Þórarinn einkar ráð-
deildarsamur, hagsýnn og gætinn,
en með afbrigðum farsæll skip-
stjóri.
Heimilið á Jaðri var rómað fyrir
myndarskap, reisn og rausn. Það
sópaði að þeim hjónum hvar sem
þau fóru fyrir glæsileik þeirra og
snyrtimennsku, en ekki síst fyrir
gleðina og gæskuna, sem alltaf
geislaði frá þeim hvar sem þau
fóru. Þó voru nærgætnin og hjálp-
semin, prúðmennskan, hæverskan
og háttvísin kannske þeir mann-
kostir sem helst einkenndu þessi
sæmdarhjón og prýddu. Eyjamenn
hafa jafnan kennt Erlend við Jaðar
og heitir hann hjá okkar kynslóð
Elli á Jaðri.
Þegar ég er nú sestur niður til
þess að festa á blað nokkur kveðju-
og þakkarorð til vinar míns og
svila, Ella á Jaðri, og lít til þeirra
kosta, sem helst einkenndu hann
og prýddu, þá sýnist mér aldeilis
einsýnt að hann hafi ekki einasta
viðhaldið þeim eiginleikum og
mannkostum sem hann hlaut í
vöggugjöf í genunum frá foreldr-
unum og þeim er hann naut og
tamdi sér og tileinkaði úr uppeld-
inu á Jaðri heldur hafi hann rækt-
að þá kosti og eiginleika enn frekar
og því meira sem hann eltist. Það
hafa verið mér og mínu fólki mikil
forréttindi að fá að njóta vináttu
hans, samverunnar við hann og
allra þessara kosta hans.
Erlendur sótti fyrst sjó á ung-
lingsárum sínum, eins og títt var
um Eyjapeyja þá og síðar. Hann
hóf síðan nám í járnsmíði og lauk
iðnnámi og sveinsprófi í þeirri
grein með eldsmíði sem sérsvið og
leysti síðan til sín meistarabréf í
greininni.
Erlendur var félagslyndur að
eðlisfari og tók virkan þátt í félags-
starfi ýmissa félaga og samtaka og
var eftirsóttur til slíkra starfa,
enda einstaklega samviskusamur,
traustur og áhugasamur um hvað-
eina er hann tók sér fyrir hendur.
Hann var tillögugóður, útsjónar-
samur og hafði farsæla skipulags-
hæfileika. Hann hóf að jafnaði ekk-
ert verk án þess að hafa áður gert
sér fulla grein fyrir framkvæmd
þess út í æsar og lyktum þess.
Hann gat engan hlut gert illa eða
óhönduglega.
Hann starfaði um mjög langan
tíma og af miklum áhuga í Lúðra-
sveit Vestmannaeyja sem Oddgeir
Kristjánsson stjórnaði lengstum og
lék hann þar á trompett. Fór hann
margar hljómleikaferðir með sveit-
inni, bæði innanlands og utan.
Hann var að jafnaði virkur félagi í
stéttarfélögum málmiðnaðarmanna,
fyrst í sveinafélagi járniðnaðar-
manna, en síðar í meistarafélögum
málm- og skipasmiða. Hann tók
virkan þátt í stofnun Iðnaðarbank-
ans á sínum tíma og eins í stofnun
Lífeyrissjóðs Vestmannaeyja. Þá
var hann stofnfélagi Kiwanis-
klúbbsins Helgafells í Vestmanna-
eyjum og hefur verið mikilvirkur í
hreyfingunni æ síðan og hlotið þar
viðurkenningar og heiðurstákn.
Á námsárum sínum og að námi
loknu starfaði Erlendur lengstum
hjá Vélsmiðjunni Magna í Vest-
mannaeyjum, sem þá var nánast
eina vélsmiðjan í Vestmannaeyjum
er staðið gat undir nafni. Tækja-
búnaður smiðjunnar var þó að
ýmsu leyti orðinn lúinn og úr sér
genginn og sýnilegt var að smiðjan
myndi ekki geta sinnt þörfum auk-
ins flota stærri og tæknivæddari
skipa auk aukinna umsvifa fisk-
vinnslu og verkunar í landi. Átti
Erlendur þá frumkvæði að stofnun
Vélsmiðjunnar Völundar hf. ásamt
fjórum öðrum samstarfsmönnum
sínum úr Magna og sat lengstum í
stjórn félagsins. Vegna gossins
1973 var smiðjan starfrækt í Kópa-
vogi um skeið, en var flutt aftur til
Eyja svo skjótt sem auðið var á
árinu 1974, enda var tilvist hannar
þar nauðsynlegur þáttur í endur-
reisnarstarfinu eftir gosið. Magni
og Völundur sameinuðust síðan um
stofnun Skipalyftunnar og hefur
Erlendur verið endurskoðandi þess
fyrirtækis frá stofnun þess og stýrt
aðalfundum þess þar til nú í nóv-
ember sl., er hann óskaði þess að
hann yrði nú leystur frá þeim
starfa og annar kæmi í hans stað.
