Morgunblaðið - 27.01.2001, Blaðsíða 12

FRÉTTIR
12 LAUGARDAGUR 27. JANÚAR 2001 MORGUNBLAÐIÐ
HJÁLMAR Árnason, þingmaður
Framsóknarflokksins og fulltrúi í
samgöngunefnd, sagðist líta svo á að
með tillögum einkavæðingarnefndar
væri tryggð sam-
keppni á fjar-
skiptamarkaði.
Það sé einnig
mikilvægt að rík-
ið verði áfram
gildandi eigandi
að dreifikerfinu.
„Við höfum
lagt megin-
áherslu á að hér
skapist ekki ein-
okunarstaða á fjarskiptamarkaði.
Ég tel að með þeim tillögum sem
fram koma í skýrslunni sé gengið út
frá því og það tryggt að hér verði
eðlileg samkeppni í fjarskiptum.
Það gerist á grundvelli fjarskipta-
laga þar sem samgönguráðherra og
Póst- og fjarskiptastofnun gegna
mikilvægu hlutverki með að veita
rekstrarleyfi og til afskipta.
Í öðru lagi gerist þetta með að-
greiningu á netinu og annarri þjón-
ustu. Í þriðja lagi gerist það með því
að ríkið mun áfram verða gildandi
eigandi að dreifikerfinu, en ekki eini
eigandinn,“ sagði Hjálmar. Hjálmar
sagðist hafa rætt við aðila sem störf-
uðu á fjarskiptamarkaðinum, þ.e.a.s.
samkeppnisfyrirtæki Landssímans,
um þessi mál. Menn væru almennt
sammála um að eftir að fjarskipta-
lögin tóku gildi og m.a. svokölluð
reikiákvæði, gengi samstarfið mjög
vel. Hann benti á að Tal notaði
dreifikerfi Landssímans á svæðum
sem dreifikerfi Tals næði ekki til.
Hjálmar sagði að ríkið kæmi til
með að eiga áfram 51% hlut í
Landssímanum, en að menn myndu
fylgjast með þróuninni á þessum
markaði.
Hjálmar sagðist hafa haft efa-
semdir um að rétt væri að selja fyr-
irtækið í einu lagi. Ýmislegt hefði
hins vegar breyst frá því þessi um-
ræða hófst. Búið væri að setja ný
fjarskiptalög og aðgreina dreifinetið
frá öðrum rekstri Landssímans.
Hann sagðist telja að fjarskipta-
þjónusta á landsbyggðinni væri
tryggð. Það ætti eftir að útfæra ein-
staka þætti málsins. Það hefði verið
rætt um að nota hluta af þeim fjár-
munum sem fengjust fyrir sölu
Landssímans til að ganga frá laus-
um endum sem eftir væru varðandi
landsbyggðina. Hann minnti á að í
fjarskiptalögum væri kveðið á um
jöfnunargjald sem ætti að jafna
kostnað milli landshluta og að sam-
kvæmt fjarskiptalögum ætti Lands-
síminn að vera búinn að koma
ISDN-tengingu inn á hvert einasta
heimili í landinu árið 2002.
Hjálmar Árnason, fulltrúi Framsóknarflokksins í samgöngunefnd
Tryggir sam-
keppni á fjar-
skiptamarkaði
Hjálmar
Árnason
STURLA Böðvarsson samgönguráðherra seg-
ist í febrúar ætla að leggja fram frumvarp á Al-
þingi um sölu á 49% hlutafjár í Landssímanum á
þessu ári. Hann leggur áherslu á að aðstæður á
fjarskiptamarkaði hafi
breyst frá því að umræða um
sölu Landssímans hófst og
þess vegna sé hægt að ná öll-
um markmiðum um sam-
keppni og jöfnuð í verðlagn-
ingu þjónustunnar án þess
að skipta fyrirtækinu upp.
Sturla kynnti málið á ríkis-
stjórnarfundi í gærmorgun.
Sturla sagðist vera
ánægður með skýrslu einka-
væðingarnefndar. Í henni væri gert ráð fyrir að
selja Landssímann tiltölulega hratt. Strax í vor
yrðu 15% hlutfjár seld til starfsmanna og al-
mennings. Í framhaldinu yrðu 10% seld til með-
alstórra fjárfesta þar sem hver og einn keypti
2-3% hlut. Í öðrum áfanga, sem farið yrði út í
síðari hluta árs 2001, yrði 25% hlutur seldur til
kjölfestufjárfesta að undangengnu forvali.
