Morgunblaðið - 15.03.2001, Blaðsíða 49

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 15. MARS 2001 49
K
O
R
T
E
R
...veldu rétt
kr.
kr.
Frábært
fimmtudag, föstudag og laugardag:
30% afsláttur af völdum leikföngum
Tilboð
Sérfræðingur Kanebo verður
í Lyf og heilsu Austurstræti,
í dag og á morgun,
milli kl. 11 og 16
KYNNING
Veist þú hvers húð þín þarfnast?
NK. LAUGARDAG
fara fram sögulegar
kosningar í Reykjavík.
Í fyrsta skipti er kjós-
endum Reykjavíkur
gefið tækifæri í al-
mennum kosningum að
tjá hug sinn um af-
markað mikilvægt mál í
stjórnun borgarinnar.
Með þessu er Reykja-
víkurborg að fara að
fordæmi margra þjóða í
Vestur-Evrópu og ríkja
í Bandaríkjunum, sem
reglulega leyfa þegnum
sínum að hafa áhrif á
gang mála í almennum
atkvæðagreiðslum.
Eina stóra fordæmið sem ég man eft-
ir hérlendis eru þær almennu at-
kvæðagreiðslur sem fram hafa farið
sl. tíu ár um sameiningu sveitar-
félaga. Á fyrri hluta tuttugustu aldar
fóru fram nokkrar almennar at-
kvæðagreiðslur hér á landi m.a. um
bann við sölu áfengis og þegnskyldu-
vinnu. Aðeins einu sinni a.m.k. á und-
anförnum áratugum hefur íbúum
Reykjavíkur verið gefinn kostur á að
segja hug sinn um tiltekið málefni
borgarinnar, en það var um hunda-
hald í borginni og tóku eðlilega fáir
þátt í þeirri atkvæðagreiðslu eða að-
eins 12% atkvæðisbærra, enda
hundahald ekki mikilvægt nema fyrir
lítinn hluta borgarbúa.
Hér er hins vegar verið að kjósa
um stórmál, sem lengi hafa verið
skiptar skoðanir um og varða miklu
framtíðarskipulag borgarinnar og
þróun miðbæjarins, atvinnu fjöl-
margra svo og hagsmuni flugrekenda
og þeirra hundraða þúsunda sem fara
um flugvöllinn ár hvert. Löngu er
tímabært að upp úr verði kveðið um
það hvort flugvöllurinn eða hluti hans
eigi að vera á þessum stað til fram-
tíðar. Eða svo vitnað sé til orða for-
stjóra Flugfélags Íslands þá hafa ver-
ið þar „skipulagsvandræði í áratugi“.
En umræða um hvorn kostinn skuli
velja er ekki megintilgangur þessar-
ar greinar heldur hitt að færa rök fyr-
ir því að mikilvægt er að sem flestir
Reykvíkingar noti atkvæðisrétt sinn
hinn 17. mars nk.
Á undanförnum árum hefur farið
fram nokkur umræða hérlendis, en
þó meiri erlendis, um það að ástæða
sé til að bera oftar einstök mál undir
kjósendur. Helstu rök-
semdir eru þær að al-
menningur í dag sé mun
betur upplýstur og
menntaður en nokkru
sinni fyrr í sögunni,
flokkslínur séu ekki
lengur jafn skýrar í
stærri málum og áður,
öll framkvæmd kosn-
inga, almennra um-
ræðna og upplýsinga-
öflun almennings í
aðdraganda þeirra sé
mun auðveldari en áður
með bættri tækni, bætt-
um samgöngum, meiri
fjölmiðlun o.fl. Það
styrki lýðræðið að sem
flestir eigi hlut að því að taka stórar
ákvarðanir og þar séu hinir „alvitru“
stjórnmálamenn ekki jafn ómissandi
(og einhver myndi segja óskeikulir)
og áður.
