Morgunblaðið - 31.05.2001, Blaðsíða 76

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 FIMMTUDAGUR 31. MAÍ 2001 VERÐ Í LAUSASÖLU 165 KR. MEÐ VSK.
ÁRNI Vilhjálmsson, prófessor og stjórnarformað-
ur í Granda og Hval hf., segir það sár vonbrigði að
fiskistofnar hafi ekki stækkað undir núverandi
kvótakerfi og segist hann hlynntur því að útgerðin
greiði mun meira fyrir veiðiheimildir. Þetta kemur
fram í viðtali við Árna í nýjasta hefti Sjómanna-
blaðsins Víkings sem er að koma út.
Í viðtalinu segir Árni jafnframt að óvissan um
varanleika kvótakerfisins sé helsti galli þess, auk
þess sem finna megi veilur. Hann segist þó sáttur
við fiskveiðistjórnunarkerfið í meginatriðum.
Að sögn Árna eru það sár vonbrigði að fiskistofn-
arnir hafi ekki stækkað í þau 17 ár sem liðin eru frá
því að tekið var upp kerfi með hámarksafla á hverja
tegund. Árni segist undrast það hversu mikið frelsi
menn hafi til að flytja heimildir frá einni tegund til
annarrar sem leitt hafi til þess að sumar tegundir
hafi verið veiddar langt umfram ráðleggingar Haf-
rannsóknastofnunar. „Þetta getur þýtt að níðst sé á
einhverri ákveðinni tegund með því að veitt sé
langt umfram það sem fiskifræðingar töldu ráð-
legt. Ég get nefnt sem dæmi að hæfilegt þótti að
veiða 30 þúsund tonn af grálúðu árið 1989 en það ár
fór veiðin upp í 59 þúsund tonn.“
Árni telur þó megingalla kvótakerfisins felast í
óvissunni um varanleika þess meðan ekki ríkir
meiri sátt um kerfið. Unnt sé að gera á því ýmsar
breytingar og raska núverandi fyrirkomulagi en
enginn viti hvaða breytingar kunni að verða gerð-
ar. Það sé afleitt fyrir útgerðarfyrirtækin og bendir
hann á Granda sem dæmi. „Kvótinn sem við höfum
nægir okkur ekki. Undanfarin ár höfum við hikað
við að kaupa kvóta á þessu háa verði. Meðal annars
vegna þess að við erum ekki öruggir um hversu
lengi þetta kerfi verður óbreytt.“
Í núverandi kvótakerfi gilda reglur um hámark
þess hve mikið eitt fyrirtæki má eiga af kvóta í
hverri tegund og telur Árni rétt að huga að því
hvort þörf sé á slíkum kvótaþökum. Telur hann að
meira næðist út úr auðlindinni ef fyrirtæki mættu
taka til sín meiri aflaheimildir. „Málið er það, að
meginástæðan fyrir því að leyfa mönnum að taka til
sín meiri aflaheimildir er að þar með fengist meira
út úr auðlindinni. Fyrirtæki væru rekin með meiri
hagkvæmni. Það má hins vegar vera að það sé vott-
ur af sanngirni í þeim málflutningi, að á meðan út-
gerðin taki ekki sönsum og greiði gjald verði hún
að sætta sig við þessi þök.“
Í viðtalinu segist Árni vera hlynntur því að út-
gerðin leggi meira og myndarlegar af mörkum en
hún gerir núna í öðru formi en tekjuskatti. Hann
telur því ekki ósanngjarnt að útgerðin greiði fyrir
veiðiheimildir og að gjaldtaka myndi stuðla að betri
sátt um kerfið. „Ýmsir eru ósáttir við kerfið út af
því að ekki er goldið meira fyrir aflaheimildir en
raun ber vitni. Ég tel að þessir aðilar myndu ná
sáttum við kerfið með gjaldtöku.“
Engin þung hagræn rök fyrir
stærri og færri fyrirtækjum
Þótt kvótaþakið yrði afnumið telur Árni ekki
nein þung hagræn rök fyrir miklu stærri útgerð-
arfyrirtækjum en nú eru, enda taki hagkvæmni
stærðarinnar fyrst og fremst til fyrirtækja sem eru
nálægt hvert öðru. „Ég sé ekki að það sé hagræði
fyrir Granda að sameinast fyrirtæki sem er utan
atvinnusvæðisins við Faxaflóa og Reykjanes. Sjáv-
arútvegsfyrirtæki í ólíkum landshlutum geta haft
hag af samvinnu en ég sé ekki hagræn rök fyrir víð-
tækri sameiningu nema þá fyrirtækja á sama land-
svæði sem gætu notfært sér kosti verkaskiptingar
og hagkvæmni stærðar í vinnslu.“
Stjórnarformaður Granda segir megingalla kvótakerfis óvissu um varanleika
Gjald fyrir veiðiheimildir
stuðlar að sátt um kerfið
VÍKINGUR AK frá Akranesi kom
til Seyðisfjarðar með um 1.400 tonn
af síld í gær og fer hún öll í bræðslu
hjá SR-mjöli. Þetta er fyrsta síldin
úr norsk-íslenska síldarstofninum,
sem landað er hér á landi í ár, en
góð veiði hefur verið í „síldarsmug-
unni“ milli Jan Mayen og Noregs
undanfarna sólarhringa.
Sveinn Ísaksson, skipstjóri á Vík-
ingi, segir að skipið hafi verið um
30 tíma á miðunum en siglingin
þaðan til Seyðisfjarðar hafi tekið
um tvo sólarhringa. Hann segir að
verðið fyrir síldina sé svipað á Ís-
landi og í Noregi, en hér fáist 9.700
krónur fyrir tonnið í bræðslu sam-
anborið við 4.700 til 5.200 kr. í
fyrra.
Íslenskum skipum fjölgar stöð-
ugt á síldarmiðunum og hafa nokk-
ur þeirra landað beint í norsk
vinnsluskip. Að sögn Sveins borga
Norðmennirnir um 22.000 kr. fyrir
tonnið, en í Noregi fást um 42.000
kr. fyrir tonnið af síld sem fer í
vinnslu.
Morgunblaðið/Pétur Kristjánsson
Síld landað úr Víkingi AK á
Seyðisfirði.
Fyrsta síld-
in til Seyð-
isfjarðar

