Morgunblaðið - 28.04.2001, Blaðsíða 24

ERLENT
24 LAUGARDAGUR 28. APRÍL 2001 MORGUNBLAÐIÐ
STJÓRNVÖLD í Íran reyna nú að
að efla á ný áhrif sín hjá róttækum
múslimasamtökum á borð við
Hizbollah í Líb-
anon og meðal
Palestínumanna.
Reyna Íranar að
koma í veg fyrir
friðarviðræður
milli Palestínu-
stjórnar og Ísr-
aels og er mark-
miðið að minna
þannig á að taka
verði tillit til
hagsmuna Írana í valdataflinu í
Miðausturlöndum.
Á miðvikudag lauk í Teheran,
höfuðstað Írans, ráðstefnu fulltrúa
rúmlega 30 íslamskra þjóða og var
samþykkt að hvetja Palestínumenn
til að halda áfram uppreisninni
gegn Ísraelum. Meðal þátttöku-
þjóða voru Egyptar og Jórdaníu-
menn sem hafa gert friðarsamn-
inga við Ísraela. Bandaríkjamenn
voru gagnrýndir harkalega fyrir að
ýta undir „hryðjuverk og ofbeldi“
Ísraela gagnvart Palestínumönn-
um og var hvatt til þess að fólk
keypti ekki bandarískar vörur.
Fundarmenn mæltu með því að
komið yrði á laggirnar sjóði til að
styrkja aðgerðir Palestínumanna
og jafnframt að leiðtogar Ísraela
yrðu dregnir fyrir alþjóðlegan
stríðsglæpadómstól. Yfirlýsingarn-
ar voru samþykktar einróma en
þær eru ekki bindandi vegna þess
að á fundinum voru fulltrúar þinga
landanna eða ráðgjafar en ekki
raunverulegir stjórnendur um-
ræddra landa.
Stjórnmálaskýrendur segja að
Íranar grafi markvisst undan til-
raunum Yassers Arafats, leiðtoga
Palestínumanna, til að semja um
frið. Fulltrúar nokkurra samtaka
róttækra Palestínumanna áttu full-
trúa á ráðstefnunni en Arafat sótti
hana ekki.
Undanfarin ár hafa Íranar
minnkað aðstoð sína við Hizbollah
og fleiri róttæk samtök í von um að
eiga auðveldara með að fá erlenda
fjárfesta til landsins en nú hefur
stefnunni verið breytt í fyrra horf.
En áður en Íranar geta farið að
senda róttæklingunum aftur vopn
verða þeir samt að treysta betur
pólitísk áhrif sín meðal hópanna og
vinna þeir nú að því. Ekki dregur
það úr áhuga Írana að Arafat
stendur höllum fæti meðal þjóðar
sinnar og sætir harðri gagnrýni
fyrir að hafa ekki náð markmiðinu
sem stefnt var að, stofnun sjálf-
stæðs ríkis Palestínumanna. Aug-
ljóst er að opinber tengsl stjórn-
valda í Teheran við samtök eins og
Hizbollah í Líbanon og Hamas og
Islamska jihad á sjálfsstjórnar-
svæðum Palestínumanna auka ekki
álit manna í sumum löndum á Íran.
En á móti öðlast þeir virðingu rót-
tækra samtaka og Palestínumenn
gætu farið að telja Íran helsta hald-
reipið í baráttunni við Ísraela.
Mohammad Khatami, forseti Írans,
lagði á ráðstefnunni áherslu á að
andstæðingar Ísraela yrðu að
standa saman.
Sameiginlegur óvinur
Ísraelar hafa verið klofnir í af-
stöðunni til Arafats. Herinn telur
Arafat geta stöðvað ofbeldið ef
hann vilji en leyniþjónustan, Shin
Bet, segir hann hins vegar vera
orðinn handbendi annarra forystu-
manna Palestínumanna, einkum yf-
irmanna öryggislögreglunnar. En
þeir Arafat og harðlínumaðurinn
Ariel Sharon, forsætisráðherra
Ísraels, eiga núorðið sameiginlegan
óvin þar sem Íran er.
Íranar reyna einnig að bæta
sambúðina við Pakistana og fleiri
grannþjóðir. Ritari þjóðaröryggis-
ráðsins í Írans, Hasan Rouhani, átti
í vikunni viðræður við utanríkisráð-
herra Pakistans, Abdul Sattar, í
Islamabad. Þeir fjölluðu meðal
annars um átökin í Afganistan þar
sem bókstafstrúarmenn talibana
eru við völd en enn geisar borgara-
styrjöld í landinu og hundruð þús-
unda manna eru flótta. Sögðust
þeir Sattar og Rouhani á blaða-
mannafundi vera sammála um að
ekki væri hægt að leysa vandann
með vopnavaldi. „Við teljum báðir
að öfgastefna sem fylgt er í Afgan-
istan sé mjög hættuleg,“ sagði Ro-
uhani. Hann sagði Írana fordæma
þá ákvörðun talibana að eyðileggja
tvær fornar styttur af Búdda fyrir
skömmu en fjölmargar þjóðir
reyndu þá árangurslaust að telja
ráðamönnum í Kabúl hughvarf.
Íranar reyna að auka áhrif sín í Miðausturlöndum
Auka stuðning við róttæka
hópa Palestínumanna
Teheran, Islamabad. AP, AFP.
Mohammad
Khatami
BJÖRGUNARLIÐIÐ, sem flaug á
suðurpólinn á þriðjudag til að sækja
veikan bandarískan lækni, lauk vel
heppnuðum leiðangri sínum í Chile á
