Morgunblaðið - 31.05.2001, Blaðsíða 28

ERLENT
28 FIMMTUDAGUR 31. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ

 



   
   
 
 JOSCHKA Fischer, utanrík-
isráðherra Þýskalands, þurfti
í gær að sitja fyrir svörum
hjá utanríkismálanefnd þýska
þingsins vegna leka trúnaðar-
upplýsinga.
Málið snýst um minnisblað
sem komst til fjölmiðla og
vísaði í opinská samtöl Ger-
hards Schröders, kanslara
Þýskalands, og George W.
Bush Bandaríkjaforseta.
Samkvæmt minnisblaðinu
ræddu þeir meðal annars um
fjármálaspillingu í Rússlandi
og meinta játningu Moamm-
ars Gaddafís Líbýuleiðtoga á
sprengjutilræði í Berlín árið
1986.
Ráðgjafi Schröders í utan-
ríkismálum og sendiherra
Þýskalands í Washington
voru einnig kallaðir fyrir
þingnefndina. Yfirheyrslurn-
ar fóru fram fyrir luktum
dyrum, en þingmenn sögðu
fátt nýtt hafa komið fram.
SÞ hóta að
hætta hjálp-
arstarfi í
Afganistan
SAMEINUÐU þjóðirnar vör-
uðu við því í gær að þær
kynnu að neyðast til að leggja
niður hjálparstarf í Afganist-
an vegna ofsókna Talibana-
stjórnarinnar.
Æðsti fulltrúi SÞ í Afgan-
istan, Eric de Mul, kvaðst í
gær vera svartsýnn á að
hjálparstarfið í landinu gæti
haldið áfram, þar sem starfs-
mönnum SÞ væru settar sí-
fellt þrengri skorður og yrðu
fyrir æ meira áreiti af hálfu
Talibana og erlendra málaliða
sem gengið hefðu til liðs við
hersveitir þeirra.
62 ára kona
ól barn
ÓNAFNGREIND 62 ára
kona ól sveinbarn á sjúkra-
húsi í bænum Frejus í suður-
hluta Frakklands í gær, eftir
að hafa gengist undir frjó-
semismeðferð í Bandaríkjun-
um. Mæðginunum heilsast vel
að sögn lækna.
Konan er elst kvenna í
Frakklandi til að ala barn og
er aðeins einu ári yngri en
„heimsmethafarnir“; tvær
konur frá Ítalíu og Banda-
ríkjunum sem eignuðust börn
63 ára gamlar árin 1994 og
1996.
Hætt við
Wagner
FORSVARSMENN menn-
ingarhátíðar sem fram fer í
Jerúsalem í sumar tilkynntu í
gær að hætt hefði verið við
flutning á óperunni Valkyrj-
unum eftir Richard Wagner, í
kjölfar háværra mótmæla
gegn því að verk eftir uppá-
haldstónskáld Adolfs Hitlers
yrði flutt á ísraelskri grundu.
Til stóð að hinn heimsþekkti
píanóleikari Daniel Baren-
boim, sem er argentínskur
gyðingur, stjórnaði verkinu.
STUTT
Fischer
yfirheyrð-
ur vegna
leka
ÁTÖK urðu enn á ný milli stjórnar-
hermanna og albanskra skæruliða í
norðurhéruðum Makedóníu í gær, en
þúsundir manna hafa undanfarna
daga flúið átakasvæðin, aðallega alb-
önskumælandi fólk. Að sögn tals-
manns Flóttamannahjálpar Samein-
uðu þjóðanna, Kris Janowskis, eru þó
þúsundir manna enn í úlfakreppu í
þorpum sem skæruliðar hafa á valdi
sínu og vitað er að stundum reyna
þeir að hindra óbreytta borgara í að
yfirgefa heimili sín.
Naumlega tókst á þriðjudag að
koma í veg fyrir að samsteypustjórn
landsins héldi velli, en tveir helstu
flokkar albanska minnihlutans eiga
aðild að henni. Javier Solana, aðal-
talsmaður Evrópusambandsins í ut-
anríkis- og varnarmálum, fór tvisvar
til höfuðborgarinnar Skopje á mánu-
dag og þriðjudag til að miðla málum í
innbyrðis deilum stjórnarflokkanna
en leynilegar viðræður leiðtoga alb-
önsku flokkanna við skæruliða hafa
gert samstarfið mjög stirt.
