Morgunblaðið - 31.05.2001, Blaðsíða 26

ERLENT
26 FIMMTUDAGUR 31. MAÍ 2001 MORGUNBLAÐIÐ
FERÐALÖG
SENN líður að hvítasunnu og
Jónsmessu og eins og undandarin
ár bjóða ferðafélagið Útivist og
Ferðafélag Íslands upp á marg-
víslegar ferðir þá.
Að sögn Kristjáns M. Baldurs-
sonar, framkvæmdastjóra Útivist-
ar, verður boðið upp á þrenns kon-
ar samtengdar ferðir í Bása á
Goðalandi við Þórsmörk um hvíta-
sunnuna. „Allar þessar ferðir hafa
sama endapunkt, þ.e. í Básum.
Fyrst ber að nefna helgar- og fjöl-
skylduferð frá 2. til 4. júní. Í ferð-
inni verður gist í skálum Útivistar
í Básum og farið verður í styttri
eða lengri skipulagðar gönguferðir
um svæðið. Þá verðum við með
gönguferð um Fimmvörðuháls frá
Skógum. Um er að ræða dags-
göngu þann 2. júní þar sem gengið
verður yfir hálsinn og síðan sam-
einast ferðafélögum í Básum. Í
þriðja lagi er einnig um að ræða
ferð á Fimmvörðuháls nema þá
verður gist tvær nætur í Fimm-
vörðuskála Útivistar og farið á
skíðum á Eyjafjalla- og Mýrdals-
jökul. Allir þátttakendur í þessum
ferðum fara því saman heim þann
4. júní.“
Um hvítasunnu mun Útivist
einnig bjóða upp á nýja ferð vest-
ur á Látrabjarg. „Þetta er ný-
breyttni hjá okkur en Látrabjargið
hefur ekki verið á dagskrá lengi.
Það er eitt mesta fuglabjarg í Evr-
ópu og núna er besti tíminn til að
skoða fuglalífið. Farið verður
föstudaginn 1. júní og ekið til
Stykkishólms, siglt yfir Breiða-
fjörð og síðan ekið í Breiðuvík og
gist þar í þrjár nætur. Auk þess-
ara ferða ætlum við líka að vera
með dagsferðir um hvítasunnuna,
m.a. um Reykjaveginn.“
Tvær dagsferðir verða síðan
þann 3. og 4. júní sem eru hluti af
fjallasyrpu Útivistar um Suðvest-
urland og að þessu sinni verður
gengið á Þríhnjúka og Stórabolla.
Næturganga á Jónsmessunni
Aðspurður segir Kristján Jóns-
messuna vera vinsælustu ferða-
helgi félagsins og um leið mikil há-
tíðarhelgi. „Farið verður í
næturgöngu yfir Fimmvörðuháls
og léttar veitingar verða í boði á
leiðinni. Ferðin tekur samtals 10
tíma með góðum stoppum. Við er-
um komin með hátt í metfjölda
sem er rúmlega 200 manns. Enn
þá er þó hægt að bóka en hver fer
þó að verða síðastur. Fyrir þá sem
ekki treysta sér í næturgönguna
verðum við einnig með Jónsmessu-
ferð í Bása. Á laugardagskvöldinu
verður slegið upp grillveislu og
varðeldi.“
Allir í línu, með
ísaxir og brodda
Ferðafélag Íslands býður upp á
tvær helgarferðir um hvítasunn-
una. „Annars vegar er um að ræða
ferð á Eiríksjökul, eitt hæsta fjall
landsins, 1672 metra, en það er ný
ferð. Ferðin á jökulinn tekur 7 til
8 tíma og þaðan er feiknavíðsýnt,“
segir Inga Rósa Þórðardóttir,
framkvæmdastjóri Ferðafélags Ís-
lands. „Hins vegar verðum við með
okkar hefbundnu ferð á Hvanna-
dalshnjúk, hæsta fjall landsins, en
sú ferð tekur allt að 15 tíma. Þess
má geta að áður en farið er á
Hvannadalshnjúk er farin æfinga-
ferð með leiðsögumanni svo hann
geti áttað sig á getu þátttakenda.
Þegar gengið er upp á tindinn eru
síðan allir í línu og með ísaxir og
brodda.“ Aðspurð segir Inga Rósa
örfá sæti vera laus í hvora ferð.
Að sögn hennar verður síðan
einnig boðið upp á dagsferðir á
Keili og á Vatnsleysuströnd.
„Um Jónsmessuna fórum við að
venju upp á Fimmvörðuháls. Nú
ætlum við reyndar að breyta til og
ganga að degi til í stað nætur og
vera í staðinn með varðeld og
fleira skemmtilegt um kvöldið í
Langadal þar sem skáli Ferða-
félagsins er.
Þá bjóðum við einnig upp á
helgardvöl í Þórsmörk og þá er
hægt að fara í styttri gönguferðir.“
Aðpurð hvort Jónsmessa sé vin-
sælasta ferðahelgin segir Inga
Rósa að hún sem og nokkrar
haustferðir séu með vinsælustu
ferðunum.