Hann sagði að fyrirtækin myndu keppa inn-
byrðis og síðan yrði þessi hlutur seldur til eins
aðila.
„Mín tillaga er því að selja 49% á þessu ári.
Framhald sölunnar verður hins vegar algjör-
lega háð markaðsaðstæðum og horfum,“ sagði
Sturla.
Sturla sagðist ekki treysta sér að segja fyrir
um hvaða verð fengist fyrir Landssímann.
Starfsmönnum yrði ekki boðið að kaupa hlutafé
á föstu verði og þeir fengju ekki forgang að sölu
umfram almenning. Í tillögu einkavæðinga-
nefndar væri hins vegar gert ráð fyrir þeim
möguleika að starfsmenn fengju að greiða kaup-
in á lengri tíma.
Verð hlutabréfa hefur almennt verið að lækka
síðustu mánuði. Sturla var spurður hvort ekki
mætti gera ráð fyrir að lægra verð fengist fyrir
fyrirtækið ef það yrði sett núna á markað.
„Við trúum því að svo sé ekki. Fyrirtækið hef-
ur verið að eflast að undanförnu. Þróunin á fjar-
skiptamarkaði hér á landi hefur verið þannig að
það bendir ekki til annars en að eftirspurnin sé
til staðar. Kröfur um búnað vegna gagnaflutn-
inga eru miklar og það er því ekkert sem bendir
til að eftirspurn eftir þessari þjónustu sé að dala.
Það er auðvitað það sem skapar verðmæti í
símafyrirtækjunum.“
Áhugi frá erlendum
fyrirtækjum og bönkum
Sturla sagði að framboð á hlutabréfum í fjar-
skiptafyrirtækjum væri mikið á erlendum
mörkuðum og það gæti haft einhver áhrif þegar
kæmi að sölu Landssímans. Símafyrirtæki hér á
landi væru mjög smá í samanburði við erlend
símafyrirtæki og því væri erfitt að bera þau
saman við erlend fyrirtæki. Hann sagði að er-
lendir aðilar hefðu sýnt áhuga á að kaupa hlut í
Landssímanum en vildi ekki nefna nein nöfn í
því sambandi. „Það hafa bæði bankar og síma-
fyrirtæki látið vita af áhuga sínum. Bankarnir
hafa þá verið að lýsa yfir áhuga í nafni einhverra
fyrirtækja.“
Í skýrslunni er talsvert fjallað um þann mögu-
leika að skipta Landssímanum upp en lagt er til
að það verði ekki gert.
„Ég óskaði eftir því að einkavæðingarnefndin
skoðaði alveg sérstaklega og myndi meta hag-
kvæmni þeirrar hugmyndar að aðskilja einstaka
þætti í starfsemi fyrirtækisins. Nefndin kallaði
til sérfræðinga sem fóru yfir bæði tæknilega og
viðskiptalega hlið málsins. Niðurstaðan er sú að
það sé ekki hagkvæmt að aðskilja þetta. Fyrir
þessu eru nokkrar ástæður. Í fyrsta lagi hafa
fjarskiptalögin skapað breyttar aðstæður frá því
að umræðurnar hófust um þetta. Það er skylda
að fyrirtækin sinni svokallaðri alþjónustu gagn-
vart símnotendum, þ.e. að það sé sama verð og
sama þjónusta í alþjónustunni, þar með talið í
gagnaflutningum, netþjónustu upp í ISDN-
tengingar, alls staðar á landinu. Í öðru lagi er í
fjarskiptalögum gert ráð fyrir skyldu fjarskipta-
fyrirtæka til að veita aðgang að dreifineti og
heimtaug. Símafyrirtæki getur því ekki lokað
netinu fyrir aðgangi annarra símafyrirtækja og
ekki heldur að heimtaug. Þarna verður því raun-
veruleg samkeppni. Viðskiptavinur getur valið
símafyrirtæki og getur alltaf haldið sínu síma-
númeri. Það er tryggt að fyrirtækið fær aðgang
að heimtauginni. Það eru því allt aðrar aðstæður
í dag en þegar umræðan um þessi mál byrjaði.
Síðan hefur gjaldskrá Landssímans breyst
hvað varðar gagnaflutningana. Gert er ráð fyrir
sama verði á gagnaflutningaþjónustu innan
svæða og milli svæða alls staðar á landinu.
Tæknilega hliðin skiptir einnig máli. Það er
niðurstaða einkavæðingarnefndar að það sé
vandkvæðum bundið að aðskilja þetta tækni-
lega. Af öllu þessu samanlögðu er það mat
nefndarinnar að það eigi ekki að aðskilja þetta.