fimmtudag. Björgunin þykir mikið
afrek, enda er þetta í fyrsta sinn sem
flugvél tekst að lenda á suðurpólnum
á þessum árstíma.
Ronald Shemenski, sem er 59 ára
gamall, var eini læknirinn í Amund-
sen-Scott-rannsóknastöðinni á suð-
urpólnum, þar sem um fimmtíu
manns eru við rannsóknir. Hann hef-
ur þjáðst af gallsteinum og greindist
með lífshættulegt afbrigði, sem get-
ur komið upp ef gallsteinn fer niður í
gallveginn og veldur bólgum í bris-
kirtlinum. Þrátt fyrir að flug til suð-
urskautsins liggi venjulega niðri frá
lokum febrúar og fram í nóvember
var ákveðið að freista þess að sækja
Shemenski, enda var talin veruleg
hætta á að sjúkdómurinn myndi
draga hann til dauða ef hann fengi
ekki meðferð á sjúkrahúsi.
Kanadísk átta sæta Twin Otter-
vél flaug í síðustu viku frá Punta
Arenas á suðurodda Chile til bresku
rannsóknastöðvarinnar í Rothera á
strönd Suðurskautslandsins. Þar
beið björgunarliðið þess að veður-
skilyrði leyfðu flug til Amundsen-
Scott-rannsóknastöðvarinnar við
suðurpólinn sjálfan.
Á þriðjudag gafst tækifærið og
vélin hóf tíu klukkustunda flug í átt
að pólnum. Hún lenti við Amundsen-
Scott-stöðina á þriðjudagskvöld, en
þar var þá svartamyrkur, 68 gráðu
frost og töluverður vindur, svo einn-
ig gætti mikillar vindkælingar.
Áhöfnin hvíldi sig yfir nótt og beið
þess að veðurskilyrði yrðu aftur hag-
stæð og lagði svo af stað aftur til
Rothera-búðanna á miðvikudag, með
Ronald Shemenski innanborðs. Þar
var aftur dvalið næturlangt. Vélin
lenti loks í Punta Arenas á suður-
odda Chile um miðjan dag á fimmtu-
dag að staðartíma, eftir sex klukku-
stunda flug frá Rothera-búðunum.
Flugmaðurinn, Sean Loutitt,
sagði að það hefði komið sér þægi-
lega á óvart hvað flugið gekk vel og
að áhöfnin hefði ekki lent í neinum
vandræðum, þótt kuldinn hefði
vissulega verið mjög mikill á pólnum.
Með í för voru aðstoðarflugmaður,
flugvirki, hjúkrunarfræðingur og
læknirinn Betty Carlisle, sem leysti
Shemenski af í Amundsen-Scott-
stöðinni.
Shemenski vill
aftur á pólinn
„Mér líður vel og ég er smám sam-
an að ná mér,“ sagði Shemenski eftir
komuna til Chile á fimmtudag.
Hann kvaðst aldrei hafa haft
áhyggjur af því að vélin lenti í ógöng-
um, en sér hefði þó fundist óþægilegt
að stefna öðru fólki í hættu.
Shemenski átti síðan að fljúga til
Denver í Colorado-ríki í Bandaríkj-
unum, þar sem hann mun gangast
undir læknismeðferð. Hann var alls
ekki af baki dottinn eftir þessa lífs-
reynslu og kvaðst vonast til að fara
aftur til læknisstarfa á suðurpólnum
næsta vetur, ef hann hefði náð fullri
heilsu. „Ég hafði vonast til að verja
öllum vetrinum [á suðurpólnum]. Við
vorum orðin eins og ein stór fjöl-
skylda þar og það voru aðeins liðnir
tveir mánuðir af vetrinum,“ sagði
Shemenski í samtali við AP-frétta-
stofuna.
Tveir aðrir læknar í Amundsen-
Scott-stöðinni hafa veikst á undan-
förnum árum. Jerry Nielsen, sem
greindist með brjóstakrabbamein,
þurfti að bíða í nokkra mánuði áður
en unnt var að sækja hana í október
1999, en mál hennar vakti mikla at-
hygli í heimspressunni. Þá þurfti að
sækja forvera Shemenskis, Robert
Thomson, á síðasta ári eftir að hann
slasaðist á baki.
Ellefu Bandaríkjamönnum
bjargað frá öðrum búðum
Fyrr á þriðjudag hafði herflugvél
flogið fimmtán klukkustunda leið frá
Christchurch á Nýja-Sjálandi til
McMurdo-búðanna við strönd Suð-
urskautslandsins og sótt þangað ell-
efu Bandaríkjamenn. Tilkynnt hafði
verið að fjórir mannanna væru veik-
ir, en þegar til kom fóru sjö aðrir
einnig með vélinni frá Suðurskauts-
landinu.
The Daily Telegraph greindi frá
því í gær að sögusagnir væru á kreiki
um að nokkrir mannanna bæru
áverka eftir slagsmál og einn hefði
verið sendur heim vegna agabrota.
Stjórnvöld á Nýja-Sjálandi vildu
ekki tjá sig um þennan orðróm.
Björgunarleið-
angurinn á
suðurpólinn
vel heppnaður
Punta Arenas, Santiago, Wellington. AFP, AP, The Daily Telegraph.
Reuters
Starfsmenn Amundsen-Scott-rannsóknastöðvarinnar á suðurpólnum
taka á móti björgunarfólkinu á þriðjudag.
Ronald Shemenski við komuna
á flugvöllinn í Punta Arenas í
Chile á fimmtudag.



