Morgunblaðið - 05.12.2001, Blaðsíða 26

LISTIR
26 MIÐVIKUDAGUR 5. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
Þjóðarbókhlaða Árleg kvöldvaka
Kvennasögusafns Íslands hefst kl.
20. Kvöldvakan er haldin á afmæl-
isdegi Önnu Sigurðardóttur, stofn-
anda og framkvæmdastjóra
Kvennasögusafns 1975 til dauða-
dags 1996.
Þóra Kristjánsdóttir, sérfræð-
ingur hjá Þjóðminjasafni Íslands,
mun fjalla um íslenskar myndlist-
arkonur til forna, þ.e. Margréti
hina oddhögu og allar hinar. Hún
byggir frásögn sína á rannsóknum
á gripum í Þjóðminjasafni. Þóra
mun einnig sýna myndir af þeim
gripum er hún fjallar um.
Þóra Kristjánsdóttir er einn
þeirra fjölmörgu kvensagnfræð-
inga er skrifa í bókina Kvenna-
slóðir sem Kvennasögusafn Ís-
lands gaf út á árinu til heiðurs
Sigríði Th. Erlendsdóttur sagn-
fræðingi.
Vilborg Dagbjartsdóttir les
frumsamin ljóð og Anna Pálína
Árnadóttir og Aðalsteinn Ásberg
Sigurðsson flytja tónlist.
Þá verður opnuð myndlistarsýn-
ing Kvennasögusafns í röðinni
,,Fellingar“ og nú verður Björg
Örvar kynnt til sögunnar.
Bessastaðakirkja Sigurður
Flosason saxófónleikari og Gunnar
Gunnarsson organisti halda tón-
leika kl. 20. Leikin verða lög af
nýútkomnum geisladiski sem ber
heitið „Sálmar jólanna“. Lögin eru
frá ýmsum tímum en tengjast öll
aðventu, jólum og áramótum.
Dagskráin er á vegum Dægradval-
ar – félags um listir og menningu í
Bessastaðahreppi.
Múlinn, Hús málarans Kuran
Kompaní ásamt dönsku söngkon-
unni Karoline Skriver skemmta kl.
20. Kuran Kompaní samanstendur
af fiðluleikaranum Szymon Kuran
og rafgítarleikaranum Hafdísi
Bjarnadóttur.
Á efnisskránni er ýmis spuni og
blanda af fjölmörgum tónlistarteg-
undum. Einnig mun hópurinn
leikafrumsamda tónlist eftir lista-
mennina.
Karoline Skriver hefur lært
söng við Hið Konunglega Danska
Músíkkonservatorium, auk þess
sem hún starfar sem tónlist-
armaður í Kaupmannahöfn.
Gallerí Gorgeir, Korpúlfsstöðum
Næstu tvo miðvikudaga verða
vinnustofur listamanna opnar frá
kl.12 til 19. Þeir listamenn sem
verða á staðnum eru Ása Ólafs-
dóttir, Bryndís Jónsdóttir, Kristín
Geirsdóttir, Magdalena Margrét
Kjartansdóttir og Þorgerður Sig-
urðardóttir.
Í DAG
Á ÞRIÐJU tónleikum af yfir-
standandi sex úr röð Caput-manna
í Hafnarhúsi á sunnudag tileink-
aðri tónlistarkennslu á Íslandi átti
m.a. að frumflytja „Spring Chick-
en“ eftir Hauk Tómasson, en það
féll niður af óviðráðanlegum ástæð-
um. Tæpast mátti kalla aðsóknina
mikla, en allt er í heiminum af-
stætt og þættu 30 áheyrendur víða
prýðileg mæting á nútíma listmús-
ík, jafnvel í margfalt stærra þjóð-
félagi. Hitt er svo annað mál hvort
vekja mætti ekki aukinn áhuga
með e.k. „spjalltónleikum“ öðru
hvoru þar sem hlustendur kæmust
í talsamband við spilara og höf-
unda um verkin. Á tímum þegar
jafnvel kliðmýksta klassíkin á í vök
að verjast, veitir ekki af aukinni
umræðu um tónlistina sem koma
skal.
Einhvern veginn á þeim nótum
varð undirrituðum hugsað, þegar
hann brýndi eyrun fyrir fyrstu
framúrstefnuátök kvöldsins. En
hafi nútíminn verið trunta, var eins
og blessuð skepnan skildi Skúla
bæn. Píanóverkið „Ma la melodia“
eftir þann venjulega harðnjörvaða
nútímatónhöfund Atla Ingólfsson,
sem skv. prógrammi var tileinkað
Sigurði Guðmundssyni listamanni
og sagt samið kringum nóturnar B-
ES-E-F-A, vitnandi í ljóðlínustrófu
eftir Pier Paolo Pasolini („en
laglínan neyðir hjartað og
hugann / að hafa völsann að
örlaganaut“) reyndist nefni-
lega allt annað en raðtækni-
lega hljómandi umgjörðin, að
maður segi ekki undangengið
orðspor tónskáldsins, gaf fyr-
irheit um. Þvert á móti kvað
við úr slaghörpunni háróm-
antísk prelúdía, stundum
syngjandi ljóðræn, stundum
dramatísk, í þvílíkri „grand-
issimo brillante“ útfærslu að
minnti helzt á ef ekki sam-
tímamenn Chopins, þá a.m.k.
á eldheitan Chopin-aðdáanda
meðal seinni tíma píanóhöf-
unda. Endurtekin hlustun
hefði leitt það betur í ljós, en ekki
skal efað að ókönnuðu að ofangetin
tónaröð hafi, þrátt fyrir ytri píanó-
ljónastíl 19. aldar, gengið sem
rauður þráður gegnum verkið.
