Morgunblaðið - 28.04.2001, Blaðsíða 14

HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
14 LAUGARDAGUR 28. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
„EF menn ætla sér að mála á
annað borð þá mála menn þó
að þeir þurfi að stunda aðra
vinnu samhliða til að eiga
fyrir lifibrauðinu,“ sagði Jón
Gunnarsson listmálari eitt
sinn í viðtali og þau orð lýsa
honum vel og lífsstarfi hans,
en í tæplega sex áratugi hef-
ur hann unnið að list sinni,
samhliða því að sinna ýmsum
störfum til sjós og lands.
Á þessum tíma er hann bú-
inn að halda um 30 mál-
verkasýningar og í dag kl. 15
verður opnuð í Hafnarborg,
menningar- og listastofnun
Hafnarfjarðar, enn ein sýn-
ing á olíu- og vatns-
litamyndum hans.
Jón er fæddur og uppalinn
í Hafnarfirði og í æsku voru
hraunið og bryggjan leik-
svæði hans. Tólf ára gamall
sigldi hann með föður sínum
á gufutogaranum Sviða til
Skotlands og 17 ára var hann
kominn í fast skipspláss sem
kyndari og síðar háseti á
togaranum Júlí. Það var í
miðri síðari heimsstyrjöld,
árið 1942. Allt frá barnsaldri
hafði Jón haft mikinn áhuga
á að teikna og mála og hann
notaði allar frívaktir og
mögulegar aðstæður um
borð til að sinna þessu hugð-
arefni sínu.
Blýantsteikingar af sam-
skipsmönnum fylltu brátt
veggi borðsalarins, við mis-
mikla hrifningu áhafnar-
innar að hans sögn. Þegar
hann flutti sig yfir á togar-
ann Haukanes fékk sjóðheit-
ur ketillinn í vélarrúminu
ekki heldur að vera í friði,
heldur var fyrr en varði
skreyttur með tilfallandi
skipamálningu.
Jón er best þekktur fyrir
sjávarmyndir sínar, þar sem
hann sýnir störf við fisk-
veiðar og vinnslu, og sjálfur
lítur hann á sig sem sjávar-
myndamálara, enda sækir
hann myndefni oftast þang-
að. Viðfangsefnin eru þó
fleiri og á undanförnum ár-
um hefur Jón í auknum mæli
sótt efnivið sinn í íslenskt
landslag, ekki síst í uppland
Hafnarfjarðar.
Fór ungur á sjóinn
Í tilefni sýningarinnar leit
Morgunblaðið til Jóns, sem
nú er 75 ára gamall.
„Ég var sjómaður, þegar
ég var yngri, var á togurum
héðan úr Firðinum, og var til
sjós í 10 ár; til að byrja með á
þeim gömlu kolakyntu, og
síðan á nýsköpunartog-
urunum. Og svo þekkti mað-
ur þetta líka héðan,“ sagði
Jón og benti á eina myndina,
þar sem kona er að breiða
saltfisk á reit.
„Maður var þá smágutti og
fékk nokkrar krónur í vas-
ann. Þetta eru svona minn-
ingar úr Hafnarfirði.
Ég var líka á síldveiðum.
En aðallega var ég þó á tog-
urum, sem kyndari og háseti.
Það gat verið dálítið snúið að
vera kyndari, einkum þegar
við sigldum til Englands, en
ég fór með nokkra túra
þangað í stríðinu. Það var
siglt á Hull, Grimsby og
Fleetwood. Þá var aðalmálið
að halda dampi, til að geta
náð eins miklum krafti úr
vélunum og hægt var og
komist sem fyrst yfir hafið,
og þá fór allt eftir því hvað
kyndararnir voru duglegir
við að moka. Það gat orðið
ansi hart. En það var allt í
lagi á fiskiríinu, ekki eins
erfitt. Þá var stoppað þegar
verið var að hífa, og ekki
keyrt þess á milli með eins
miklu afli á vélinni.“ „Það
þótti víst flott að komast á
togara á þeim árum, hvað þá
ef maður var unglingur. Það
var nú meira fjör í því þá en
nú; maður varð að standa sig
ef maður ætlaði að halda
plássinu. Ég var svo meira og
minna á togurum þangað til
ég varð 27 ára gamall. Þá
gekk ég í hjónaband og kom
alfarinn í land og gerðist
fiskmatsmaður og var það í 5
ár, bæði í Hafnarfirði og
Reykjavík.
Eftir það lærði ég klisju-
gerð eða myndamótagerð í
prentmótun og vann við það í
12 ár, fór svo yfir í offsetið
og var þar þangað til ég
hætti fyrir sex árum. Fyrst
vann ég í Litbrá, síðan í
Steindórsprenti-Gutenberg.
Þá vann maður við litgrein-
ingu upp á gamla móðinn.
En þegar maður kemur
inneftir núna veit maður
ekki lengur hvaða vélar
þetta eru sem ber fyrir augu.