Var það tilviljun eða var það með-
fædd fyrirhyggja?
Erlendur hafði kynnst konu
sinni, Helgu Åberg, mágkonu
minni, þegar hún var að ljúka verk-
legu hjúkrunarnámi sínu á sjúkra-
húsinu í Vestmannaeyjum. Þau Er-
lendur og Helga gengu í hjónaband
1946 og hófu búskap sinn fyrst á
Jaðri. En að því kom eins og þar
stendur að ungi maðurinn, fram-
taksfús, fór að byggja úr steini hús
vestur undir Brimhól. Og senn fóru
aðrir að hlaða og hýsa og heilmikil
byggð að rísa þar vesturfrá, inn-
eftir og uppeftir. Það var ánægju-
leg reynsla fyrir mig, gestkomandi,
að sjá atorkuna og gagnkvæma
hjálpsemi byggjendanna þarna á
þessum tíma. Það hugarfar, sem
þarna birtist, sú bjartsýni, sem
þarna ríkti, og sú atorka, sem leyst
hafði verið úr læðingi þar, bar ótví-
ræðan vott breyttra viðhorfa og
nýrrar og heilbrigðrar framtíðar-
sýnar.
Erlendur var frjálshyggjumaður
og íhaldsmaður í besta skilningi
þess orðs og lagði þess vegna á það
ríka áherslu að manneskjan ætti
alltaf að vera í fyrirrúmi. Hann var
mannræktarmaður. Um það bar
heimili þeirra Helgu, gestrisni
þeirra og hjálpsemi þeirra við alla
sem þangað leituðu, gleggst vitni.
Heimili þeirra varð okkar fyrsta
athvarf þegar við fluttumst til
Vestmannaeyja með frumburð okk-
ar í reifum snemma árs 1952 og á
því heimili var hún skírð. Þeirra
heimili hefur eins og alltaf síðan,
hvort heldur var í Vestmannaeyj-
um eða hér uppi á landi, verið okk-
ur, dætrum okkar og barnabörnum
eins og okkar annað og eigið heim-
ili, og svo mikil var tryggðin og
ræktarsemin við dæturnar og
barnabörnin sem um eigin börn og
barnabörn væri að ræða. Það var
því engin furða að dæturnar köll-
uðu hann Ella-pabba en barna-
börnin Ella-afa. Hann var öfunds-
verður vegna gæsku sinnar og
einlægni. Hann var flekklaus mað-
ur og hjartahreinn, einstaklega
hæverskur og dagfarsprúður. Þrátt
fyrir hæverskuna var þó að jafnaði
grunnt í glettnina og skopskynið
hjá honum og hann var, þegar því
var að skipta, hrókur alls fagnaðar
í góðra vina hópi. Aldrei lagði hann
illt til nokkurs manns. Manni leið
alltaf vel í návist hans.
Þau höfðu farið víða og heimsótt
mörg lönd og kynnst menningu
þeirra og siðum, Helga og Erlend-
ur, og kunni hann frá mörgu fróð-
legu að segja af þeirra ferðum.
Nokkrum sinnum vorum við með
þeim í slíkum ferðum og er mér
sérstaklega í minni síðasta ferðin
er við fórum öll saman, systurnar,
Helga og Bitten, og við karlarnir,
um innrásarstrendurnar í Norm-
andí og Bretagne og fiskimanna-
bæina þar frá skútuöldinni og síðan
suður með vesturströnd Frakk-
lands allt niður til La Baule. Eft-
irminnilegust og ógleymanleg verð-
ur dvölin innan gömlu múranna í
San Malo og St. Michelle. Síðasti
fundur okkar Ella var á Þorláks-
messu í skötuveislu heima hjá dótt-
ur hans, Jónasínu Þóru, og Eiríki
manni hennar. Eftirá að hyggja
minnir þessi síðasta sameiginlega
máltíð okkar, skötuveislan á Vörðu-
bergi, á kræklingaveisluna í síðasta
málsverðinum okkar innan múr-
anna í San Malo forðum. Við höfð-
um raunar rætt um það við Guðjón
Ármann, bróður Ella, að endurtaka
einhvern tíma ferð til San Malo og
fá okkur krækling saman. Eins
höfðum við Elli verið staðráðnir í
að hittast að vanda oft núna á jól-
um og um nýárið og eiga saman
unaðsstundir eins og áður með fjöl-
skyldum okkar.
En enginn má sköpum renna.
Erlendur veiktist og var fluttur á
spítala aðfaranótt aðfangadags.
