Morgunblaðið - 17.03.2001, Page 43

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. MARS 2001 43
mark. Nokkur tími líður frá því að
við setjum vatnið upp þar til það
sýður, en miklu lengri tími mundi
líða þar til það hefði allt gufað upp.
Þessi tímamunur stafar af því að
talan 2260 kJ/kg um uppgufunar-
varmann hér á undan er svo miklu
stærri en talan 420 kJ/kg sem lýsir
varmanum sem þarf til að hita vatn-
ið upp í suðumark.
Við getum til dæmis auðveldlega
reiknað hversu margar kílóvatt-
stundir þarf til að breyta 1 kg af
vatni í gufu:
1 kg * 2260 kJ/kg * kWh/(3600
kWs) = 0,63 kWh
Hér höfum við notað að 1 Ws
(vattsekúnda) er sama og 1 J (júl)
og að klukkustundin (h) er 3600
sekúndur (s). Ef eldavélarplatan
tekur til dæmis 1 kW þýðir þetta að
hún er um 38 mínútur að breyta öllu
vatninu í gufu, ef engin orka fer til
spillis.
En snúum okkur nú aftur að
handklæðinu og flöskunni og hugs-
um okkur að því sé vafið utan um
hana og loftið í kring sé hlýtt og
þurrt og hafi greiðan aðgang að
handklæðinu. Uppgufun verður þá
ör og veldur því að vatnið sem situr
eftir í handklæðinu kólnar ásamt
flöskunni, enda er hitun af völdum
loftsins í kring í fyrstu ekki nógu ör
til að vinna gegn þessu. Að lokum
myndast þó jafnvægi þar sem flask-
an er kaldari en umhverfið og það
jafnvægi getur staðið meðan hand-
klæðið er blautt.
Við sjáum sömu aðferðir í notkun
í heitum löndum þegar fólk notar
leirker til að kæla vökva eða hluti í
honum. Þar kemur gljúpur leirinn í
stað handklæðisins í spurningunni
og örvar uppgufunina sem leiðir síð-
an til kælingar. – Við finnum líka
stundum hliðstæð áhrif á eigin
skinni. Til dæmis verðum við fyrir
meiri kælingu þegar við komum
blaut upp úr sundlaug en þegar
húðin er þurr. Og ef við erum í
blautum fötum í kulda (og trekki!)
er meiri hætta á ofkælingu en ef föt-
in eru þurr. Þá er einangrun
fatanna að vísu líka minni.
Höfundur þakkar Ara Ólafssyni
og Leó Kristjánssyni yfirlestur og
ábendingar.
Þorsteinn Vilhjálmsson, prófessor í vís-
indasögu og eðlisfræði við HÍ og ritstjóri
Vísindavefjarins.
N
ýjasta tölublað MANNLÍFS er
komið á sölustaði og kennir þar
margra grasa. Þar er t.d. fjallað
um norræna hönnun, sérkennileg
veski Bjarkar Guðmundsdóttur og nýja
sólódiska Jakobs Magnússonar og Egils
Ólafssonar. Bryndís Loftsdóttir sýnir upp-
áhaldshlutina sína og Sif Vígþórsdóttir, skóla-
stjóri á Hallormsstað, segir frá baráttu sinni við
krabbamein en hún hefur þrisvar sinnum farið í
uppskurð. Dansi er gert hátt undir höfði að þessu
sinni en birtar eru myndir af Íslenska dansflokknum sem nú sýnir þrjá nýja dansa í
Borgarleikhúsinu auk þess sem litið var inn á Íslandsmeistaramótið í standarddöns-
um og suðuramerískum dönsum. Starfsmenn MANNLÍFS gera víðreist í þessu blaði. Björn
Blöndal ljósmyndari hélt til Kanaríeyja þar sem hann tók glæsilegan myndaþátt um sum-
artískuna, Nína Björk Jónsdóttir fréttamaður brá sér til Suður-Frakklands og kynnti sér
sögu baguettsins, Snorri G. Bergsson sagnfræðingur hélt til Jerúsalem og skrifaði um
það skemmtilega grein sem heitir Betlarar og byssumenn og Gerður Kristný ritstjóri
tók hús á norska málaranum Odd Nerdrum í Ósló.