Mjög gott síldarverð/12C
KRISTJÁN Jóhannsson óperu-
söngvari hefur boðið Þjóðleikhúsinu,
Listahátíð og Íslensku óperunni
uppsetningu á óperunni La Fanc-
iulla del West eftir Puccini. Í samtali
við Mbl. í gær sagði Kristján að hann
væri búinn að skipuleggja uppfærsl-
una en áhugaleysi og bágur fjárhag-
ur sé Þrándur í Götu.
„Ég er búinn að tala við alla þá
sem gætu haft einhver áhrif á þetta;
Sinfóníuhljómsveit Íslands, þjóðleik-
hússtjóra og Listahátíð, og það var
eiginlega enginn sem sýndi þessu
áhuga nema Íslenska óperan.“ Óper-
an gerist í Villta vestrinu og koma
þar ótal litríkar persónur við sögu;
námamenn, barþjónar, trúboðar,
löggur, bófar og ræningjar. „Ég var
búinn að setja okkur Kristin Sig-
mundsson í hlutverk þarna og hugs-
anlega Höllu Margréti Árnadóttur
og auk þess landslið íslenskra söngv-
ara. Það eru mörg karlahlutverk í
óperunni; mörg þeirra karakterhlut-
verk, þannig að ég var líka búinn að
velja í þetta leikaralandsliðið; Örn
Árnason, Jóhann Sigurðarson, Halla
og Ladda, Sigurð Sigurjónsson og
meira að segja Bubba Morthens og
Björgvin Halldórsson. Ég var búinn
að skipuleggja þetta þannig að ég
var tilbúinn með allt upp í hendurnar
á þeim sem vildu taka við því. Sig-
urjóna kona mín hefði leikstýrt
þessu, en auk þess var ég búinn að
tryggja rétt á frábærri uppsetningu
breska leikstjórans Davids Paupn-
eys á verkinu, en hann var tilbúinn
til að leigja hana fyrir lítið fé.“
Kristján segir uppsetningu
Paupneys á óperunni hafa verið stór-
brotna og mikið um tækni og nú-
tímalega útfærslu, þar sem kvik-
myndir úr villta vestrinu hafi verið
notaðar til að skapa stemmningu.
„Ég ætlaði líka að fá hestamenn til
liðs við okkur til að ríða um borgina
eins og kúrekar til að auka stemmn-
inguna.“ Kristján segir að þessari
hugmynd hafi verið lítill áhugi sýnd-
ur, nema hjá Íslensku óperunni, en
bágur fjárhagur Óperunnar hafi
komið í veg fyrir að af þessu gæti
orðið í bili.

Er í mínu/35
Kristján Jóhannsson býðst til að setja upp óperu
Lítill áhugi á óperu-
vestra Puccinis
STARFSMENN Grasavinafélagsins
á Gunnarshólma voru við þöku-
skurð á Stórólfsvelli við Hvolsvöll,
þegar ljósmyndari Morgunblaðsins
átti leið þar hjá. Þeir hvíldu lúin
bein á þökurúllunum, enda dagur
kominn að kvöldi. Félagarnir koma
víða af landinu og sögðust kunna
vel við þökuskurðinn, sem búið er
að vélvæða að mestu. Grasavinirnir
eru, frá vinstri talið, Ari Már Gunn-
arsson frá Selfossi, fyrir framan
hann er Einar Hans Jakobsson,
flokksstjóri frá Hrísey, þá kemur
Sigurvin Ragnar Sigurðsson frá
Eyrarbakka, Sævar Örn Gíslason
frá Selfossi og Einar Þór Sigríðar-
son úr Skagafirði.Morgunblaðið/RAX
Uppskeru-
tími hjá
Grasavina-
félaginu
ar hún fór til skamms tíma yfir
145 stig.
Gengi dollars fór í fyrsta skipti í
gær yfir 105 krónur. Frá því ný
peningamálastefna var tekin upp
hefur gengið lækkað um 13,9% og
frá því í maílok 2000 hefur gengi
krónunnar lækkað um 31,5%.
GENGISVÍSITALA krónunnar
hækkaði, þ.e. krónan veiktist, um
2,13% í gær. Lækkunin var nokk-
uð jöfn yfir daginn og endaði vísi-
talan í 142,50 við lokun gjaldeyr-
ismarkaða. Aðeins einu sinni
hefur vísitalan farið þetta hátt og
það var í byrjun mánaðarins þeg-
Krónan veikist enn