Morgunblaðið - 05.12.2001, Blaðsíða 2

FRÉTTIR
2 MIÐVIKUDAGUR 5. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Fylgstu
með
nýjustu
fréttum
www.mbl.isKeflavík kærir brottvísun
Johnsons/C1
Aftur á byrjunarreit í
Meistaradeildinni/C2
4 SÍÐUR
Sérblöð í dag
Með Morg-
unblaðinu í
dag fylgir blað-
ið „50 farsæl
ár“ frá Knatt-
spyrnufélagi
ÍA. Blaðinu
verður dreift
um allt land.
8 SÍÐUR
Með Morgun-
blaðinu í dag
fylgir sérblað
um bækur sem
koma mun út
vikulega til jóla.
BÆKUR
SÉRRIT MORGUNBLAÐSINS UM BÆKUR miðvikudagur 5.desember2001
myndaauðgi og tilfinn
ingadýpt einkenn
einnig Hólmgönguljó
bókin er ort í lot
skáldið hreinlega gý
og vísar í ýmsar átti
einkum goðsagnir o
skáldskap. Þetta er ei
af helstu einkennum
ljóða Matthíasar. Han
er lærður í sögu, trúa
brögðum og skáldska
og hikar ekki við að vís
í þessa arfleifð mann
kynsins. Jörð úr æg
kom út ári síðar og ví
ar titillinn í Völuspá.
Kaldastríðið er í a
gleymingi, dómur vetnisspreng
unnar vofir yfir mannkyninu, e
ástin og vonin lifa samt og það ge
ur lífinu gildi. Eitt af einkennum
Matthíasar Johannessen er lotnin
fyrir lífinu, hann er umfram allt lo
söngvari, þó hann geti að sjálfsögð
brugðið fyrir sig háði og ádeilu,
honum þurfa þykir. Grimmd o
kúgun stríðsherra er honum ekk
að skapi, hann fordæmir fortak
laust innrásina í Ungverjaland
MATTHÍAS Johannessen er eitt
af litríkari ljóðskáldum Íslendinga
á seinni hluta 20. aldar. Hann sendi
frá sér sína fyrstu bók, Borgin hló,
árið 1958, og sú átjánda, Ættjarð-
arljóð á atómöld, kom út árið 1999.
Þegar haft er í huga að margar
bækur Matthíasar eru langar, vel
yfir 100 blaðsíður, hljóta afköst
hans að teljast undraverð. Hið nýja
ljóðaúrval er 430 síður og er þá
meðtalinn formáli Silju Aðalsteins-
dóttur sem fékk einnig það vanda-
sama hlutverk að velja ljóðin. Í
stuttu máli kemst hún vel frá sínu
verki, hún velur af stakri smekkvísi
og ritar einnig læsilegan og gagn-
orðan formála þar sem ferill Matth-
íasar sem ljóðskálds kemst vel til
skila. Mjög vel er staðið að útgáf-
unni og að auki fylgir geisladiskur
með lestri skáldsins á eigin ljóðum.
Mikið vatn hefur runnið til sjávar
síðan Matthías kvaddi sér hljóðs
með sinni fyrstu bók, Borgin hló.
Matthías hafði reyndar ort frá
unga aldri en beið með að gefa út
ljóðabók þar til hann hafði náð til-
skildum þroska.
Ekki spillti það heldur fyrir að
Steinn Steinarr raðaði ljóðunum
upp fyrir vin sinn Matthías, svo þau
mynda sterka heild. Sjötti áratug-
urinn var áratugur atómskáldanna
svokölluðu og ljóðið var að brjóta af
sér aldalanga fjötra ríms og stuðla.
Matthías mótaði sinn eigin stíl,
frjálsari tjáningarhátt en flest at-
ómskáldin notuðu. Nýjung Matth-
íasar í Borgin hló var ekki síst fólg-
in í nýrri og frjálslegri framsetn-
ingu. Einkum eru það borgarljóðin
sem eru nýstárleg og ólík borgar-
ljóðum Tómasar Guðmundssonar
og Steins sem voru uppáhaldsskáld
Matthíasar á mótunarárum hans.
Borgin var Steini framandi og
Tómasi fjarlæg og hálf óraunveru-
leg. Borgina persónugerir Matth-
ías, líkir henni við unga og ástleitna
konu. Hér er eitt af því sem ein-
kennir Matthías sem skáld, hann er
ástríðufullur og til-
finninganæmur og
að þessu leyti miklu
líkari Davíð Stef-
ánssyni eða Stefáni
frá Hvítadal, borg-
in er með „ungar
nýlagðar götur /
með varir votar af
tjöru / og þær
þrýsta heitum
barmi að köldum
fótum“.
