Morgunblaðið - 28.04.2001, Blaðsíða 22

ÚR VERINU
22 LAUGARDAGUR 28. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
AUKA þarf verndun umhverfisins
og öryggi skipa með því að huga að
takmörkun umferðar skipa innan
svæðisins frá Dyrhólaey suður fyrir
Vestmannaeyjar að Fuglaskerjum
og þaðan að Garðskaga. Þetta er
megin niðurstaða nefndar sem sam-
gönguráðherra skipaði og hafði það
hlutverk að móta skýrar reglur um
tilkynningarskyldu og afmörkun
siglingaleiða olíuskipa og annarra
skipa sem sigla með hættulegan
varning inn í íslenska efnahagslög-
sögu en nefndin skilaði nýlega
skýrslu til ráðherra.
Þar sem Íslendingar geta haldið
því fram að sjávarafurðir þeirra komi
frá ómenguðu hafsvæði myndi meng-
unarslys við Ísland hafa víðtæk áhrif
á þá ímynd sem og á markaði og
efnahag.
Frá þessu er greint í fréttabréfi
Siglingastofnunar, en þar segir svo:
„Í skýrslunni er í því samhengi bent
á að við suður- og suðvesturströnd
landsins eru mikilvægar hrygningar-
stöðvar margra nytjastofna, t.d.
þorsks, ýsu, loðnu, ufsa og síldar. Al-
gengasta siglingaleiðin til Faxaflóa-
svæðisins liggur fram hjá Vest-
mannaeyjum, um Selvogsbanka fyrir
Reykjanes og um sundið milli lands
og Eldeyjar (Húllið). Sjávarfalla-
straumar eru miklir í sundinu og
mynda þeir Reykjanesröst. Hún get-
ur orðið illfær í stórviðrum og þarf þá
að sæta föllum til að komast í gegn.
Þá eru Surtsey og Eldey og haf-
svæðin umhverfis þær friðlýst nátt-
úruvætti og í Eldey er talin vera
mesta súlubyggð heims. Sjófugla-
stofnar á varpsvæðum, einkum ung-
fugl, geta beðið verulegan skaða af ef
olíuslys verður.
Svæðið sem um ræðir er allt innan
íslenskrar landhelgi en samkvæmt al-
þjóðalögum hefur Ísland óskoraðan
rétt til að takmarka siglingar á því.
Eins og áður sagði er nefndin sam-
mála um nauðsyn þess að auka
verndun umhverfisins og öryggis
skipa með því að huga að takmörkun
umferðar skipa innan svæðisins frá
Dyrhólaey suður fyrir Vestmanna-
eyjar að Fuglaskerjum og þaðan að
Garðskaga.
Lagt er til að umrætt hafsvæði eða
hlutar þess verði lýst sem sérstakt
hættusvæði þar sem sjófarendum
beri að sýna sérstaka aðgæslu.
Þetta þýðir m.a. að upplýsingar
um svæðið er varða siglingahættu og
varnir gegn mengun verða settar inn
í sjókort hvar sem þau eru gerð í
heiminum, krafa verður gerð um til-
kynningarskyldu við siglingu um
svæðið og aukna þekkingu skip-
stjórnarmanna.
Um tvo kosti að velja
Nefndin telur að við útfærslu til-
lagnanna sé í meginatriðum um tvo
kosti að velja: A) að viðkomandi haf-
svæði verði skilgreint sem eitt órofið
svæði. Þó er ágreiningur um hvort
það skuli skilgreina sem varúðar-
svæði (Pre-cautionary Area) eða
svæði sem ber að forðast (Area to be
Avoided).
B) hafsvæðinu yrði skipt í tvö
svæði sem beri að forðast en milli
þeirra yrði siglingaleið um sundið
milli lands og Eldeyjar, Húllið, þar
sem heimilt yrði að sigla að uppfyllt-
um tilteknum skilyrðum.
Innan nefndarinnar eru uppi efa-
semdir um öryggi þess að sigla út
fyrir svæðið sem um ræðir og er því
lagt til að fram fari rannsóknir á
öldufari og straumum og áhrifum
þess á siglingaöryggi mismunandi
tegunda skipa og að samanburður
verði gerður við núverandi siglinga-
leið um umrætt hafsvæði. Slíkri
rannsókn ætti að vera lokið eigi síðar
en 2004.
Það er tillaga nefndarmanna að
ekki verði tekin endanleg afstaða til
þess hvor kosturinn verði valinn fyrr
en niðurstöður þeirra rannsókna
liggi fyrir.
Þangað til slík rannsókn hefur far-
ið fram er talin þörf á að grípa til ráð-
stafana sem hafi það að markmiði að
auka siglingaöryggi á svæðinu og
draga úr líkum á atvikum sem hefðu í
för með sér víðtæka olíumengun.
Gerð er tillaga um eftirfarandi ráð-
stafanir: A) Á svæðinu milli Vest-
mannaeyja og lands og í Húllinu yrði
komið á tilkynningaskyldu allra
skipa sem það sigla.
B) Lagt er til að kynning fari fram
meðal kaupskipa- og fiskiskipaút-
gerða á áhættuþáttum vegna sigl-
inga skipa og fiskveiða vegna mik-
ilvægis hafsvæðisins og uppeldis-
stöðva helstu nytjastofna þjóðar-
innar.
C) Olíuflutningaskipum með meiri
farm en 5.000 tonn verði skylt að
sigla sunnan Vestmannaeyja og sam-
kvæmt tiltekinni leið að Reykjanesi
og um Húllið.
Breytingar á stjórnsýslu
Verði niðurstaða rannsókna um
strauma, sjólag o.fl. þess valdandi að
kostur A verði valinn er lagt til að
siglingar skipa stærri en 500 brúttó-
tonn um þetta afmarkaða svæði verði
takmarkaðar. Undanskilin verði þó
öll fiskiskip, svo og skip sem koma
frá útlöndum og taka fyrstu höfn
hérlendis innan svæðisins.
Nefndin leggur til að Siglinga-
stofnun, Landhelgisgæslan, Holl-
ustuvernd ríkisins og Almannavarnir
geri með sér skriflegt samkomulag
um samvinnu, verkaskiptingu og við-
brögð við yfirvofandi hættu og/eða
óhappi sem orðið hefur á sjó.
Að síðustu er lagt til að kannaður
verði fjöldi og tegundir lífvera í fljót-
andi sjókjölfestu sem losuð er hér við
land.
Siglingaleiðir olíuskipa og annarra skipa sem sigla með hættulegan varning
Svæðið frá Dyrhólaey
að Garðskaga viðkvæmt