Þróunin er orðin svo ör að
maður nær ekki að fylgjast
með,“ sagði Jón hlæjandi.
Hann segist reyndar vera dá-
lítill sérvitringur – t.d. aldrei
hafa notað ávísanahefti,
hvað þá eignast tölvu eða
farsíma.
„Ef ég á að telja allt, bæði
stórt og smátt, þá eru þetta
orðnar hátt í 30 sýningar,“
sagði Jón. „En aðalsýningar
eru um 20. Þegar ég var að
fara í sjávarplássin reyndi ég
að hafa dálítið af sjávar-
myndum, en það virtist ekki
vera neinn sérstakur áhugi
fyrir þeim, frekar fyrir
landslagsmyndunum.
Ég var tvo vetur í Hand-
íða- og myndlistarskólanum,
1947–1949, en er að öðru
leyti sjálfmenntaður og ég
hef alltaf unnið með þessu.
Þetta hefur m.ö.o. bara verið
kvöld- og helgarvinna. En ég
væri ekki að þessu nema ég
hefði ánægju af því. Þetta er
rosalega gaman. Ég hætti að
vinna fyrir 6 árum, þá var
maður kominn á tíma og
kippt út, svo að tíminn er
meiri núna til að sinna þessu
hugðarefni.“
Jón byrjaði í olíulitunum.
Fyrsta sýningin var í Morg-
unblaðsglugganum niðri í
Aðalstræti. „Já, það kom nú
þannig til, að ég var alltaf að
mála og það var alltaf verið
að þrýsta á mig að fara að
sýna. Ég var nú tregur og
hef alltaf verið það, svona
frekar. En á endanum fór ég
og spjallaði við Morgunblaðs-
menn og þeir sögðu að þetta
væri alveg sjálfsagt.“
Og þegar hann var spurð-
ur hvort hann væri með eitt-
hvað í bígerð, sagði hann
brosandi: „Nei, ekkert annað
en það að mála, á meðan
maður stendur í lappirnar.“
Jón Gunnarsson hefur haldið um 30 málverkasýningar og gefur ekkert eftir þó orðinn sé 75 ára
„Held áfram meðan
ég stend í lappirnar“
Hafnarfjörður
Morgunblaðið/Jim Smart
„Sjómennskan hefur löngum verið mér hugleikið yrkisefni,“ segir Jón Gunnarsson listmál-
ari, sem hér sést framan við eitt málverka sinna í Hafnarborg.
UMMÆLI Steinunnar V.
Óskarsdóttur, formanns
íþrótta- og tómstundaráðs
Reykjavíkur, í blaðinu fyrr í
vikunni, varðandi kröfur um
áhorfendaaðstöðu á knatt-
spyrnuvöllum, eru byggð á
misskilningi eða rangfærslum
að sögn Lúðvíks S. Georgs-
sonar, formanns mannvirkja-
nefndar Knattspyrnusam-
bands Íslands, rangfærslum
sem KSÍ geti ekki búið við.
„Þessar yfirlýsingar koma
verulega á óvart því að núver-
andi borgarstjórnarmeirihluti
hefur staðið myndarlega að
uppbyggingu íþróttamann-
virkja í Reykjavík á stjórnar-
tíma sínum og hefur knatt-
spyrnan ekki farið varhluta af
því,“ segir Lúðvík.
Reglur nauðsynlegar
Lúðvík segir ljóst að reglur,
sem tryggi lágmarks aðbúnað
og öryggi fyrir áhorfendur
jafnt sem leikmenn og starfs-
menn, verði að vera um knatt-
spyrnuvelli á Íslandi eins og
annars staðar. Keppnisvellir í
knattspyrnu séu mannvirki og
um þá hljóti að gilda ákveðnir
staðlar auk þess sem benda
megi á að knattspyrnuleikir
séu almennt litið meðal fjöl-
sóttustu reglulegu menning-
arviðburða á Íslandi.
Lúðvík bendir á að reglur
um knattspyrnuvelli á Íslandi
hafi verið samþykktar á knatt-
spyrnuþingi haustið 1992. Við
tilurð þeirra hafi verið litið til
sambærilegra reglugerða í
nágrannalöndum okkar en
fyrst og fremst hafi þær verið
mótaðar eftir íslenskum að-
stæðum og veruleika.
„Reglurnar tóku að fullu
gildi fyrir tveimur árum. Um
svipað leyti var UEFA, Evr-
ópska knattspyrnusamband-
ið, að endurmóta og jafnframt
herða verulega lágmarkskröf-
ur til aðildarlanda sinna varð-
andi aðstöðu í leikjum í al-
þjóðakeppni félagsliða og
landsliða. Rödd Íslands
heyrðist skýrt í þeirri um-
ræðu sem fylgdi því, en hún
réði ekki ferðinni. Helstu
drættir þessara reglna UEFA
lágu fyrir þegar íslenska
reglugerðin tók gildi. Við mót-
un hennar var þeim ekki fylgt,
enda engin ástæða talin til að
ganga eins langt og UEFA.
