Morgunblaðið - 05.12.2001, Blaðsíða 4

Morgunblaðið/Sverrir
ÞEIR eru líklega ófáir rúmmetr-
arnir af snjó sem borgarbúar hafa
fjarlægt af bílastæðum, gang-
stéttum og bifreiðum undanfarna
daga. Óhætt er að segja að nægj-
anlegt framboð hafi verið á of-
ankomu þessa fyrstu dagana í des-
ember og vegfarendur átt í mesta
basli við að komast leiðar sinnar.
Því hafa háir og lágir gripið til am-
boða á borð við skóflur og snjó-
plóga til að ryðja fararskjótum og
fótgangandi leið í gegnum fann-
fergið. Er þessi herramaður þar
engin undantekning en hann keppt-
ist við snjómokstur þegar ljósmynd-
ari Morgunblaðsins átti leið hjá
honum á Langholtsvegi í gær.
Fönnin fjarlægð
FRÉTTIR
4 MIÐVIKUDAGUR 5. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
aflokkurinn
leði hefur unnið
ess í hugum
smanna fyrir
minnilegar og
gar frásagnir
kunnra
dinga.
fríður Leósdóttir
n Þórðarson
ún Ólafsdóttir
a Eyjólfsdóttir
r Foss
HÉRAÐSDÓMUR Vesturlands tel-
ur að hreppsnefnd Dalabyggðar hafi
brotið stjórnsýslulög þegar hún tók
ákvörðun um að neyta forkaupsrétt-
ar að jörðinni Sælingsdalstungu og
ganga inn í kaupsamning eiganda
hennar og kaupanda að henni. Dóm-
urinn felldi úr gildi ákvörðun
hreppsnefndar og viðurkenndi enn-
fremur að hún hefði glatað forkaups-
réttinum. Þá taldi dómurinn enn-
fremur að ákvörðun hreppsnefndar
hefði ekki samrýmst skýrum tilgangi
jarðalaga.
Dómnum þótti ljóst að tilgangur
hreppsnefndarinnar hefði ekki verið
sá að vernda landbúnaðarhagsmuni,
nema að mjög litlu leyti, heldur
framar öðru að styðja uppbyggingu
ferðaþjónustu í Dalabyggð, einkum í
tengslum við ferðaþjónusturekstur
Dalagistingar ehf. á aðliggjandi jörð,
Laugum, sem hreppsnefndin á hlut í.
Ekkert lægi fyrir um að jörðin yrði
setin í eigu hreppsnefndar en kaup-
andinn hugsaði sér að sitja jörðina
og stunda þar landbúnað.
Ákvörðun hreppsnefndar var tek-
in 21. september 2000 á grundvelli
jarðalaga og kærði kaupandinn hana
til landbúnaðarráðuneytisins sem
staðfesti ákvörðunina. Eftir úrskurð
ráðuneytisins stefndi kaupandinn
hreppsnefndinni.
Jörðin er talin vera um 1.500–
2.000 hektarar og var söluverðmæti
22 milljónir króna án bústofns, véla-
og framleiðsluréttar. Stefnandi taldi
að beiting forkaupsréttar af hálfu
Dalabyggðar væri íþyngjandi og
veruleg skerðing á samningafrelsinu
sem væri grundvallarregla í íslensk-
um rétti.
Dómurinn féllst á þetta og taldi að
hreppsnefndin hefði átt að rannsaka
ítarlegar áform stefnanda og gefa
honum kost á að skýra nánar fyrir-
ætlanir sínar áður en hún tók
ákvörðunina.
Dóminn kvað upp Finnur T. Hjör-
leifsson héraðsdómari. Jón Hösk-
uldsson hdl. var lögmaður stefnanda
og Ingi Tryggvason hdl. lögmaður
stefndu, hreppsnefndar.