M
AN
N
LÍ
F
S P E N N A N D I , F L O T T
O G F J Ö L B R E Y T T
Í Reykjavík er að finna
mörg dularfull drauga-
hús þar sem miðilsfund-
ir voru haldnir, stólar
tókust á loft og útfrymið
flaut um gólf. Blaða-
maður og ljósmyndari
heimsóttu hús þar sem
miðilsstarf fór eitt sinn
fram og athuguðu hvort
andarannsóknarmenn
hefðu skilið þar eitthvað
eftir sig.
Karlmaður, sem handtekinn var á Keflavíkur-
flugvelli á leiðinni frá Danmörku með hass í
fórum sínum, segir frá því hvers vegna hann
tók að sér að gerast burðardýr og hverjar
afleiðingarnar urðu.
Tískuhönnuð-
irnir hafa skil-
greint kynþokka
upp á nýtt.
Sumartískan er
að minnsta
kosti eitur-
spennandi. Sjá-
ið myndirnar frá
tískusýningum
Dolce &
Gabbana, Chan-
el og Miu Miu.
Í einkaviðtali við
MANNLÍF talar norski
listmálarinn Odd Nerd-
rum m.a. um dálæti sitt
á Íslandi, vin sinn Hrafn
Gunnlaugsson og
ástæðuna fyrir því að
hann telur sig ekki vera
listamann.
fræðinnar er húsið ígildi lík-
amans, umbúðanna um sálina og
sjálfið en fuglarnir spegla félags-
lega og sálræna þætti. Þá birtist
mynd af manneskju sem hefur
ríka sjálfstæðiskennd en er samt
gjafmild og góður hlustandi.
Fuglarnir sýna svo iðandi félags-
líf og mikil samskipti manna í
millum þar sem skoðanir eru
viðraðar og gleði látin ráða ferð;
það er spilað, sungið og hlegið
eins og „í gamla daga“. Niðurlag
draumsins gefur í skyn að ákveð-
ið „óhapp“ eða óhjákvæmileg
„ferð“ setji þetta ferli af stað og
það sé eitthvað sem þú hefur
saknað en býst ekki við að geti
orðið veruleiki.
Eina línu vantaði aftast í pist-
ilinn fyrir viku. Síðasta setningin
átti að vera svona: „Tími þegar
maðurinn verður loks upplýstur í
orðsins fyllstu merkingu og getur
kallast andlegur eða huglægur og
hann losnar úr viðjum efnisins
líkt og tunglið forðum er það
klauf sig frá jörðinni.“
Beðist er velvirðingar á mis-
tökunum.
 Þeir lesendur sem vilja fá drauma sína
birta og ráðna sendi þá með fullu nafni,
fæðingardegi og ári ásamt heimilisfangi og
dulnefni til birtingar til:
Draumstafir
Kringlunni 1
103 Reykjavík
eða á heimasíðu Draumalandsins
http://www.dreamland.is.
MYNDABRENGL varð þegar grein Árna
Björnssonar þjóðháttafræðings um Beinakerl-
ingu á Sprengisandi birtist hér í blaðinu fyrir
hálfum mánuði. Myndin til vinstri birtist ekki,
en úr því er bætt hér og textinn á að vera
þessi: Kerlingin og aðrar vörðuleifar frá vestri
til austurs. Austursteininn ber í Trölladyngju.
Á myndinni til hægri eru „pílagrímarnir“ sem
fóru í ferðina haustið 2000, frá vinstri: Jónas
Jónsson, Þór Magnússon, Ragnar Björnsson
(sést að hluta), Birna Björnsdóttir, Leifur Ein-
arsson, Árni Björnsson, Þórarinn Árnason,
Sigurður Helgason, Haukur Magnússon, Eirík-
ur Helgason, Örlygur Hálfdánarson, Vigfús
Magnússon og Björn Magnússon.
Beinakerling og pílagrímar
Ljósmynd/Björn Jónsson Ljósmynd/Þórarinn Þórarinsson