Morgunblaðið - 05.12.2001, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 MIÐVIKUDAGUR 5. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Íslensku bókmenntaverðlaunin
Styrkja stöðu
bókaútgáfu
á Íslandi
Tilnefningar til Ís-lensku bókmennta-verðlaunanna fara
fram á NASA við Austur-
völl í kvöld klukkan 19.
Umfang þessarar uppá-
komu hefur verið mjög vax-
andi hin seinni ár, þannig
voru í fyrra lagðar fram 28
fræðibækur og 52 skáld-
verk, eða 80 alls, meira en
nokkru sinni fyrr en þá
voru líka gefnar út fleiri
bækur en nokkru sinni
fyrr. Vegna Íslensku bók-
menntaverðlaunanna í ár
voru lagðar fram af útgef-
endum til tilnefningar alls
72 bækur. Í flokki fræði-
bóka, handbóka og bóka al-
menns efnis 25 verk en 47
bækur í flokki fagurbók-
mennta, þar af 10 barna-
bækur, 6 ljóðabækur og 4 smá-
sagnasöfn. Forseti Íslands
afhendir verðlaunin sem tilkynnt
verður um um mánaðamót janúar
og febrúar á næsta ári. Hann skip-
ar einnig formann þriggja manna
lokadómnefndar og hefur valið til
þess starfa Þorstein Gunnarsson
leikara og arkítekt.
Sigurður Svavarsson, formaður
Félags íslenskra bókaútgefenda,
svaraði nokkrum spurningum um
Íslensku bókmenntaverðlaunin.
– Hver er saga þessara verð-
launa og hverjir standa á bak við
þau?
„Félag íslenskra bókaútgefenda
stofnaði til verðlaunanna á 100 ára
afmæli félagsins árið 1989. Til-
gangurinn var sá að styrkja stöðu
frumsaminna bóka, efla vandaða
bókaútgáfu, auka umfjöllun um
bókmenntir og hvetja til umræðna
um þær.“
– Hvernig er valið í tilnefningar
og hverjir skipa dómnefndir?
„Í ár og í fyrra hefur félagið falið
tveimur trúnaðarmönnum, sem
sumir kalla einvalda, að tilnefna
fimm bækur í hvorum flokki, fag-
urbókmenntum og ritum almenns
eðlis. Þessir trúnaðarmenn eru síð-
an hvattir til að kalla aðra lesendur
til liðs við sig, en ábyrgðin á til-
nefningunum er þeirra einna.
Trúnaðarmennirnir mynda síðan
lokadómnefndina ásamt formanni
sem skipaður er af forseta Íslands.
Sú nefnd velur þær tvær bækur af
hinum tíu tilnefndu sem hljóta sjálf
Íslensku bókmenntaverðlaunin.
Síðustu ár hefur verðlaunaafhend-
ingin farið fram á Bessastöðum.“
– Hlýtur ekki að vera umdeilt að
láta „einvalda“ velja úrslitabæk-
urnar...eða næðist kannski aldrei
samkomulag ef „dómnefndir“ fjöll-
uðu um málið?
„Allt þar til í fyrra höfðu þriggja
manna nefndir séð um tilnefning-
arnar, en þá ákváðum við í stjórn
Félags íslenskra bókaútgefenda að
breyta til, m.a. vegna ósættis sem
hafði komið upp í nefndunum.
Reynslan í fyrra þótti
okkur svo góð að við
vildum endilega reyna
þá aðferð betur. Samt
gerum við okkur fulla
grein fyrir því að ekkert
kerfi er fullkomið og þetta fyrir-
komulag eins og annað munum við
gera upp í ljósi reynslunnar.“
– Hver eru verðlaunin að heiðr-
inum undanskildum?
„Þeir höfundar sem verða til-
nefndir í kvöld fá minjagrip frá fé-
laginu, silfurpappírshníf skreyttan
íslenskum steini, engan eins, auk
heiðursins. Þeir sem hljóta verð-
launin undir lok janúar fá hins veg-
ar hvor um sig 750.000 krónur
ásamt veglegum verðlaunagrip.
Verðlaunin hækkuðu í fyrra, en
voru fram að því 500.000 krónur í
hvorum flokki.“
– Er tilnefning ávísun á mun
betri sölu og jafnvel útgáfu erlend-
is?
„Það hjálpar bók alltaf að kom-
ast í sviðsljósið með þessum hætti.