Það sé ekki í þágu neytenda eða fyrirtækisins.“
Sturla sagðist leggja áherslu á að samkeppnin
og breytt umhverfi hafi skapað skilyrði til að
veita þessa þjónustu um allt land. Aðspurður
sagði hann að það væri hægt að tryggja það í
gegnum löggjöfina. Lögin kvæðu alveg skýrt á
um skyldur símafyrirtækjanna.
Sturla sagðist gera ráð fyrir að leggja fram
frumvarp á Alþingi í febrúar þar sem leitað yrði
eftir heimild þingsins að selja Landssímann í
þeim áföngum sem einkavæðingarnefndin hefði
lagt til. Ríkisstjórnin hefði í gær veitt sér heim-
ild til að leggja slíkt frumvarp fram. Það ætti
hins vegar eftir að ræða efni þess í ríkisstjórn-
inni og þingflokkum stjórnarinnar. Sturla sagði
að alger samstaða væri innan ríkisstjórnarinnar
um þetta mál.
Sturla Böðvarsson samgönguráðherra kynnti sölu Landssímans á ríkisstjórnarfundi
Frumvarp um sölu
á 49% hlutafjár lagt
fram á þingi
Sturla
Böðvarsson
FORMENN Samfylkingarinnar og
Vinstri hreyfingarinnar – græns
framboðs, VG, lýsa mikilli óánægju
með skýrslu einkavæðingarnefndar
um sölu Landssímans og hvernig
salan á að fara fram. Gagnrýna þeir
að selja eigi dreifikerfi og grunnnet
Landssímans og formaður VG telur
að Framsóknarflokkurinn hafi orðið
að beygja sig undir einkavæðing-
arstefnu Sjálfstæðisflokksins. For-
maður Frjálslynda flokksins segist
hins vegar vera ánægður með einka-
væðingaráformin, við fyrstu sýn, og
ætlar ekki að leggjast gegn þeim
þegar málið kemur til kasta Alþing-
is.
Össur Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar, segir flokkinn
ætíð hafa verið andvígan því að
dreifikerfið verði selt með Síman-
um. Skipta eigi fyrirtækinu frekar í
tvennt og selja samkeppnishluta
þess. Við fyrstu sýn líst Össuri sem-
sagt illa á þessi áform stjórnvalda.
„Við teljum að dreifikerfið eigi,
eins og sakir standa, að vera í hönd-
um þess opinbera. Ástæðan er tví-
þætt. Annars vegar teljum við að
það skipti sköpum um þróun lands-
byggðarinnar að hún hafi sömu
möguleika til að þróa nýjar atvinnu-
greinar sem byggjast á fjarskipta-
tækni og netvæðingu. Við teljum að
það sé ekki gert nema hún sitji við
sama borð og þéttbýlið hvað varðar
verð og þjónustu. Að okkar mati er
þetta ekki tryggt í einkavæðingar-
áformum ríkisstjórnarinnar þar sem
selja á dreifikerfið líka. Hins vegar
er það óeðlilegt að fyrirtæki, sem
stendur í samkeppni við mörg önnur
smærri fyrir, njóti einokunar á
dreifikerfinu sem keppinautarnir
þurfa að notfæra sér til að selja sína
vöru. Af þessum sökum einnig telj-
um við að skipta eigi fyrirtækinu
upp,“ segir Össur.
Framsóknarmenn liggja flatir
Líkt og Össuri líst Steingrími J.
Sigfússyni, formanni Vinstri hreyf-
ingarinnar – græns framboðs, illa á
einkavæðingu Símans eins og
áformin hafa verið kynnt. Óverjandi
sé að fara út í einhverja ævintýra-
mennsku í þessum efnum,
eins og hann orðar það.
„Í fyrsta lagi er það öm-
urlegt að sjá hvernig fram-
sóknarmenn leggjast flatir í
þessu máli fyrir einkavæð-
ingarofstækisöflunum í
Sjálfstæðisflokknum og
kokgleypa það að einka-
væða Landssímann með
dreifikerfinu og öllu sam-
an,“ segir Steingrímur.