Að sögn hennar verður einnig
boðið upp á næturgöngu um Jóns-
messuna en 23. júní verður gengið
á Tröllakirkju á Holtavörðuheiði
sem er 1001 metri á hæð. Á Jóns-
messunni verður síðan gengið suð-
ur með sjó, úr Leiru og suður í
Garð en það er fjölskylduferð.
Þá má geta þess að 21. júní
verður farin 4 daga ferð við rætur
Vatnajökuls á nýjar slóðir í Suð-
ursveitinni og þann 22. júní verður
farið í fimm daga ferð í miðnæt-
ursólina á Ströndum. Uppselt er í
þá ferð.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Á brún Látrabjargs.
Ferðir á Látra-
bjarg og Eiríksjök-
ul meðal nýjunga
Hvítasunnu- og Jónsmessuferðir
ferðafélaganna
Á SÍÐASTA ári bárust einungis
slæmar fréttir af Alþjóðagjaldeyr-
issjóðnum (IMF). Fyrst átti sér
stað mikill ágreiningur um skipun í
stöðu nýs framkvæmdastjóra.
Þýskaland otaði fram óþekktum og
óhæfum skriffinni og hann var ekki
ráðinn. Að lokum fékk Schröder
kanslari eins konar fíkjublað í
hendurnar til að hylja skömm sína
en það birtist í formi Horst Kohler,
núverandi framkvæmdastjóra. Sá
uppfyllir einungis eina kröfu sem
gerð er til starfsins; hann er þýsk-
ur. Að því leyti er hann ólíkur
tveimur fyrirrennurum sínum,
Frökkunum De Larosiere og
Camdessus, því þeir voru virtir
endurskoðendur á sviði fjármála og
tilheyrðu rjómanum af frönsku
skrifræðiselítunni.
Næsti löðrungurinn kom með
gagnrýni bandarískra repúblikana
á að aðferðafræði Alþjóðagjaldeyr-
issjóðsins væri ekkert annað en
endalausar reddingar á síðustu
stundu. Sömu gagnrýni var haldið á
lofti í Meltzer-skýrslunni og sú
gagnrýni er til enn meiri óþæginda
fyrir Alþjóðagjaldeyrissjóðinn þar
sem repúblikanar halda um valda-
taumana í Washington. Banda-
ríkjaþing hefur aldrei haft neina
sérstaka samúð með Alþjóðagjald-
eyrissjóðnum. Demókratar gagn-
rýna hörkulegar áætlanir hans,
repúblikanar reddingar á síðustu
stundu en enginn hefur neitt upp-
byggilegt til málanna að leggja. En
gagnrýni á IMF kemur ekki ein-
ungis frá hægri.
Hann hefur fengið mörg skot á
sig frá eigin samfélagi, frá Alþjóða-
bankanum (World Bank), rétt hin-
um megin við götuna. Sýnilegust
var gagnrýnin í tengslum við Stig-
litz-málið þegar helsti hagfræðing-
ur Alþjóðabankans sakaði Alþjóða-
gjaldeyrissjóðinn um vanrækslu í
starfi og fékk fyrir það lof hjá léleg-
um fjármálaspekingum sem og hjá
spekingum um allan heim sem hafði
mistekist í stefnumörkun.
Atburðir hafa einnig gerst ný-
lega. Fyrst sagði helsti hagfræðing-
ur Alþjóðagjaldeyrissjóðsins,
Michael Moussa, upp störfum.
Moussa er mjög fær hagfræðingur,
menntaður í University of Chicago
og þekktur fyrir að hafa góða dóm-
greind. Hann spáði fyrir um flesta
erfiðleika sem sjóðurinn myndi
standa frammi fyrir en spá hans jók
ekki vinsældir hans innan stjórnar
sjóðsins. Áberandi framsetning
hans á eigin skoðunum var eftir-
tektarverð en það þoldi fólkið illa
sem vinnur í þessu rykfallna vinnu-
umhverfi. Afsögn aðstoðarfram-
kvæmdastjóra sjóðsins, Stanley
Fischer, er nýjasti atburðurinn.
Á könnu hans var að sjá um að
mál væru í réttum farvegi, almenn
skynsemi viðhöfð og að góður andi
ríkti á vinnustaðnum. Þessir tveir
bætast við í hóp hæfileikaríkra
flóttamanna sem flúið hafa til Wall
Street á síðustu árum. Af þessum
sökum er Alþjóðagjaldeyrissjóður-
inn á krossgötum. Stjórn hans er
veik, hagfræðilegri þekkingu er
ábótavant meðal helstu stjórnenda
hans og stuðningurinn sem hann
fær frá aðildarlöndunum er einnig
veikur.
Allir vita hvað Alþjóðagjaldeyr-
issjóðurinn er en nafninu fylgja nei-
kvæðar vísanir. Spyrjið hvaða há-
skólastúdent sem er um sjóðinn og
þrátt fyrir að svarið verði ekki endi-
lega skýrt er örugglega falið í því
neikvæð umsögn.