Ekkert hafði hann kvartað um van-
líðan á Vörðubergi og hlýtur hann
þó að hafa þá verið sárþjáður eins
og ástand hans var orðið þegar
hann kom dauðvona á spítalann.
Hann vildi ekki fá sjónvarp til sín,
kvaðst aðeins ætla að eiga þar
stuttan stans. Svo segir mér hugur
að Erlendur hafi þá séð að hverju
stefndi og kannski hugsað til orða
Steins Steinars í lokalínum kvæð-
isins um Breska heimsveldið: „það
vinnur aldrei neinn sitt dauða-
stríð.“ Þar væri honum líka rétt
lýst.
Að leiðarlokum kveð ég góðan
dreng og vin með söknuði og þakk-
læti fyrir samfylgdina, fyrir
tryggðina, gæskuna og vináttuna
við okkur öll, fyrir að hafa leyft
okkur að eiga hlutdeild í honum
sjálfum og öllu sem honum var
kærast. – Helgu flyt ég sömu þakk-
ir og henni og allri fjölskyldunni
samúðarkveðjur okkar.
Sveinn Snorrason.
Ég ætla að minnast stóra bróður
míns, hans Valla, sem oft var kallaður
Valli víkingur í þeim heimi sem hann
lifði í síðustu 14 árin. Hans píslar-
göngu lauk 22. desember síðastliðinn
er hann lést á Snorrabrautinni úti
undir berum himni, vegalaus eins og
hann hafði verið undanfarin ár. Hann
var í meðferð á 33A á Landspítalan-
um, orðinn mjög illa farinn á sál og
líkama. En eins kaldhæðnislegt og
það er þá er bannað að reykja þar
þótt deildin sé lokuð og eins og hann
var „fársjúkur“ þá fór þetta ábyrga
starfsfólk með honum í fylgd út að
reykja. En hann tók á rás og hljóp í
burtu og á hlaupunum hné hann niður
og dó. Þeir halda að hjartað hafi gefið
sig og svo fór sem fór.
Mín fyrstu viðbrögð voru reiði út í
spítalann því maður fer ekki með fár-
sjúkan mann út, sérstaklega mann
sem haldinn er svo mikilli fíkn og er
þekktur fyrir að strjúka. Þeir voru
búnir að lofa að halda honum inni því
allir sem þekktu til vissu að halda
þurfti honum inni til að halda í honum
lífi. Búið var að gera ráðstafanir til að
hjálpa honum og átti að nauðungar-
vista hann því öll sund voru lokuð og
aðeins vonin var eftir. Sorglegast og
sárast var hvað lífið hans Valla var
erfitt og það hve fáir reyndu að hjálpa
honum og að geta ekki varið hann
gegn áföllum og ekki hlíft honum við
miskunnarleysi fólksins. En það
huggar mig að hann er í góðum hönd-
um og fær birtu og yl sem hann fékk
lítið af á sinni stuttu ævi.
Valli var á götunni í mörg ár og lifði
í hörðum heimi vímuefna. Hann var
góður bróðir og mér þótti alla tíð
vænt um hann. Hann kenndi mér
mikið og minningar um hann eru ljúf-
sárar því ég elskaði hann af öllu
hjarta en varð að standa hjá og horfa
upp á hart líf sem hann lifði. Hann
vildi ekki hjálp og vonin um að hann
næði sér á strik dugði yfirleitt stutt.
Samt reyndi hann alltaf aftur en síð-
ustu mánuðina grét hann oft svo ég
held að hann hafi verið búinn að gef-
ast upp en lífsviljinn hafði verið eitt af
fáu sem hélt honum á lífi. Ég vona
samt að honum hafi ekki fundist hann
aleinn því það var hann ekki, mörgum
þótti vænt um hann. Allt hans líf var
píslarganga, erfiðleikarnir hófust
strax á unga aldri. Hann lenti í bílslysi
fimm ára gamall og var skertur eftir
það. Foreldrar hans skildu. Við tvær
systurnar vorum teknar í fóstur og
heimilinu splundrað en eftir sat Valli í
öllum erfiðleikunum því hann var of
gamall til að fara í fóstur.
Skólaganga var lítil, hann strauk úr
öllum skólum og ekkert að gert þótt
hann fengi litla menntun. Hann fór
reyndar á heimavistarskóla í tvö ár og
lærði að lesa, þar gekk honum vel því
þar fékk hann hjálp. Hann kom heim
með peningaverðlaun fyrir sund. Gat-
an varð hans staður 22 ára þegar erf-
iðleikar hröktu hann burt. Hann varð
alkóhólisma fljótlega að bráð og
margoft fyrstu árin leitaði hann sér
hjálpar, t.d. á Vogi, 33A, Krísuvík,
Byrginu, Veginum, Hlaðgerðarkoti,
en alltaf eftir smátíma var hann rok-
inn. Hann var alltaf strjúkandi eða
VALGEIR MAGNÚS
GUNNARSSON
✝ Valgeir MagnúsGunnarsson
fæddist á Neskaup-
stað 18. febrúar
1965. Hann lést 22.
desember síðastlið-
inn. Foreldrar hans
eru Ása Sigríður
Gunnarsdóttir frá
Ísafirði og Gunnar
Guðmundur Bjart-
marsson frá Nes-
kaupstað. Valgeir
átti fjögur systkini;
Ásúlfur Bjartmar, f.