Hólmgönguljóð
(1960) hét næsta
bók skáldsins og
þar kemur mælsk-
an skýrt fram, eitt
af sérkennum Matthíasar sem
skálds alla tíð. Formið er nýstár-
legt – öll ljóðin í fyrri hluta bók-
arinnar eru byggð upp sem mynd-
hverfingar sem hefjast á „þú ert“.
Með þessu móti nær skáldið að
spanna breytileik veruleikans,
myndhverfingarnar eru bæði hlut-
stæðar og óhlutstæðar. Titillinn
gefur dirfsku skáldsins til kynna,
það gengur óhrætt á hólm við heim-
inn, vopnað orðsins brandi. Hug-
Kærkomið ljóðaúrval
BÆKUR
Ljóð
LJÓÐAÚRVAL
Matthías Johannessen. Silja Að-
alsteinsdóttir valdi ljóðin og ritaði for-
mála. Vaka-Helgafell 2001.
Matthías Johannessen

Fæðir og klæðir flugur
Ragnhildur
Sverrisdóttir
ræðir við
Kristínu Marju
Baldursdóttur.
Skáldsagan Yfir Ebró-
fljótið er eftir Álfrúnu
Gunnlaugsdóttur.
Spænska borg-
arastyrjöldin er efnivið-
ur þessarar nýju skáld-
sögu Álfrúnar. Haraldur
er einn þeirra mörgu
ungu manna á fjórða
áratug seinustu aldar
sem telur að heiminum
standi ógn af uppgangi
fasismans. Líkt og þeir fer hann til Spánar
til að berjast gegn spænsku falangistunum.
Þegar árin færast yfir og það syrtir í álinn
fyrir honum leitar hann á vit minninga um
horfna vini og félaga sem tóku þátt í orr-
ustunni við Ebro. Bókin byggir að hluta til
á frásögn eins íslendings sem tók þátt í
styrjöldinni. Síðasta skáldsaga Álfrúnar,
Hvatt að rúnum, hlaut tilnefningu til Ís-
lensku bókmenntaverðlaunanna árið 1993.
Útgefandi er Mál og menning. Bókin er
459 bls., prentuð í Odda. Kápu hannaði
Alda Lóa Leifsdóttir. Kort gerði Jean-
Pierre Biard. Verð: 4.690 kr.
Yfir Ebrofljótið
Álfrún
Gunnlaugsdóttir
Um landið hér – Orð
krossins við aldahvörf
er eftir dr. Sigurbjörn
Einarsson biskup og
geymir nýlegar ræður
hans, greinar og ljóð.
Í kynningu segir
m.a.: „Í bókinni skrifar
hann um kjarna krist-
innar trúar, skýrt og
skorinort sem fyrr.
Hann skoðar öll mál
frá nýjum sjón-
arhornum sem hvíla á traustum grunni.
Fjallað er um efni á borð við sköpunina,
upprisuna, þjáninguna, siðaboðskap trú-
arinnar, uppeldi, þanka á þúsald-
armorgni, kirkju og þjóð. Kristni á Ís-
landi í þúsund ár er efst í huga
höfundar og það sem trúin hefur fært
landi og þjóð á umliðnum öldum.“
Útgefandi er Skálholtsútgáfan. Bókin
er 260 bls. Verð: 3.490 kr.
Um landið hér
Sigurbjörn
Einarsson
Stúlkurnar
tvær komn-
ar fram
STÚLKURNAR tvær, sem lög-
reglan í Keflavík lýsti eftir í fyrra-
dag, eru komnar fram heilar á
húfi.
Samkvæmt upplýsingum lög-
reglunnar í Keflavík komu stúlk-
urnar fram laust fyrir klukkan sex
í gær og amaði ekkert að þeim.
Höfðu þær haldið til einhvers stað-
ar í Reykjavík.
Stúlkurnar eru báðar fæddar ár-
ið 1986 og hafði þeirra verið sakn-
að frá því á laugardagskvöldið
klukkan 20.
Tók niðri
í Grinda-
víkurhöfn
FLUTNINGASKIP tók niðri á
leið út úr Grindavíkurhöfn í gær-
kvöldi. Það losnaði af eigin ramm-
leik og enginn leki kom að skipinu,
en til öryggis fylgdi björgunarbát-
ur björgunarsveitarinnar Þor-
bjarnar í Grindavík skipinu áleiðis
til Reykjavíkur. Björgunarbátur
björgunarsveitarinnar í Sandgerði
tók við á móts við Sandgerði og
fylgdi skipinu áfram til Reykjavík-
ur, en það var væntanlegt þangað í
nótt.
Flutningaskipið er erlent og
heitir Green Snow og er um 95
metra langt. Það var að lesta
frosna síld í Grindavík og átti síð-
an að halda til Reykjavíkur.