Spyrjið hvaða vinstrisinna sem
er og hann mun setja IMF í lægsta
flokk, í flokk með hinum gráðugu
alþjóðafyrirtækjum. Hluti af þessu
neikvæða mati er óhjákvæmilegur.
Þegar lönd leita til sjóðsins eru þau
á leið í gjörgæslu.
Róttækur uppskurður fylgir í
kjölfarið. Lítið er tekið eftir þeirri
staðreynd að bati næst en meira
tekið eftir þeim tíma sem dvalið er í
gjörgæslunni. Stefna IMF er gagn-
rýnd meira en sú hræðilega stefna
sem kom viðkomandi ríki á kaldan
klaka til að byrja með. Núverandi
staða í Tyrklandi er dæmi um þetta,
einnig Rússland, sem og Asía á ár-
unum 1997–1998.
Hvað getur sjóðurinn gert? Lítið
á eigin spýtur enda er stofnuninni
stjórnað af aðildarlöndum hennar
sem eru Bandaríkin, Evrópa (en
raddir hennar eru ekki samhljóma)
og Japan (sem hefur enga rödd).
Mikilvægast þessa stundina er hver
tekur við af Fischer. Rétti maður-
inn þyrfti ekki endilega að vera
bandarískur því þá minnka val-
möguleikarnir og að sama skapi
eykst hættan á því að valið stjórnist
frekar af hugmyndafræði en hæfni.
Að útbýta æðstu stöðum á alþjóða-
vettvangi eftir þjóðerni er ömurleg
aðferð og þegar eftirmaður Fischer
verður kosinn gefst gott tækifæri
til að brjóta upp þann vítahring.
Góður eftirmaður ætti framar öllu
að búa yfir góðum skipulagshæfi-
leikum ásamt því að vera afburða-
maður á fjármálasviðinu og hafa
reynslu í stefnumörkun.
En jafnframt því þarf IMF að
endurskoða störf sín til að geta
beint kröftum sínum í réttar áttir.
Stofnunin getur kannski ekki
breytt þeirri ímynd sem hún hefur
en hún getur skilað meiri sýnileg-
um árangri. Það getur hún gert
með tvennu móti: Annarsvegar með
því að forðast að færast of mikið í
fang; sjóðurinn hefur í auknum
mæli beint sjónum sínum að mál-
efnum tengdum fátækt, spillingu,
umhverfisvernd sem og málum sem
snúa að stjórnun. Öll þessi málefni
eru mikilvæg en um leið hefur
stefna sjóðsins lítil áhrif á þau og
ekkert þeirra snýr að þeirri stað-
reynd að ríki sem liggur í jörðinni
eftir þungt högg þarf að beita sig
hörku til að geta staðið á fætur á
nýjan leik sem og aðstoðar við það.
Réttast væri fyrir Alþjóðagjald-
eyrissjóðinn að halda sig frá smáat-
riðunum og að eyða ekki pólitískri
inneign sinni, sem er lítil, í svo
mörg málefni. Þegar málefnin ber-
ast úr öllum áttum er óhjákvæmi-
legt annað en að valda einhverjum
hinna fjölmörgu umbjóðenda von-
brigðum.
Hinsvegar með því að auka
gagnsæi; skýrslur IMF þurfa að
vera öllum sýnilegar, þar á meðal
að sjáist með skýrum hætti þegar
vantar upp á að efnahagsreikingar
einstakra ríkja stemmi. Einnig að
sýnilegt sé hver stefna þeirra er í
gjaldeyrismálum en þar er án und-
antekninga að leita ástæðna fyrir
efnahagslegu hruni ríkjanna. Aftur
og aftur, og nú síðast vegna stöð-
unnar í Tyrklandi, heldur IMF
höndunum að sér of lengi. Stjórn
sjóðsins verður að skiljast að múl-
bundið starfslið ýtir undir vanda-
málið með því að tjá sig ekki um
vandann strax.
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn er
mikilvægur þáttur í hagkerfi
heimsins en þarf á róttækum við-
gerðum að halda. Hann þarfnast
sterkar stjórnar og virtra leiðtoga í
æðstu stöðum og þarf að endurstilla
fókusinn á verkefni sín.
Einnig þarf hann að hverfa frá
gjörgæslustörfum og sinna for-
vörnum í ríkara mæli. Og þar sem
Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn er á
krossgötum í starfi sínu þarf hann
ekki á skyndilausnum að halda
heldur róttækum endurbótum.
Fleiri slæmar
fréttir af IMF
Rudi Dornbusch er Ford-prófessor
í hagfræði við MIT og fyrrverandi
aðalefnahagsráðgjafi Alþjóðabank-
ans og Alþjóðagjaldeyrissjóðsins.
© Project Syndicate
AP
Horst Kohler, yfirmaður IMF, á fundi með Masajuro Shiokawa, fjármálaráðherra Japans, í Tókýó síðastlið-
inn þriðjudag. Greinarhöfundur segir að Kohler hafi það helst sér til ágætis að vera þýskur.
Lítið er tekið eftir
þeirri staðreynd að
bati næst en meira
tekið eftir þeim
tíma sem dvalið er
í gjörgæslunni.
eftir Rudi
Dornbusch