Afstaða forystu
Sjálfstæðisflokksins
Þótt deila megi um val á málum til
að bera undir almenning og tímasetn-
ingar eins og gert er í flugvallarmál-
inu hefur mér komið á óvart sú af-
staða sem kemur frá forystufólki
Sjálfstæðisflokksins, að þessi at-
kvæðagreiðsla sé skrípaleikur og
sýndarmennska, sem þau muni ekki
taka þátt í. Með því er verið að segja
við borgarbúa: Sitjið heima (eins og
ég) og takið ekki þátt í skrípaleikn-
um. Helstu röksemdir sýnast mér
þær að enginn viti hvað við taki ef
flugvöllurinn fer og meðan svo sé sé
atkvæðagreiðsla marklaus, að allt of
snemmt sé að taka afstöðu til ein-
hvers sem eigi að gerast eftir 15 ár,
núverandi valdhafar eða borgarbúar
hafi einfaldlega ekkert um það að
segja. Auðvelt er að benda þessu fólki
á, að það hvert flugvöllurinn fer, ef
kosningarnar fara á þann veg, er ekki
einkamál íbúa Reykjavíkur, heldur
landsins alls, sem flugvöllurinn á að
þjóna, og að sú umræða komi í kjölfar
ákvörðunar um að færa völlinn og
ennfremur að ákvarðanir um skipu-
lagsmál af þessari stærðargráðu
verði að taka með löngum fyrirvara.
Og nú er það gert með kosningum,
sem hafa efnislega verið undirbúnar
jafn vel eða betur en þær kosningar
sem ég hef hingað til tekið þátt í. Af
hálfu borgarstjórnar Reykjavíkur,
hagsmunasamtaka með og á móti
flugvellinum, kennara og nemenda
við verkfræðideild Háskóla Íslands,
fjölmiðla, einkum Morgunblaðsins og
Ríkissjónvarpsins, og ekki síst fjölda
almennra borgara, sem hafa tekið
þátt í umræðum síðustu vikna. Ég
minnist ekki jafn víðtækra og fag-
legra umræðna um skipulagsmál og
þróun borgarinnar.
Það er því vandséð að forystufólk í
stjórnmálum geti haldið því fram með
trúverðugum hætti að það sé skrípa-
leikur og sýndarmennska að leita eft-
ir skoðunum Reykvíkinga um þetta
mál nú. Miklu fremur má segja að
það sé löngu tímabært.
Kjósendur leggi
lýðræðisþróun lið
Þótt afstaða forystumanna Sjálf-
stæðisflokksins segi í reynd að
ákvörðunum í stjórnmálum sé betur
komið í (áður reykfylltum) bakher-
bergjum stjórnmálaflokkanna, þá
trúi ég því ekki að óreyndu að reyk-
vískir kjósendur láti það hafa áhrif á
sig. Mikilvægt er fyrir Reykvíkinga
að hafa í huga, að ef þátttaka í kosn-
ingunum verður lítil er hætta á, að
ekki verði í bráð leitað álits þeirra,
nema í almennum kosningum til
þings og sveitarstjórnar. Með þátt-
töku í kosningum hinn 17. mars nk.
gefst Reykvíkingum því sögulegt
tækifæri til að styrkja og auðga lýð-
ræðið í landinu. Við megum ekki láta
tímabundin flokkssjónarmið eyði-
leggja það tækifæri.
Af hverju er mikilvægt
að sem flestir kjósi?
Margrét S.
Björnsdóttir
Flugvöllur
Með þátttöku í kosning-
unum hinn 17. mars,
segir Margrét S.
Björnsdóttir, gefst
Reykvíkingum tækifæri
til að auðga og styrkja
lýðræðið í landinu.
Höfundur er framkvæmdastjóri
samskipta- og þróunarsviðs
Háskóla Íslands.
Iðnbúð 1, 210 Garðabæ
sími 565 8060
Nýtt Nýtt
Afskorin blóm
20% afsláttur í mars