Mestu máli skiptir það eflaust ef
bækur eru tilnefndar sem lítið hafa
verið til umfjöllunar og lítt áber-
andi í auglýsingum og kynningar-
starfi. Það að hljóta verðlaunin hef-
ur greitt höfundi leið á aðra
markaði, en þar koma vitaskuld
svo ótalmargir aðrir þættir til.“
– Fylgjast erlendir útgefendur
með þessum veitingum hér á landi?
„Ég get alltént fullyrt að þeir er-
lendu útgefendur sem gleggst
þekkja til á íslenska bókamarkað-
inum vita að það þarf umtalsvert til
að standa þar fremstur meðal jafn-
ingja.“
– Leggja íslenskir höfundar
mikið upp úr verðlaununum?
„Það tel ég víst, í flestum tilvik-
um. Hins vegar eru viðhorf til allra
verðlauna blendin og þessi eru þar
engin undantekning.“
– Er ekki yfir höfuð erfitt að
velja besta verkið?
„Það hlýtur alla vega að vera
skelfilega erfitt að til-
nefna þær tíu bækur
sem fá að keppa um
lokaverðlaunin, enda
verður alla jafna lífleg
umræða um tilnefning-
arnar og sýnist þar sitt hverjum.
Mér hefur hins vegar sýnst að
ágæt sátt hafi verið um verðlauna-
hafana sjálfa, þótt oft séu fleiri en
einn verðugur. Þannig er það líka
með flest önnur verðlaun.“
Þess má í lokin geta að í fyrra
fékk Gyrðir Elíasson verðlaunin
fyrir fagurbókmenntir og Guð-
mundur Páll Ólafsson fyrir bækur
almenns efnis.
Sigurður Svavarsson
 Sigurður Svavarsson fæddist í
Reykjavík 1954. Stúdent frá
Menntaskólanum við Tjörnina og
lauk síðan BA-prófi í íslensku og
almennri bókmenntafræði frá
Háskóla Íslands. Kenndi við
Menntaskólann við Hamrahlíð í
allmörg ár og starfaði þá jafn-
framt við bókmenntagagnrýni.
Varð síðar ritstjóri hjá Máli og
menningu og loks fram-
kvæmdastjóri þar á bæ. Er nú
framkvæmdastjóri hjá Eddu –
miðlun og útgáfu. Eiginkona Sig-
urðar er Guðrún Svansdóttir líf-
fræðingur og eiga þau tvö upp-
komin börn, Svavar og Ernu.
... viðhorf til
allra verð-
launa blendin
Össur iðar í skinninu eftir tækifæri til að geta sýnt hin pólitísku sundtök flokksins.
RÚMLEGA tvítugur maður hefur í
Héraðsdómi Reykjavíkur verið
dæmdur í 250 þúsund króna sekt til
ríkissjóðs og sviptur ökurétti í tvö
ár fyrir að aka undir áhrifum áfeng-
is og á gangandi vegfaranda sem
slasaðist.
Maðurinn játaði fyrir dómi að
hafa ekið að næturlagi í júlí undir
áhrifum áfengis frá Seilugranda í
Reykjavík í miðborgina, en við
mælingu reyndist vínandamagn í
blóði vera 2,03 prómill. Hann hélt
því hins vegar fram að kona, sem
fyrir bifreiðinni varð á mótum
Hafnarstrætis og Pósthússtrætis,
hefði gengið í veg fyrir bifreiðina og
bæri ábyrgð á slysinu að hluta.
Framburður vitna var með öðrum
hætti og því þótti ákeyrslan hafa
verið afleiðing af óvarlegum akstri
mannsins um gatnamótin.
Konan, sem fædd er 1982, hlaut
kúpubotnsbrot og blæðingu inn á
vinstra eyra, sem olli heyrnartapi.
Við ákeyrsluna kastaðist hún í göt-
una og skall á hnakkann. Hlaut hún
við þetta brot á höfuðkúpubotni
sem leiddi til heyrnarskerðingar,
svimakasta og truflunar á bragð-
skyni. Fyrir dómi bar hún að ein-
kennin væru óðum að ganga til
baka.
Maðurinn á að baki nokkurn
sakaferil sem nær aftur til ársins
1994, er hann var 16 ára. Honum
hefur verið refsað sex sinnum fyrir
umferðarlagabrot, tvisvar sinnum
fyrir fíknilagabrot og fjórum sinn-
um fyrir hegningarlagabrot.
Dómurinn var kveðinn upp af
Pétri Guðgeirssyni héraðsdómara.
Verjandi ákærða var Örn Clausen
hrl. Sturla Þórðarson sótti málið
fyrir ákæruvaldið.
Sektaður fyrir að aka ölvaður