Í GÆRKVÖLDI var almennur
fundur á Siglufirði þar sem kynnt
var mat á hættu vegna ofanflóða á
Siglufirði. Á fundinn mættu um 60
manns. Fulltrúar Veðurstofu Ís-
lands kynntu í stórum dráttum á
hvaða forsendum umrætt hættumat
er byggt. Kom skýrt fram í máli
þeirra að þrátt fyrir að mannskæð
snjóflóð hefðu aldrei orðið svo vitað
væri þar sem núverandi byggð
stæði, þá væri snjóflóðasagan stutt,
og líta yrði til allt að 1–2 þúsund ára
í því sambandi. Líkurnar á stórum
snjóflóðum væru töluverðar vegna
staðhátta og ekki væri hægt að
byggja matið nema að litlu leyti á
þekktri snjóflóðasögu.
Einnig fór fram kynning á fyrir-
huguðum mannvirkjum sem draga
eiga úr hættu á manntjóni vegna of-
anflóða. Ljóst er að um töluverðar
framkvæmdir er að ræða og og fýsti
fundarmenn nokkuð að vita hver
umhverfis- og sjónræn áhrif þessara
mannvirkja yrðu.
Reynir Vilhjálmsson landslags-
arkitekt sýndi ýmsar skýringar-
myndir af hugmyndum þeim sem
hann hefur unnið í samvinnu við
Þorstein Jóhannsson verkfræðing á
Siglufirði. Hann dró ekki úr þeirri
breytingu sem þessi mannvirki
hefðu í för með sér fyrir landslag of-
an byggðarinnar, en sagði að nýtt
landslag skapaði nýja möguleika og
benti jafnframt á hversu vel heppn-
uð núverandi varnarmannvirki
væru, því að þau væru nú vinsælt
útivistarsvæði á sumrin.
Tillögurnar að hættumatinu voru
unnar af Veðurstofu Íslands á veg-
um hættumatsnefndar Siglufjarðar,
en umhverfisráðherra skipaði
nefndina í febrúar sem leið í sam-
ræmi við ákvæði reglugerðar. Þetta
er annað hættumatið sem gert er, en
búið er að gera slíkt mat fyrir Nes-
kaupstað og unnið er að tillögum
fyrir Seyðisfjörð, Eskifjörð og Ísa-
fjörð.
Guðmundur Guðlaugsson, bæjar-
stjóri á Siglufirði, segir að í raun hafi
ekki verið til neitt mat áður. Miðað
hafi verið við ákveðna hættulínu og
með hana í huga sé hún neðar en áð-
ur á tilteknum svæðum. Hins vegar
breyti hættumatið sem slíkt engu
því legið hafi fyrir hvað gera þyrfti
og því hafi ákveðnar aðgerðir verið í
gangi og þær haldi áfram í samræmi
við tillögur ofanflóðasjóðs.
1997 fór fram frumathugun varna
undir Strengsgiljum og Jörundar-
skál á Siglufirði í samstarfi við er-
lenda sérfræðinga. Árið eftir voru
framkvæmdir vegna leiðigarða
boðnar út og hafist handa um sum-
arið. Guðmundur Guðlaugsson segir
að gert hafi verið ráð fyrir
ákveðnum framkvæmdum 2001 til
2004 eða 2005 og sé áætlaður kostn-
aður á annan milljarð króna.
Hættumat vegna ofanflóða á Siglufirði kynnt á almennum fundi í gærkvöldi
Líkurnar á stórum flóðum
töluverðar vegna staðhátta
Siglufirði. Morgunblaðið.
Morgunblaðið/Halldór Halldórsson
Um sextíu manns sóttu kynningarfund á Siglufirði í gærkveldi þar sem kynnt var hættumat vegna ofanflóða.
EINAR Oddur Kristjánsson, þing-
maður Sjálfstæðisflokksins og vara-
formaður fjárlaganefndar, upplýsti á
Alþingi í gærkvöldi að ekki væri unnt
að gera nákvæma og sundurliðaða
grein fyrir kostnaði vegna útboðs- og
einkavæðingarverkefna ríkisstjórn-
arinnar fyrr en sala ríkisfyrirtækja
hefði farið fram. Þess vegna taldi
hann svar forsætisráðuneytisins, sem
barst fjárlaganefnd í gærkvöldi, full-
nægjandi.
Eins og fram kom í Morgunblaðinu
í gær brást stjórnarandstaðan á Al-
þingi ókvæða við á mánudag þegar
forsætisráðuneytið hafnaði því að út-
skýra í hvað liður á frumvarpi til fjár-
aukalaga fyrir árið 2001, upp á 300
milljónir kr. vegna útboðs- og einka-
væðingarverkefna, fæli nánar í sér.
