Morgunblaðið - 24.03.2001, Side 28

Morgunblaðið - 24.03.2001, Side 28
VIÐSKIPTI 28 LAUGARDAGUR 24. MARS 2001 MORGUNBLAÐIÐ sinni birgðasöfnun á stuttu tímabili á árinu og þarf öll sín afurðalán á skömmum tíma í staðinn fyrir að þau dreifist á árið, þeir séu orðnir fyrir í kerfinu og bankarnir undir miklum þrýstingi frá Seðlabankanum að slá á útlánaþensluna. Stjórn Goða ber að segja af sér Aðalsteinn Jónsson, bóndi í Klausturseli, stjórnarmaður í Kaup- félagi Héraðsbúa og formaður Landssambands sauðfjárbænda, sagði að hann hafi verið á móti því að kaupfélagið gengi inn í Goða eins og staðan var hjá Þríhyrningi og Af- urðasölunni í Borgarnesi, en orðið undir. Aðalsteinn gagnrýndi stjórn Goða harðlega fyrir að vinna ekki að því að bæta skuldastöðu fyrirtækis- ins og sagði að stjórnin ætti öll að segja af sér þar sem henni hafi ekki tekist að byggja fjárhagslegan grunn undir fyrirtækið. Spurt var á fundinum hvort Goði stæði í samningaviðræðum við Norð- lenska (KEA) um sameiningu fyrir- tækjanna. Kristinn vildi ekki stað- festa þetta en neitaði því ekki heldur. Samkvæmt áreiðanlegum heimildum hefur Goði sett sig í samband við Norðlenska og lagt fram fullgerðan samning að samein- ingu fyrirtækjanna sem að vísu þarf endurskoðunar við að hálfu Norð- lenska. Bændur spurðu hvort greiðsla fyrir afurðirnar í haust yrði með sama hætti og síðasta haust þegar kaupfélögin greiddu bændunum út samkvæmt samningum þar til Goði fékk afurðalánin. Kristinn svaraði því til að greiðsla í haust verði tryggð ef bankafyrirgreiðsla fæst en Landsbankinn vill sjá hvernig geng- ur með afurðalánin frá síðasta hausti. GOÐI hf. hélt bændafund á Egils- stöðum í fyrradag í Hótel Valaskjálf á Egilsstöðum. Þar kynnti fram- kvæmdastjóri Goða, Kristinn Þór Geirsson, stöðu fyrirtækisins og rekstur þess frá stofnun þess á miðju síðasta ári. Fram kom að við stofnun fyrirtækisins var eiginfjárstaða þess ekki sterk. Eignir voru fastafjár- munir 1.090 milljónir króna og veltu- fjármunir 750 milljónir. Eigið fé var 487 milljónir, langtímaskuldir 404 milljónir og skammtímaskuldir 879 milljónir. Við stofnun var hlutafé í Goða 500 milljónir en hefur verið aukið síðan um 150 milljónir. Eigendur Goða eru Norðvesturbandalagið 38,5%, Höfn Þríhyrningur (KASK) 30% og Kaup- félag Héraðsbúa (KHB) 20%. Áætlanir gera ráð fyrir að fyrir- tækið tapi um 80 milljónum króna á þessu ári, hagnist um 80 milljónir á næsta ári og skili hagnaði árið 2003 uppá 170 milljónir. Óttast að Goði fari í gjaldþrot Fram kom hjá fundarmönnum að þeir óttast að Goði fari í þrot með þessa skuldastöðu og spurðu þeir hvernig Goði ætlaði að komast í eigið húsnæði til að hagræðing fari að skila sér með allar þessar skuldir. Kristinn svaraði því til að nú lægi mikill kostnaður í því að leigja hús- næði á fjórum stöðum, það er á Kirkjusandi, Borgarnesi, Nóatúni, Skeifunni Reykjavík og Höfn, Sel- fossi. Með því að leggja þessar vinnslustöðvar af sparaðist fé til að leggja í nýtt húsnæði, sú hagræðing komi uppí 500 milljónir. Kostnaður við að fara inn í húsnæði Mjólkur- samlagsins í Borgarnesi er um 500 milljónir með endurbótum og tækj- um í húsið. Ekki er enn búið að ákveða hvar kjötvinnsla Goða verður og enn er inni í myndinni að hún verði á Selfossi eða Mosfellsbæ auk Borgarness. Ingi Már Aðalsteinsson, kaup- félagsstjóri á Egilsstöðum og stjórn- armaður í Goða, lýsti þeirri skoðun að það væri fýsilegur kostur að fara í Borgarnes, en ákvörðun um það verður tekin á næstu dögum. Ingi Már taldi eðlilegt að kjötvinnslan verði staðsett á suðvesturhorninu vegna þess að þar eru 80 % kaupend- anna. Kristinn sagði að nú stæði yfir vinna hjá VSÓ ráðgjöf að gera til- lögur um hagræðingu við slátrun og gera tillögur um hvar verði slátrað í framtíðinni. Niðurstöður úr þeirri könnun verða birtar