Solana sagði að ef stjórnin tæki þá
ákvörðun að gefa skæruliðum upp
sakir gegn því að þeir hættu árásum á
herinn myndi ESB áfram vinna með
stjórninni, hún væri lögmæt ríkis-
stjórn og markaði sjálf stefnuna.
Sambandið og Atlantshafsbandalagið
hafa stutt þá stefnu að skæruliða beri
að meðhöndla sem hryðjuverkamenn.
En jafnframt leggja þau áherslu á að
réttindi Albana verði aukin.
Albanar eru taldir vera um þriðj-
ungur landsmanna, hinir eru flestir
slavneskumælandi, tala tungu sem
líkist mjög serbnesku.
Skæruliðar segjast styðja sömu
kröfur og albönsku flokkarnir, að
þjóðarbrot Albana fái aukin réttindi
en þeim finnst að makedónskumæl-
andi íbúar séu of einráðir. Opinber
stefna stjórnarinnar hefur verið að
ekki skuli rætt við skæruliða heldur
skuli uppreisn þeirra kveðin niður
með valdi.
Milliganga Javiers Solana bjargaði ríkisstjórnarsamstarfinu í Makedóníu
Rætt um
sakaruppgjöf
skæruliða
Búdapest, Skopje, Pristina. AFP, AP.
Reuters
Bændur stunduðu vinnu á ökrum við þorpið Matejce í Makedóníu, þrátt
fyrir að barist væri í hlíðunum fyrir ofan.
TALSMAÐUR sjávarútvegsmála-
skrifstofu framkvæmdastjórnar
Evrópusambandsins tjáði Morgun-
blaðinu í gær, að skrif brezka blaða-
mannsins Christophers Bookers,
sem vitnað var til í Morgunblaðinu sl.
þriðjudag, um að til standi að gera
breytingar á sameiginlegri sjávarút-
vegsstefnu ESB sem stefna muni
brezkum sjávarútvegi í voða, væru
tilhæfulausar fullyrðingar.
Segir talsmaðurinn, Chiara Gar-
iazzo, að fullyrðingar Bookers væru
greinilega útleggingar hans á græn-
bókinni um stjórn fiskveiða í ESB,
sem gefin var út nýlega og inniheldur
tillögur og umræðuinnlegg fram-
kvæmdastjórnarinnar um endur-
bætur á sameiginlegu sjávarútvegs-
stefnunni, en stefnt er að því að
endurskoðun stefnunnar verði lokið
fyrir lok næsta árs.
„Í grænbókinni er einn undirkafli
um „hlutfallslegan stöðugleika“ og
einn um aðgang að 6–12 mílna
strandveiðilögsögu. Það sem þar
segir eru hugmyndir og valkostir
sem framkvæmdastjórnin setur
fram til skoðunar í því endurskoðun-
arferli sem í gangi er,“ segir Gar-
iazzo.
„Fullyrðingar brezka blaðamanns-
ins eru einfaldlega ekki réttar. Það
liggur ekkert fyrir um hvernig hin
endurskoðaða sjávarútvegsstefna
mun líta út; grænbókin er aðeins
framlag framkvæmdastjórnarinnar
til umræðunnar um þessa endur-
skoðun. Grænbókin hefur verið gefin
út og hver sem vill getur séð þar hvað
framkvæmdastjórnin leggur til sem
valkosti í þessu ferli,“ segir Gariazzo.
Ekki haggað við reglunni um
hlutfallslegan stöðugleika
Þá segir í fréttatilkynningu, sem
barst í gær frá Gerhard Sabathil,
sem fer fyrir fastanefnd fram-
kvæmdastjórnar ESB gagnvart Ís-
landi og Noregi, um sama efni: „Full-
yrðingar sem komu fram í
pallborðsgrein Cristopher Bookers í
Sunday Telegraph 27. maí um að
Franz Fischler, sem fer með sjávar-
útvegsmál í framkvæmdastjórn Evr-
ópusambandsins, hafi sett fram
„áætlun um að ryðja úr vegi núver-
andi kerfi kvótaúthlutunar til aðild-
arríkjanna“ og að „fiskimiðin allt upp
í fjörur“ verði opin öllum eftir 10 ár
eru ekki á rökum reistar. Engin slík
áætlun hefur verið sett fram.“
Framkvæmdastjórn ESB hefur að
sögn Sabathils notað tækifærið
vegna lögboðinnar endurskoðunar
ákveðinna þátta sjávarútvegsstefnu
sambandsins til að ýta úr vör víð-
tækri umræðu um framtíð stefnunn-
ar. Í því skyni að skapa grunn fyrir
þá umræðu hefur framkvæmda-
stjórnin gefið út svokallaða grænbók
um stjórn fiskveiða í ESB, þar sem
fjallað er um áskoranir í sjávarútvegi
sambandsins og mögulegar lausnir.