„Þeir virtust ætla að hafa
einhverja tilburði til að
standa í lappirnar en hafa
núna lekið niður. Við erum
algjörlega andvíg öllu
þessu einkavæðingarbrölti
með Landssímans. Ekki
síst óttumst við um þjón-
usta úti á landi. Frekari
uppbygging dreifikerfisins
og þjónusta á landsbyggð-
inni mun mæta algjörum
afgangi. Á móti kemur sú
hætta að á sumum þétt-
býlissvæðum verði bullandi
offjárfesting, sem engir
koma til með að borga að
lokum aðrir en neytendur,
á meðan aðrir landshlutar
geta orðið útundan.“
Steingrímur segir mark-
mið stjórnvalda greinilega
vera það að koma eignar-
haldi Símans að verulegu
leyti í hendur útlendinga. Ryðja eigi
brautina fyrir þá sem síðar koma
með því að byrja á sölu til starfs-
manna og almennings. Það sé kjör-
staða fyrir stóra erlenda
fjárfesta að eiga ráðandi
hluti á móti mörgum minni
hluthöfum. Vísar Stein-
grímur til slæmrar reynslu
annarra þjóða af sölu síma-
fyrirtækja í ríkiseigu, t.d. á
Nýja-Sjálandi þar sem am-
erísk fyrirtæki séu ráðandi í
öllum fjarskiptum. Þá ríki
þau lögmál ein sem snúi að
hagnaðarvon fjarlægra
hlutafjáreigenda. Stein-
grímur segir þetta spurn-
ingu um hvort raunveru-
leikinn fái að ráða eða
„blind trú á einhverjar
fræðikenningar og kredd-
ur“.
Sverrir Hermannsson,
formaður Frjálslynda
flokksins, segist í samtali
við Morgunblaðið, aðspurð-
ur um viðbrögð við fyrir-
hugaðri sölu Símans, ætíð
hafa verið hlynntur einka-
væðingu. Ríkið eigi ekki að
starfrækja banka, símafyr-
irtæki eða póstþjónustu.
„Ég hef verið þeirrar
skoðunar að ekki ætti að
hluta starfsemi Landssím-
ans niður í smáparta. Ég er
einnig áfram um það að
starfsmenn fái að eignast
hluti eins og kostur er.
Fljótt á litið sé ég ekki annað en að
þetta falli að mínu geðslagi. Ég þyk-
ist af þeim sökum geta léð þessu
fylgi mitt,“ segir Sverrir.
Samfylkingin og Vinstri-grænir andvíg fyrirkomulagi á sölu Landssímans
Frjálslyndir gefa
samþykki sitt
fyrir sölunni Steingrímur J.
Sigfússon
Sverrir
Hermannsson
Össur
Skarphéðinsson
STARFSMANNAFÉLAG Lands-
símans hf. fagnar einkavæðingu
Landssímans og Davíð Scheving, for-
maður Starfs-
mannafélagsins,
segir að hún sé
holl og nauðsyn-
leg fyrir fyrirtæk-
ið.
„Við fyrstu sýn
líst mér mjög vel á
þessar hugmynd-
ir. Starfsmanna-
félagið fagnar
einkavæðingu
Landssímans og telur að hún sé mjög
svo holl og nauðsynleg fyrir fyrirtæk-
ið til lengri tíma litið,“ sagði Davíð í
samtali við Morgunblaðið.
Skynsamlegt að skipta
ekki upp fyrirtækinu
Hann sagðist telja þá niðurstöðu
einkavæðinganefndar skynsamlega
að skipta ekki upp fyrirtækinu. Það
að skipta upp fyrirtækinu hefði veikt
það, auk þess sem það hefði haft í för
með sér að starfsfólk sem unnið hefði
árum og jafnvel áratugum saman hlið
við hlið hefði verið skilið að en það
hefði getað orðið mjög neikvætt fyrir
andann innan fyrirtækisins.
Davíð bætti því við að hann hefði
ekki nákvæmar upplýsingar um það
hvernig staðið yrði að sölu hlutafjár
til starfsmanna en vonandi myndu
starfsmenn fá að njóta góðra kjara, til
að mynda svipaðra þeim sem starfs-
menn Fjárfestingabanka atvinnulífs-
ins hefðu notið við sameiningu og
einkavæðingu þeirra sjóða sem
mynduðu hann. Það myndi skapa
möguleika á almennri þátttöku starfs-
manna en það væri til þess fallið að
styrkja fyrirtækið til frambúðar.
Aðspurður sagði Davíð að talsverð-
ur spenningur hefði ríkt meðal starfs-
manna vegna einkavæðingarinnar og
hvernig að henni yrði staðið. Margir
hefðu beðið eftir því að þetta skref
yrði stigið og biðu spenntir eftir upp-
lýsingum um það hvernig salan til
starfsmannanna yrði útfærð.
Starfsmannafélag
Landssímans fagnar
einkavæðingunni
Holl og
nauðsyn-
leg fyrir
fyrirtækið
Davíð
Scheving