Forsætisráðuneytið samþykkti hins
vegar í gær að upplýsa nánar um for-
sendur þessarar fjárheimildar gegn
því að fjárlaganefnd gengist undir
trúnað þar sem um væri að ræða við-
kvæmar viðskiptaupplýsingar.
Um er að ræða sölu hlutafjár rík-
issjóðs í fimm fyrirtækjum, Lands-
síma Íslands, Landsbankanum, Bún-
aðarbanka, Stofnfiski og Íslenskum
aðalverktökum.
Hlé gert í gærkvöldi vegna
aukafundar fjárlaganefndar
Hlé var gert á langri umræðu um
frumvarp til fjáraukalaga á Alþingi í
gærkvöldi eftir að umrætt svar frá
forsætisráðuneytinu barst til þess að
fjárlaganefnd gæti farið yfir efni
þess. Þegar fundi var fram haldið, á
tíunda tímanum í gærkvöldi, kvaddi
Einar Már Sigurðarson, fulltrúi Sam-
fylkingarinnar í fjárlaganefnd, sér
hljóðs og sagði svar ráðuneytisins
allsendis ófullnægjandi. Ekkert í efni
þess réttlætti þá leynd sem krafist
hefði verið, en hann myndi þó virða
þann trúnað sem hann hefði gengist
undir. Bætti hann við að formaður
fjárlaganefndar, Ólafur Örn Haralds-
son, þingmaður Framsóknarflokks,
væri sammála sér um það að svarið
væri ekki fullnægjandi og hann hafi
sagst myndu beita sér fyrir nánari
skýringum.
Ekki unnt að gefa upp frekari
sundurliðun fyrr en eftir sölu
Einar Oddur Kristjánsson svaraði
því þá til að svar forsætisráðuneyt-
isins væri fullnægjandi að sínu viti
þar sem sala umræddra ríkisfyrir-
tækja hafi ekki farið fram og frekari
sundurliðun sé ekki unnt að gefa fyrr
en sölulaun hafi verið reiknuð út frá
prósentu af andvirði sölu fyrirtækj-
anna. Að sjálfsögðu væri ekki unnt að
gefa nánari upplýsingar um sölu-
þóknun en þar væri um að ræða al-
menn lögmál sem nú giltu á markaði.
Kostnaður við einkavæðingu ríkisfyrirtækja
Söluaðilar fá prósent-
ur af söluandvirðinu

Fjárlaganefnd/10
ÍSLENSKAR ævintýraferðir hafa
gert formlegt tilboð í eignir úr
þrotabúi Samvinnuferða-Landsýnar.
Ragnar H. Hall skiptastjóri vonast
eftir að gengið verði frá samningi um
söluna í dag. Um er að ræða rekstur
sem aðallega tengist innanlandsdeild
Samvinnuferða. Ekkert varð hins
vegar úr því að ferðaskrifstofan
Heimsferðir keypti eignir úr þrotabúi
Samvinnuferða.
Skiptastjóri gerði Heimsferðum
gagntilboð í fyrradag en því var ekki
tekið. Þegar þetta lá fyrir ákváðu Ís-
lenskar ævintýraferðir hins vegar að
gera formlegt tilboð í innanlands-
rekstur Samvinnuferða, en fyrirtæk-
ið stóð að upphaflegu tilboði Heims-
ferða.
Andri Már Ingólfsson, forstjóri
Heimsferða, segir að mikið af við-
skiptasamböndum SL séu nú horfin,
nafn þess hafi orðið fyrir miklum
skaða og vart forsendur fyrir því að
halda áfram með það. „Við vorum
búnir að leggja fram bindandi tilboð
og á sunnudegi var búið að hækka
það heilmikið. Það var okkar mat að
um gott tilboð væri að ræða. Síðan
kom gagntilboð frá skiptastjóra SL
og tíminn vann gegn okkur,“ sagði
Andri, en fyrirtæki hans ákvað að
svara ekki gagntilboði skiptastjóra
SL þegar frestur til þess rann út í
gærmorgun.
Andri vildi ekki greina frá því hve
hátt tilboð Heimsferða var í rekstur
SL. Hann sagði að samkomulag hefði
orðið um að það yrði trúnaðarmál.
Andri sagði að Heimsferðir væru
búnar að taka yfir samninga SL á
Kanaríeyjum og viðskiptasambönd
þess á Benidorm, en hugmyndin væri
sú að auka umsvifin á Benidorm.
Andri sagði jafnframt að nokkrum
fyrrverandi starfsmönnum SL yrði
boðið starf hjá Heimsferðum og von-
aðist til þess að það gæti gengið eftir.
Samningur í
burðarliðnum
Samvinnuferðir/Landsýn
♦ ♦ ♦