   
  


 

! 
"  

 #

!$


%"
 


! 
&%
 " "



'"
 "





 

 
  

  !

"


#
  
$%" & '
)*+,-.#/012#.,#

!-2-!3#-!/#.412


"&( )(((

! # / 5 #
#

!$ 6$6

7
$
$
. 8 * # 
! *
/#.4
!-2-!3#-! 
/ #.4
RITSTJÓRI franskrar grínvef-
síðu, sem birti „frétt“ um að feg-
urðardrottning Frakklands væri í
raun karlmaður, lýsti því yfir á
fimmtudag að greinin hefði ekki
verið neitt annað en uppspuni.
Frederic Royer, sem ritstýrir
síðunni L’Examineur, kvaðst
undrandi á því uppnámi sem
greinin hefði valdið. „Það sem við
birtum á vefsíðunni er bara
grín,“ sagði hann og kvað það
vera áhyggjuefni ef orðrómurinn
hefði átt upptök sín þar. „Það
þýddi að fólk hefði ekkert skop-
skyn.“
Í umfjölluninni, sem birtist í
janúar, er því haldið fram að hin
nítján ára gamla Elodie Gossuin,
sem var kjörin fegurðardrottning
Frakklands í desember, sigli und-
ir fölsku flaggi. Hún sé í raun
ekki kona á tvítugsaldri heldur
27 ára karlmaður að nafni Nicol-
as Levanneur.
Gossuin hefur sagt fjölmiðlum
að í fyrstu hafi hún hlegið að
þessum sögusögnum, en það hafi
runnið á hana tvær grímur þegar
þær voru farnar að birtast í dag-
blöðum um allan heim.
Efasemdir um kynferði
ungfrú Frakklands
„Bara
grín“
París. AP.