í maí. Endurfjármögnun erfið Kristinn sagði að taprekstur hafi verið á seinnihluta síðasta árs. Hann sagði að hægt sé að reka fyrirtækið áfram, borga upp skuldir þess og það lendi ekki á bændum að borga þær. Aðspurður um endurfjármögnun fyrirtækisins sagði Kristinn að hún verði erfið, bankar haldi að sér hönd- um, en það þurfi 300 til 400 milljónir til að breyta skammtímaskuldum í langtímaskuldir og lengja langtíma- skuldirnar, en þær eru að meðaltali til sex ára. Kristinn sagði stöðuna hafa batn- að, en bankarnir hafi ekki viljað láta þá hafa afurðalán á síðasta ári. Bankarnir hafi gert fyrirvara um stöðu fyrirtækisins og gert kröfu um að þeir afskrifuðu sláturhúsin um 200 milljónir og sambærileg aukning á hlutafé kæmi í staðinn. Hlutafé var aukið um 150 milljónir svo enn vant- ar þar 50 milljónir uppá. Fyrirtækið var greint hjá Landsbankanum og talið lánshæft. Það hamlar að sá rekstur sem Goði er í hefur mest af Skuldastaða Goða erfið FYRRI HLUTA janúar síðast liðins sendu fjögur fjármálafyrirtæki frá sér spár um afkomu hlutafélaga á Verðbréfaþingi Íslands hf. (VÞÍ). Nú liggja reikningar allra félaga í Úr- valsvísitölu VÞÍ fyrir og í meðfylgj- andi töflu má sjá hver afkoma félag- anna var, hverju hvert fjármálafyrirtæki spáði og hversu mikið hlutfallslegt frávik var. Neðst í töflunni er gefið upp hversu mikið hlutfallslegt frávik var að meðaltali, en þar er ekki gerður greinarmunur á fráviki eftir því hvort spáð var of miklum eða of litlum hagnaði. Þessi hlutfallstala er því einn mælikvarði á hversu vel fyrirtækjunum gekk að spá, því lægri sem hún er þeim mun betri var spáin á þennan mælikvarða. Spárnar má hins vegar skoða með ýmsum öðrum hætti og gera má ýmsa fyrirvara. Einn augljós fyrir- vari er að viðskiptabankarnir þrír, Búnaðarbanki, Íslandsbanki-FBA og Landsbanki, spá ekki um sjálfa sig og spá því aðeins um hagnað 14 félaga, en Kaupþing gerir spá fyrir öll félögin í vísitölunni. Annar fyrir- vari er að í einhverjum tilvikum voru óvæntir eða óreglulegir þættir í upp- gjörunum sem hafa ef til vill lítil önn- ur áhrif en bókhaldsleg á niðurstöðu rekstrarreikningsins. Augljósasta dæmið er Marel hf., en félagið var með óreglulega gjaldfærslu á við- skiptavild að fjárhæð tæpar 170 milljónir króna sem ekki hafði verið gert ráð fyrir. Án þeirrar gjaldfærslu hefði spáin verið töluvert nær lagi og meðalfrávikið minnkað mikið og leg- ið á bilinu 23-32% í stað 78-94%. Þegar skoðað er hversu oft hvert fjármálafyrirtæki spáir best, næst- best, og svo framvegis, kemur í ljós að fyrirtækin eru nánast eins jöfn og hægt er í keppni um fyrsta sætið. Þrjú þeirra spá best fyrir fjögur félög en Kaupþing spáir best fyrir þrjú. Búnaðarbankinn og Kaupþing eru hvort um sig fimm sinnum í öðru sæti, en hin tvö þrisvar hvort. Ís- landsbanki-FBA er fimm sinnum í þriðja sæti, Búnaðarbankinn fjórum sinnum en hinir tveir þrisvar. Bún- aðarbankinn rekur lestina einu sinni, Íslandsbanki-FBA tvisvar og Kaup- þing og Landsbankinn fjórum sinn- um. Munur á spá og niður- stöðu stundum sáralítill Ef talið er hversu oft fjármálafyr- irtækin ofspá og hversu oft þau vanspá hagnaði, þá fæst út að Kaup- þing spáir of miklum hagnaði (eða of litlu tapi) í tólf skipti en of litlum hagnaði í þrjú. Búnaðarbankinn ofspáir hagnaði í tíu skipti en vanspá- ir í fjögur, Landsbankinn ofspáir í níu skipti en vanspáir í fimm. Mest jafnvægi er á þennan mælikvarða hjá Íslandsbanka-FBA, hann spáir sex sinnum of miklum hagnaði en átta sinnum of litlum. Hér er rétt að at- huga að oft munar afar litlu á spá og raunverulegri niðurstöðu, jafnvel svo litlu að munurinn sést ekki í töflunni. Máli getur skipt hversu oft spár eru nærri eða fjarri raunhagnaði. Ís- landsbanki-FBA var oftast með inn- an við 10% frávik, eða í átta skipti, þá Búnaðarbankinn í sjö skipti, Kaup- þing í fimm skipti og Landsbankinn í fjögur skipti. Búnaðarbankinn var ellefu sinnum með innan við 30% frávik, Íslands- banki-FBA níu sinnum, hinir tveir átta sinnum hvor. Frávik yfir 50% voru fjórum sinnum hjá Búnaðar- banka og Kaupþingi en fimm sinnum hjá Íslandsbanka-FBA og Lands- banka.     !    "  !   ,12 2,  34 5  56  7  4      8  9  :  4   96   4  7  "5* ; 7  4   <  =:   > ?@    AB    3@ C  "D7  +  <  2  !"#$%# : 2    9                     "#$%# & : 2    '() * : 2    +%# !"#$%# : 2     ,!!               ( ) "!( "#( "( ( $#( $( "!%( "( ( " ( $( "$( %( !&( E 6     2           @         ,!!          " ( $ ( " %( $( "$( "&( ) " ( "& %( %( " !( ( " ( "#!( %( & (            &( "( "$( "( "$( ( #( !( "&#( ( &( " &( $( "# ( %( &(           ,!!        #(  ( " $( %( "#( %( $&( ) "! #( ( "$ ( "( "!( "$!( " ( !( Oft töluvert frávik í spám HLUTVERK ráðgefandi stjórnar gallerís i8 er að koma með hug- myndir um ný fyrirtæki og nýjar aðferðir til að nálgast þau með samstarf í huga, að sögn Eddu Jónsdóttur, framkvæmdastjóra og eiganda gallerísins. Hún segir að stjórninni sé ekki beinlínis ætlað að útvega fjármagn til starfsemi gallerísins heldur frekar að stuðla að útvíkkun þess. Mark- miðið sé að fólk í ungum og upp- rennandi fyrirtækjum uppfræðist um það sem er að gerast í nú- tímamyndlist. Galleríið muni til að mynda bjóða upp á ráðgjöf í notkun myndlistar innan og utan þeirra fyrirtækja sem taki upp samstarf við það. Ætlunin sé að stuðla að því að stækka þann hóp fólks sem hafi áhuga á og fylgist með nútímamyndlist. Morgunblaðið/Valdimar Ráðgefandi stjórn gallerís i8 ásamt menntamálaráðherra og framkvæmda- stjóra gallerísins. Frá vinstri: Börkur Arnarson, meðeigandi gallerís i8, Sigurður Nordal hagfræðingur, Björn Bjarnason menntamálaráðherra, Edda Jónsdóttir, framkvæmdastjóri gallerísins og eigandi, Pétur Arason, listaverkasafnari og kaupmaður, og Böðvar Þórisson, framkvæmdastjóri sölusviðs Flögu. Ráðgefandi stjórn gallerís i8 Nálgast fyrirtæki með samstarf í huga GENGIÐ verður til samninga við Búnaðarbanka Íslands hf. og Price- WaterhouseCoopers í London og Reykjavík um þjónustu vegna fyrir- hugaðrar sölu á hlutabréfum ríkisins í Landssíma Íslands. Frumvarp um sölu á hlutafé ríkisins í Landssíma Íslands verður lagt fram í ríkisstjórn n.k. þriðjudag. PriceWaterhouse- Coopers mun annast verðmat og sölu til kjölfestuhluthafa en Búnaðar- bankinn mun annast skráningu og sölu hlutabréfa innanlands. Að sögn Skarphéðins Berg Stein- arssonar, starfsmanns fram- kvæmdanefndar um einkavæðingu, reyndust tilboð þessara aðila hag- stæðust en alls stóðu 17 innlendar og erlendar fjármálastofnanir og ráð- gjafafyrirtæki að 14 tilboðum. Sala til almennings og starfsfólks Að sögn Skarphéðins varð Price- WaterhouseCoopers fyrir valinu þar sem tilboð þeirra reyndist hagstæð- ast en auk þess var við valið litið til reynslu, lausnar gilda, þekkingar og vinnuáætlunar. Hið sama gildir um val á Búnaðarbanka Íslands. Í fyrsta áfanga sölunnar verður lögð áhersla á sölu hlutabréfa til almennings og starfsmanna Landssíma Íslands. Áformað er að selja 14% heildar- hlutafjár í fyrirtækinu til þessara hópa. Jafnframt verður fjárfestum gefinn kostur á að bjóða í stærri hluti, á bilinu 2-3% hverjum, allt að 10% heildarhlutafjár. Samkvæmt útboðsgögnum felst í þessum verkþætti að annast skrán- ingu á Verðbréfaþing Íslands og hafa umsjón með sölu til starfsmanna og almennings. Eins að auglýsa eftir til- boðum og kanna réttmæti þeirra samkvæmt þeim reglum sem settar verða um útboðið. Ráðgert er að sala hlutabréfa í 1. áfanga fari fram síðari hluta maí eða í byrjun júní og skrán- ing á VÞÍ verði á sama tíma. Fjórtán til- boð bárust Ráðgjöf vegna sölu á Landssímanum

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.