Í grænbókinni segir eftirfarandi
um kvótaúthlutanir til ríkja, sem
byggja á svokölluðum hlutfallslegum
stöðugleika þar sem ríkjum ESB er
tryggður ákveðinn kvóti: „Reglan
um hlutfallslegan stöðugleika hefur
síðan 1983 veitt aðildarríkjunum fast
hlutfall kvóta og því hlíft okkur við
árlegum samningaviðræðum um
skiptingu kvóta, sem myndi gera
ákvarðanatöku um veiðar enn erfið-
ari. Svokallað Hauge-viðmið hefur
veitt nokkuð svigrúm til að koma til
móts við óskir frá ákveðnum svæð-
um, en undanþágur hafa ekki notið
hylli allra aðildarríkja og þeirra sem
stunda fiskveiðar.
Framkvæmdastjórnin sér ekki í
náinni framtíð aðrar lausnir sem
gætu náð sömu niðurstöðu og hlut-
fallslegur stöðugleiki. Samráð við að-
ildarríkin og hagsmunasamtök hefur
leitt í ljós að um þetta atriði ríkir víð-
tæk sátt í ESB. Þess vegna er engin
þörf á afgerandi breytingum á nú-
verandi kerfi. Þegar tekist hefur far-
sællega að leysa undirliggjandi
vanda sjávarútvegsins og efnahags-
leg og félagsleg skilyrði eru hag-
stæðari, er hugsanlegt að tækifæri
gefist til að endurskoða þörfina á að
viðhalda hlutfallslegum stöðugleika
og gefa þess í stað markaðsöflunum
færi á að verka í sjávarútvegi eins og
á öðrum sviðum efnhagslífs í Evr-
ópusambandinu.“
Segir Sabathil að af þessu megi
ljóst vera að framkvæmdastjórnin
leggi ekki til að núverandi kerfi
kvótaúthlutunar til aðildarríkjanna
verði rutt úr vegi.
Strandveiðilögsaga
heldur sér
Um veiðar innan 6–12 mílna land-
helgi er í grænbókinni eftirfarandi að
finna: „Meginmarkmið þess að hafa
sérstakar reglur um veiðar innan 6–
12 mílna, þar sem oft finnast hrygn-
ingasvæði, er að vernda auðlindina
með því að leyfa aðeins veiðar smá-
báta, sem setja almennt ekki jafn-
mikinn þrýsting á fiskistofna. Enn-
fremur að styðja við bakið á
hefðbundinni útgerð frá strand-
byggðum og þannig stuðla að við-
haldi efnahagslífs og félagsgerðar
þeirra.
Vegna sífellt versnandi ástands
flestra fiskistofna og efnahagslegra
erfiðleika á svæðum sem eiga mikið
undir sjávarútvegi, þá eru þessi
markmið jafngild í dag og áður og
njóta almenns stuðnings innan ESB.
Kröfur um stækkun svæðisins um-
fram 12 mílur, sem komið hafa frá
nokkrum aðildarríkjum, hafa ekki
verið studdar með prófanlegum
gögnum. Breytingar á reglunum um
veiðar innan 6–12 mílna myndu
raska stöðugleika sjávarútvegsstefn-
unnar.“
Þá segir Sabathil, að eftir frekara
samráð, á grunni grænbókarinnar,
muni framkvæmdastjórnin setja
fram tillögur um nauðsynlega löggjöf
fyrir endurskoðun einstakra þátta
sjávarútvegsstefnunnar. Hafa verði í
huga að allar endanlegar ákvarðanir
um breytingar séu teknar af aðild-
arríkjunum í ráðherraráði Evrópu-
sambandsins.
Grænbókina má nálgast á vefslóð-
inni www.europa.eu.int/comm/fish-
eries/greenpaper/green1_en.htm.
Skrif Bookers má finna á vefslóð-
inni www.telegraph.co.uk.
Tilhæfulausar
fullyrðingar
Talsmenn framkvæmdastjórnar ESB svara skrifum bresks blaðamanns