31.12. 1962; Sigríður
Jensína, f. 27.11.
1966; Guðrún Hlíf, f. 16.4. 1972 og
Berglind Ósk, f. 19.12. 1978.
Valgeir bjó á Neskaupstað sitt
fyrsta ár, en ólst upp í Kópavogi.
Valgeir var ókvæntur og barn-
laus.
Útför Valgeirs fór fram frá
Digraneskirkju 3. janúar.
týndur síðan ég man
eftir mér. En ég vona í
hjarta mínu að hann sé
kominn heim.
Valli var barngóður
og hlýr og börnin mín
fjögur löðuðust að hon-
um. Hann var hress og
sagði góðar sögur og sá
alltaf það skoplega við
lífið. Hann var alltaf ein-
lægur og hlýr við mig og
á stundum fannst mér
hann eins og 10 ára því
hann var svo einlægur,
þakklátur og blíður.
Í kistulagningunni
hans sagði presturinn: „Ég vona að líf
hans verði lærdómur fyrir okkur.“ Og
það vona ég, allra vegna, og að allir
læri að hlúa að lífinu og læra af
þrautagöngu hans. Jólin eru alltaf
sérstök hjá mér því að vita af bróður
sínum í kuldanum eða eins og einu
sinni, þá var hann á Litla-Hrauni, þá
verð ég sorgmædd en samt þakklát
fyrir hvað ég á. Hann Valli var ein jól
hjá mér eftir að ég fór að búa og þau
voru dýrmæt því öll hans gleði og
þakklæti gaf mér mikið. Ég vil þakka
öllum sem voru bróður mínum góðir
og Skýlinu fyrir að annast hann síð-
ustu árin því ef það hefði ekki verið til
þá hefði hann sofið fleiri nætur úti, og
kaffistofunni því þangað fór hann og
fékk að borða með fólki sem var í svip-
uðum sporum og hann.
Ég ætla að hætta að gráta og biðja
Guð um að passa Valla vel og hlúa að
honum því ég trúi að nú fái hann hvíld
og honum líði vel. Svo lofa ég að gera
mitt besta og láta þetta verða mér til
þroska og visku þótt sárt sé. Og ég
minnist hans með þakklæti og ást og
trúi að leiðir okkar liggi saman er
minn tími kemur og börnunum mín-
um segi ég að hann sé orðinn engill
sem passar okkur.
Blessuð sé minning hans.
Litla systir,
Guðrún Hlíf Gunnarsdóttir.
Elsku Valli. Þótt ég hafi aldrei haft
tækifæri til að kynnast þér vildi ég
kveðja þig, bróðir minn.
Þú átt að vernda og verja
þótt virðist þér ekki fært
allt sem er hug þínum heilagt
og hjarta þínu kært.
Vonlaust getur það verið
þótt vörn þín sé djörf og traust
en afrek í ósigrum lífsins
er aldrei tilgangslaust.
(Guðmundur Ingi Kristjánsson.)
Þín systir,
Berglind Ósk Gunnarsdóttir.
Hvar lífs um veg þú farinn fer,
þú finnur ávallt marga,
er eigi megna sjálfum sér
úr neyð sinni að bjarga.
Þótt fram hjá gangi fjöldi manns,
þú fram hjá skalt ei ganga,
lát þig langa að mýkja meinin hans,
er mæðu líður stranga.
Hvar sem þú einhvern auman sér,
hans aðstoð máttu ei svipta.
Þú getur sífellt alveg eins
í ólán ratað líka,
þér getur orðið margt til meins,
að miskunn þurfi slíka,
vilt þú þá ei, að aðrir menn
því úr að bæta reyni
mæðu meini?
Þeir fara fram hjá enn,
þó flýr ei burt sá eini.
Sá eini’, er hvergi fram hjá fer.
Er frelsarinn vor blíði.
Hvert mein hann veit, hvert sár hann sér,
er svellur lífs í stríði.
Hann sjálfur bindur sárin öll
og særðum heimför greiðir,
eymdum eyðir,
og loks himnahöll
til herbergis oss leiðir.
(V. Briem.)
Blessuð sé minning hans.
Björn Vilhjálmsson.