Ákvörðun um nýtingu forkaupsréttar felld úr gildi
Ekki að verja land-
búnaðarhagsmuni
ÁTTFÆTLUMAUR, sem lifir á því
að sjúga blóð úr rottum og öðrum
nagdýrum, fannst hér á landi í sumar
á stökkmús í heimahúsi og hafði einn-
ig lagst á heimilisfólkið og valdið
verulegum óþægindum. Við eftir-
grennslan fannst maurinn einnig í
stökkmúsabúri í versluninni sem selt
hafði gæludýrið.
Þetta kemur fram í grein eftir Karl
Skírnisson í nýju tölublaði af Lækna-
blaðinu. Þar kemur fram að maurinn
gengur iðulega undir nafninu hita-
beltis-rottumaurinn og að kjörað-
stæður fyrir hann eru 24-26 stiga hiti
og 47% raki. Kvenmaurarnir verpa
um 100 eggjum um ævina og er eggj-
unum orpið í hreiður nagdýrsins. Það
tekur maurana einungis 11-16 daga
að ná kynþroska og geta fullorðnir
maurar lifað í 62-70 daga. Þeir verða
um 1 mm á lengd og sjást auðveldlega
með berum augum. Maurarnir eru
allvel hreyfanlegir og geta flakkað all-
langt frá uppvaxtarstað í leit að blóði.
Vel þekkt er að þeir leggjast á fólk
þar sem rottur hafa haldið sig, en þeir
geta ekki lifað á mönnum að staðaldri.
Fram kemur einnig að iðulega
verði menn varir við sársauka þegar
maurinn stingi til að sjúga blóð og
dæmigerð ofnæmis- eða kláðabóla
myndist þar sem stungan sé. Dreng-
urinn sem átt hafi ofangreinda stökk-
mús hafi verið með 200-300 mismun-
andi gömul bit eftir maurinn, en búrið
var við höfðalagið þar sem hann svaf.
Fannst fyrir
þremur áratugum
Í greininni kemur einnig fram að
áður hafi orðið vart við maurinn hér á
landi fyrir um þremur áratugum. Sjö
tilfelli hafi þá verið skráð í Hafnarfirði
og eitt í Reykjavík, en í öllum tilvikum
var talið að óværan hefði borist frá
hreiðrum brúnrotta. Héldu rotturnar
oftast til undir gisnum gólffjölum þar
sem maurarnir komust í gegn. Svo
virðist sem maurinn hafi dáið út því
hans hefur ekki orðið vart síðan fyrr
en nú. Fannst hann til dæmis ekki við
rannsókn á brúnrottum í Reykjavík
1997-98 og hefur aldrei fundist á ís-
lenskum húsa- og hagamúsum.
Fram kemur að það eigi að vera
hægt að útrýma maurnum með því að
hreinsa búr gæludýranna vandlega á
10 daga fresti í nokkur skipti sé þess
gætt að henda öllu hreiðurefni og
rusli í lokuðum plastpoka, úða skor-
dýraeitri á alla fleti búrsins og með-
höndla dýrin í upphafi með eitri sem
drepur maura. Leiki grunur á að
maurar hafi borist út fyrir búrið eigi
að ryksuga herbergið vel og láta úða
mauraeitri þar.
Í greininni er getum að því leitt að
maurinn kunni hugsanlega að hafa
borist hingað til lands með stökkmús-
um eða einhverjum öðrum nagdýrum,
til dæmis kanínum eða hömstrum,
sem fengist hefur leyfi til að flytja inn,
en einnig mögulega með ólöglega inn-
fluttum gæludýrum, en eitthvað virð-
ist vera um slíkan innflutning. Er
jafnframt á það bent að eigendur
sumra gæludýrabúða ali upp gælu-
dýrin sem höfð séu til sölu og geti þar
af leiðandi fylgst með heilbrigði
þeirra. Hitt þekkist einnig að dýr séu
keypt og seld sem alin séu upp í
heimahúsum og sú aðferð bjóði upp á
dreifingu smits af margvíslegum
toga.