Í því sambandi rifjaðist ósjálf-
rátt upp athugasemd snillingsins
frá Varsjá við vindlareykjandi ást-
mey sína, „Guð má vita hversu
margar dýrlegar prelúdíur hafi
horfið að eilífu í deshús yður!“ –
hvort sem nú sé sönn eða login. En
hvað um það, verkið var glæsilega
samið og ekki síður glæsilega flutt
af Snorra Sigfúsi Birgissyni, sem
virtist hafa lagt mikla alúð við und-
irbúninginn. Settu annars aðgerð-
arlausir handhafar bassaklarínetts,
fiðlu og bogastrokins víbrafóns síð-
an sparlegan endapunkt með sam-
eiginlegum þríhljómi á lokanót-
unni. Sem e.t.v. var jafnframt til
marks um ákveðinn lokapunkt
óheftrar framsækni, þegar gripið
er til fornra stílbragða í nýjunga-
leit. Vissulega hefur stundum
hvarflað að manni hvort ýkja mörg
samtímatónskáld myndu ráða við
stíl gömlu meistaranna í slíkri
„endurfyrningu“ ef á yrði látið
reyna. Ekki varð þó annað heyrt í
fljótu bragði en að Atli Ingólfsson
hefði staðizt þá sjálfskipuðu próf-
raun með glans.
Svæsnari andstæðu við óvæntu
hárómantík Atla var trauðla hægt
að hugsa sér en með Portrett 5 eft-
ir Snorra Sigfús. Engar fylgdu vís-
bendingar í tónleikaskrá um efni
og tilurð, þótt verkið væri sagt
hluti af 7 portretta píanóbálki
hljóðrituðum af höfundi og gefnum
út af Smekkleysu árið 1998 en á
prenti í vor sem leið. Aftur á móti
mátti skilja af tónleikaskrá frá tón-
leikum Snorra í Norræna húsinu í
apríl 1998 þar sem frumflutt var
Portrett nr. 4, að með portrettum
þessum væri verið að „lýsa“ ónafn-
greindum persónum, væntanlega
úr vina- og kunningjahópi tón-
skáldsins. Því miður var umræddur
hljómdiskur ekki tiltækur í fórum
undirritaðs til nánari athugunar,
en af slitróttri áferð verksins
og spunakenndri, nærri sam-
hengislausri framvindu mátti
eftir fyrstu heyrn helzt sjá
fyrir sér hviklynda skap-
manneskju sem erfitt væri
að ráða í, þrátt fyrir hlut-
fallslega yfirvegað niðurlag.
Öllu aðgengilegra reyndist
fimmþætt verk hins banda-
ríska Davids Liptaks, Shad-
ower fyrir fiðlu og slagverk
sem Hildigunnur Halldórs-
dóttir og Steef van Oster-
hout fluttu af hrífandi ná-
kvæmum nettleika. Yfir-
bragðið var að mestu míním-
alískt, en samt furðufjöl-
breytt að blæ; stundum
dreymandi lýrískt, víða drífandi
rytmískt og ekki laust við glettni
eins og í lokaþættinum, sem minnti
mann á súrrealíska „troiku“-sleða-
ferð með nístandi treblakkahófa-
höggum.
Eftir bandarísk-danska tón-
skáldið Wayne Siegel, forstöðu-
mann Sónólógísku stofnunarinnar í
Kaupmannahöfn, lék að lokum
Guðni Franzson á bassaklarínett –
á móti hljóðrás af geisladiski –
Jackdaw („Dvergkráka“) frá 1995.
Þrátt fyrir svolítið poppað tónmál
var mikil ferð og flug yfir þessu
þrekmikla verki í þrálátt skarandi
krossrytmum sem Guðni lék af tví-
stígandi virtúósu kappi, unz brotið
var upp með liggjandi drunga-róm-
antískum pedal-kafla næst fyrir ið-
andi niðurlagshlutann í stíl við
upphafið. Sannarlega hressilegur
endir á óvenjufjölbreyttum nútíma-
tónleikum, sem hefðu átt skilda
meiri athygli en raun bar vitni.
Dýrleg prelúdía úr hörðustu átt
TÓNLIST
Listasafn Reykjavíkur
Atli Ingólfsson: Ma la melodia. Snorri
Sigfús Birgisson: Portrett 5. David Lipt-
ak: Shadower. Wayne Siegel: Jackdaw.
Snorri Sigfús Birgisson, píanó; Hildigunn-
ur Halldórsdóttir, fiðla; Steef van Ost-
erhout, slagverk; Guðni Franzson,
bassaklarínett. Sunnudaginn 2. des-
ember kl. 17.
KAMMERTÓNLEIKAR
Ríkarður Ö. Pálsson
Snorri Sigfús
Birgisson
Atli
Ingólfsson
FJÓRÐA Þúsundþjalakvöld-
inu, Jólin alls staðar, sem vera
átti í Salnum, Tónlistarhúsi
Kópavogs, annað kvöld,
fimmtudagskvöld, er aflýst
vegna veikinda.
Tónleikum
aflýst
TVÆR aukasýningar verða á
leikritinu Vilja Emmu eftir
David Hare í Þjóðleikhúsinu.
Sýningarnar eru í kvöld, og
föstudaginn 28. desember.
Leikritið var frumsýnt á
Smíðaverkstæði Þjóðleikhúss-
ins 15. september sl. Verkið
fjallar um leikkonuna Esme
Allen sem þarf að takast á við
örlagaríkar breytingar í lífinu.
Leikarar eru Kristbjörg Kjeld,
Elva Ósk Ólafsdóttir og Baldur
Trausti Hreinsson, Hjalti
Rögnvaldsson, Þóra Friðriks-
dóttir og Bjarni Haukur Þórs-
son.
Aukasýn-
ingar á
Vilja
Emmu