Morgunblaðið - 24.03.2001, Blaðsíða 77

FÓLK Í FRÉTTUM
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 24. MARS 2001 77
VELSKA þríeykið Manic Street
Preachers hefur aldrei náð þeirri
hylli hérlendis sem hún nýtur á
Bretlandseyjum þar sem hún hefur
verið í miklum metum höfð, jafnt
meðal gagnrýnenda sem annarra
rokkunnenda, í góðan áratug. Það
er svo sem ekkert undarlegt ef út í
það er hugsað því að lykilatriðið í
tónlist sveitarinnar, hinir mjög svo
pólitísku textar Nickys Wire, eiga
sér djúpar rætur í bresku sam-
félagi og hrópa á talsverða
þekkingu á þjóðmálaum-
ræðu þar í landi. Það má
líka segja að þróunin hafi í
ofanálag verið æ meira í
þessa áttina. Richey Ja-
mes, fyrrum gítarleikari
sveitarinnar sem hvarf
sporlaust árið 1995, var
aðaltextahöfundurinn á
þremur fyrstu skífunum
og hluta Everything
Must Go. Textar hans
voru ólíkir textum Wire,
mun persónulegri og
ljóðrænni þótt yrkisefni
beggja séu myrk og oft
og tíðum ónotaleg.
Ég kann miklu betur
við textasmiðinn Jam-
es. Það er eitthvað
sem stuðar mig við stíl
Wire og róttækar stjórnmálaskoð-
anirnar sem hann er óhræddur við
að flíka. Hann er árásargjarn,
dómharður og virðist æði oft kom-
inn upp í einhverja pontu í þeim
erindagjörðum að þruma yfir
grandalausum sauðunum – tekur
nafn sveitarinnar kannski fullbók-
staflega? Hann á til að tæpa á
þörfum málefnum sem maður get-
ur samsinnt en samt held ég að
þeir einir geti hrifist sem eru skoð-
anabræður hans. Reyndar læðist á
köflum að mér sá grunur að þessi
háskólamenntaði og vel upplýsti
poppari sé krossgátusjúklingur og
sæki orðaforða sinn þangað og í
samheitaorðabækurnar góðu –
svona til þess að virka ennþá upp-
lýstari. Dæmi um það er hreint fá-
ránlegur texti við lagið „Intraveno-
us Agnostic“ á umræddri plötu.
Ástæða þess að ég geri þennan
þátt Wire í hljómsveitinni að um-
talsefni er sú að mér þykir hann
vera í aðalhlutverki á nýjustu skífu
sveitarinnar, þeirri sjöttu í röðinni,
Know Your Enemy, sem er til-
vitnun í sjálfan Maó formann, hvað
annað? Á síðustu tveimur plötum
hefur mér þótt Wire hafa sloppið
fyrir horn, einkum fyrir þær sakir
að hann var vel í skugga aðallaga-
höfundarins og söngvarans James
Deans Bradfield sem átti stórleiki
á báðum skífum. Hér finnst mér
Bradfield yfir það heila samt ekki
ná sér almennilega á
strik í
lagasmíðunum, sem er miður,
og stíga þá vinnubrögð Wire fram
úr skugganum. Vitanlega er hann á
útopnu og baunar á allt og alla,
einkum þó bandarískt samfélag og
yfirvöld sem hann lætur fara óend-
anlega í taugarnar á sér. Besta
dæmið þar um er „Baby Elian“,
fast skot á Bandaríkjastjórn og
framgöngu hennar í málinu um
þennan unga kúbverska dreng sem
togast var á um í fyrra fyrir aug-
um gervallrar heimsbyggðarinnar.
Þar má t.d. finna línur á borð við:
„Kidnapped – to the promised
land/The Bay of Pigs or Baby El-
ian/Operation-Peter Pan/America –
the devil’s playground.“ (Við skul-
um vona að maðurinn sé ekki að
spæla sig á að hafa ekki náð að
„meika“ það vestra.) Annað dæmi
sem stingur mann er hversu
stefnulaus platan er. Drengirnir
létu hafa eftir sér að þeir vildu
gera plötuna fjölbreytta en hættan
við það er sú að slíkt getur komið
niður á heildarmyndinni, sem það
hefur og gert. Félagarnir létu
einnig hafa eftir sér að þeir hefðu
ákveðið að hika ekki við að sækja
innblástur í gamla góða plötusafnið
og það leynir sér svo sannarlega
ekki. Til þess að nefna nokkur
dæmi má greina áhrif frá Beach
Boys og Phil Spector („So Why So
Sad“), ungri og upprennandi
R.E.M. („The Year of Purificat-
ion“), The Fall („Wattsville
Blues“), Joy Division („Dead Mart-
yrs“), Elvis Costello („His Last
Painting“), Velvet Underground
(„My Guernica“) og The Smiths
(ónafngreint leynilag í blálok
geislaplötunnar). Ekki amalegt
plötusafn það en eins vanir menn
og Manic Street Preachers ættu að
vita vel að maður fær alltaf miklu
meira út úr því að hlusta á frum-
gerðina þegar endurgerðin er orð-
in svo til eins. Þriðja og síðasta at-
riðið sem angrar mig svo mjög er
þetta fáránlega diskólag. Ég mun
aldrei fá skilið hví drengjunum
datt í hug að klína þessu blessaða
„flippi“ á miðja plötuna. Það sem
vel er gert skrifast eins og svo oft
áður á Bradfield og lagasmíðar
hans. Þegar hann er í ham stan-
dast fáir honum snúninginn í gerð
grípandi og áhrifaríkrar rokkmel-
ódíu og blessunar-
lega eru nokkrar
slíkar til staðar á
Know Your Enemy.