Rottumaurar finnast
á gæludýri hérlendis
Lögðust einnig
á heimilisfólk og
ollu verulegum
óþægindum


 
 













  
    !
Hafís norð-
vestan af
Vestfjörðum
HAFÍS sást norðvestan af landinu
úr flugvél Landhelgisgæslunnar
TF-SYN þar sem hún var á eft-
irlitsflugi úti fyrir Vestfjörðum í
gær. Um var að ræða ísrönd sem
næst var landi 42 sjómílur norð-
vestan frá Kögri.
Samkvæmt upplýsingum Land-
helgisgæslunnar var ísröndin að
mestu samsett af íspönnum sem
voru frosnar saman með ís í mynd-
un. Sömuleiðis var ís í myndun,
svokallaður mjólkurís, misjafnlega
langt út frá ísröndinni en þó allt að
15 sjómílur frá meginísnum.
Þá sáust borgarísjakar inni í
meginísnum á þremur stöðum.
PÁLL Pétursson félagsmálaráð-
herra segir að stefnt sé að því að
eyða biðlistum eftir lögbundinni
þjónustu við fatlaða fyrir árslok
2005. Hins vegar sé það ekki sett
upp sem skilyrði í skýrslu bið-
listanefndar, að deila biðlistum nið-
ur á ákveðin ár og saxa þannig jafnt
á þá. „Hitt er svo annað mál, að ef
það er slaki eitt árið, eins og því
miður verður á næsta ári, þá verður
að gera enn betur á þarnæsta ári,“
segir Páll inntur eftir viðbrögðum
við harðri gagnrýni á stjórnvöld á
baráttufundi á alþjóðadegi fatlaðra
á mánudag, vegna biðlista sem eru
eftir þjónustu við fatlaða.
Á fundinum kom fram í máli Hall-
dórs Gunnarssonar, formanns
Þroskahjálpar, að þegar fjárlaga-
frumvarpið hefði litið dagsins ljós í
haust, hefði orðið ljóst að biðlistarn-
ir myndu lengjast á næsta ári. Hefði
hann ásamt Friðriki Sigurðssyni,
framkvæmdastjóra Þroskahjálpar,
gengið á fund félagsmálaráðherra í
kjölfarið en það viðtal hefði orðið
þeim mikið áfall þar sem engin efn-
isleg umræða um málið hefði farið
fram.
„Ég hlýddi á mál þeirra og man
ekki betur en fundurinn færi mjög
kurteislega fram,“ segir Páll. „Hins
vegar gat ég ekki komið með yf-
irlýsingar um að ég myndi verða við
kröfum þeirra því mér var ekki ljóst
hvort ég gæti það. Þegar fjárlögin
eru gagnrýnd er rétt að hafa í huga,
að frá því fjárlagafrumvarpið var
lagt fram og Halldór og Friðrik
gengu á minn fund hafa fjárveiting-
ar til málaflokks fatlaðra hækkað
um 200 milljónir, eða úr 4,4 millj-
örðum króna í 4,6 milljarða. Í fjár-
aukalagafrumvarpi hafa framlög til
málaflokksins hækkað um 90 millj-
ónir. Upphæðin kann að hækka enn
frekar, enda er ekki búið að loka
fjárlögum.“
Páll segir aðspurður, að á annan
milljarð króna kosti að eyða þeim
biðlistunum.
Hann segir aðspurður að allar
líkur séu á því að það takist að eyða
biðlistum samkvæmt þeim áætlun-
um sem nú liggja fyrir um eyðingu
þeirra. „Það er góður tími til stefnu,
en hitt er annað mál að það er
ágreiningur um hve margir eru á
biðlistum. Það er verið að telja
sama fólkið aftur og aftur, sem ósk-
ar eftir fleiri en einu úrræði. Sam-
kvæmt skýrslu biðlistanefndar var
talin þörf fyrir 80 ný búsetuúrræði
á höfuðborgarsvæðinu á þessu
tímabili.“
Stefnt að því að
eyða biðlistum
fyrir árslok 2005