Jafnframt var þó ljóst að þeir
vellir sem ætlaðir væru fyrir
leiki í alþjóðakeppni yrðu að
uppfylla reglur UEFA,“ segir
Lúðvík.
Kostnaðurinn ekki
hundruð milljóna króna
Haustið 1999 lét mann-
virkjanefnd KSÍ meta lág-
markskostnað við að uppfylla
kröfur varðandi aðbúnað. Þar
kom fram að áætla mátti
kostnað á áhorfanda frá um
6.000 til 12.500 kr. Kostnað
fullbyggðrar stúku mætti hins
vegar ætla um 30 til 50.000 kr
á áhorfanda. „Það er því ljóst
að reglur KSÍ gera ekki kröf-
ur um mannvirki sem kosti
tugi milljóna króna á félag
heldur má uppfylla kröfurnar
fyrir Símadeild karla fyrir
fimm til 10 milljónir króna og
jafnvel minna,“ segir Lúðvík.
Lúðvík bendir á að meðal-
aðsókn að leikjum í Símadeild
karla hafi verið um 800 manns
og því dugi aðstaða fyrir 500
áhorfendur ekki fyrir alla. Í
Reykjavík eigi sjö hverfis-
félög keppnislið í fyrrnefnd-
um deildum en hin tvö eru
einni deild neðar. Fjögur
þeirra uppfylla reglur KSÍ um
áhorfendaaðstöðu í dag, þ.e.
KR, Fram, Valur og Þróttur,
og ekki vantar mikið upp á að
það náist hjá einu til viðbótar.
„Það má því ljóst vera að
kostnaður við að uppfylla lág-
markskröfurnar í dag hleypur
ekki á hundruðum milljóna.
Hann liggur trúlega á bilinu
20 til 50 milljónir króna eftir
lausnum og stærð, og er þá lit-
ið til allra níu félaganna.
Félögin níu í Reykjavík
þurfi vissulega ekki níu
keppnisvelli í knattspyrnu
með stúkum af stærstu gerð.
Þau verði hins vegar að upp-
fylla þær lágmarkskröfur sem
settar eru til keppni innan-
lands ef þau ætla að taka þátt í
mótum, ef ekki á félagssvæði
sínu þá með aðstöðu annars
staðar, og þar hljóti Reykja-
víkurborg að koma inn með
nokkurn stuðning.
Formaður mannvirkjanefndar KSÍ
Orð formanns ÍTR
koma á óvart
Reykjavík
SKÁTASAMBAND Reykja-
víkur ætlar að reka skemmti-
garð fyrir alla fjölskylduna,
svonefnt „Skátaland“, í
Hljómskálagarðinum um
helgar í sumar en umhverfis-
og heilbrigðisnefnd Reykja-
víkur samþykkti tillögu þess
efnis á fundi á fimmtudag.
„Ákvörðun nefndarinnar
gleður mig,“ segir Guðmund-
ur Björnsson, framkvæmda-
stjóri Skátasambands Reykja-
víkur, en að mati umhverfis-
og heilbrigðisnefndar fellur
svona skemmtigarður vel að
tilgangi svæðisins og gæti ver-
ið áhugaverð leið til að auka
útivistargildi þess. Hún sam-
þykkti að leyfið yrði veitt um
helgar frá 22. júní til 5. ágúst
„enda verði fullt samráð haft
við garðyrkjustjóra Reykja-
víkur um alla þætti fram-
kvæmdarinnar, öll tilskilin
leyfi fáist fyrir starfseminni og
að aðgangur almennings að
Hljómskálagarðinum verði
óheftur meðan á starfseminni
stendur.“
Guðmundur segir að hug-
myndin sé að vera með marg-
vísleg leiktæki, sölustarfsemi
og fleira. „Skátalandið er
hugsað sem mjög fjölskyldu-
og barnavænt dæmi,“ segir
hann. „Þetta er tilraunastarf-
semi sem við gerum í sam-
vinnu við borgina og íþrótta-
og tómstundaráð. Þetta hefur
lengi verið draumur okkar en í
því sambandi má nefna að í
gamla daga fóru hátíðir skáta
sumardaginn fyrsta fram í
Hljómskálagarðinum og nú
virðist vera almennur vilji fyr-
ir því að fá meira líf í Hljóm-
skálagarðinn.“
Að sögn Guðmundar er ætl-
unin að láta á þetta reyna 17.
júní en hann segir að fyrir-
myndin sé sótt til Bandaríkj-
anna og Bretlands. Uppblásin
leiktæki verða meginuppi-
staðan, rennibrautir og fleira,
en Skátalandið verður á svæð-
inu sem afmarkast af Sóleyj-
argötu og Hringbraut.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Uppblásin leiktæki verða meginuppistaðan í „Skátalandi“.
Skemmtigarður
fyrir fjölskylduna
Hljómskálagarður