„Found That Soul“ er
ekta Manics-lag,
kröftugur og einfald-
ur rokkari. „Ocean
Spray“ er yfirburðalag
plötunnar, grípandi og
létt melódía með ljúf-
sáru trompetsólói frá
Sean Moore og sláandi
texta, hinum fyrsta sem
Bradfield semur en
hann ku fjalla um lát
móður hans. Varaðu þig,
Wire! „Royal Cor-
respondent“ býr yfir
nettri New Order-dulúð
en er þar fyrir utan alveg
Manic Street Preachers í gegn,
dramatískt og fallegt. Önnur lög
eru síðri en sum hver mjög fram-
bærileg og hefðu sómt sér vel á
sterkri, styttri plötu (Know Your
Ememy inniheldur 17 lög og er vel
yfir 70 mínútur að lengd).
Svo virðist sem Manic Street
Preachers hafi lent í ákveðinni
klípu við gerð Know Your Enemy.
Þeir vildu ekki gera aðra plötu á
borð við tvær síðustu en höfðu auð-
heyranlega ekki grun um hvað þeir
vildu gera í staðinn. Niðurstaðan
er því vonbrigði, sérstaklega þar
sem ég hef aldrei áður orðið fyrir
vonbrigðum með nýja Manics-
plötu. Sveitin mun því varla nema
ný lönd með Know Your Enemy en
segja má að hún komi þó til með að
treysta völdin yfir þeim sem þegar
hafa verið numin.
ERLENDAR
P L Ö T U R
Skarphéðinn Guðmundsson
fjallar um Know Your Enemy,
sjöttu skífu Manic Street
Preachers, sem kom út
á mánudaginn, og skoðar
ferilinn stuttlega.
 Garfað í gamla
plötusafninu
Prédikarinn með höttinn og meðhjálparar hans.
Ljósmynd/Rankin
GENERATION
TERRORIST
(1992)
 Allt of langur
frumburður.
Hefði kannski
verið hlustunarhæf ef drengirnir
hefðu haft einhverja dómgreind til
þess að velja og hafna lögum. „Mot-
orcycle Emptyness“ er þó von-
arneisti.
GOLD AGAINST
THE SOUL
(1993)
 Blessunarlega
styttri en forver-
inn en framfar-
irnar óverulegar. Uppfull af klisju-
kenndum rokkfrösum. Textagerðin
hafði þó tekið framförum.
THE HOLY BIBLE
(1994)
 Í anda nafnsins
mætti líka halda
að hér hefði átt
sér stað tónlist-
arlegt kraftaverk – að drengirnir
hefðu öðlast náðargáfu sem áður
var víðs fjarri. Kolsvört plata sem
boðar komu Richey James í hóp
stórskálda poppsins. „She is Suff-
ering“ og „4lb.“ eru í hópi eft-
irminnilegri laga síðasta áratugar.
EVERYTHING
MUST GO
(1996)
 Richey horfinn
og Manics orðin
tríó í sárum.
Þrátt fyrir það tekur sveitin enn
eitt framfarastökkið, aðallega
vegna þess að James Dean Brad-
field virðist hafa uppgötvað leynd-
ardóma melódíunnar og dælir frá
sér hverri perlunni á fætur annarri.
THIS IS MY
TRUTH TELL ME
YOURS (1998)
 Framþróunin
heldur áfram og
sveitin virðist
hafa náð fullum þroska á þessari
heilsteyptu melódísku poppplötu.
Léttsvífandi strengir og til-
komumiklar útsetningar. „The
Everlasting“ og „My Little Emp-
ire“ sýna enn fram á snilligáfu
Bradfield en unnendur gömlu rokk-
aranna Manics eru farnir að ókyrr-
ast.
ATVINNA mbl.is
spilar frá miðnætti
Hljómsveitin
Miðnes
Vesturgötu 2, sími 551 8900
HARMONIKUBALL
„...hæ dúddelí dúddelí dæ.“
Dansinn dunar dátt í kvöld í ÁSGARÐI,
Glæsibæ við Álfheima, frá kl. 22.00.
Félagar úr Harmonikufélagi Reykjavíkur leika
fyrir dansi. Ragnheiður Hauksdóttir syngur.
Allir velkomnir, ungir sem aldnir.