Morgunblaðið - 05.12.2001, Blaðsíða 24

ERLENT
24 MIÐVIKUDAGUR 5. DESEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
MEREDITH Stewart, starfsmaður
Enron, situr með föggur sínar fyrir
utan aðalskrifstofur fyrirtækisins í
Houston í Texas á mánudaginn,
þegar starfsfólk, sem fyrirtækið
hafði sagt upp, tók pokana sína.
Alls var fjögur þúsund starfs-
mönnum á aðalskrifstofunum sagt
upp á mánudaginn, og sama dag
fékk fyrirtækið 1,5 milljarða doll-
ara vítamínsprautu frá fjárfestum.
Eru þessar aðgerðir liður í end-
urskipulagningu fyrirtæksins, er
miðar að því að koma í veg fyrir að
annað fyrirtæki, Dynegy, hætti við
fyrirhugaðan samruna fyrirtækj-
anna, er búið var að semja um.
Á sunnudaginn fór Enron, sem
verið hefur á meðal umsvifamestu
orkufyrirtækja í heimi, fram á
greiðslustöðvun, en fjármálaskýr-
endur hafa sagt að ekkert bíði fyr-
irtækisins annað en gjaldþrot, sem
yrði eitt hið mesta í sögunni. Síð-
degis á mánudag tryggði fyr-
irtækið sér allt að 1,5 milljarða
dollara fjármögnun frá fjárfesting-
arfyrirtækinu JP Morgan Chase og
Citibank, og fékk heimild dómara
til að verja 250 milljónum dollara
til að halda starfsemi sinni áfram á
meðan endurskipulagning færi
fram. Alls voru starfsmenn fyr-
irtækisins um 21 þúsund, þar af
störfuðu um 7.500 í aðalstöðv-
unum.
Reuters
Enron segir upp
Í YFIRLÝSINGU sem Ísr-
aelsstjórn sendi frá sér í fyrrakvöld
er Yasser Arafat og öðrum embætt-
ismönnum sjálfstjórnar Palestínu-
manna lýst sem stuðningsmönnum
hryðjuverka. Yfirlýsingin var gefin
út í kjölfar þess að Ísraelsher hefndi
fyrir hryðjuverk Hamas-hreyfingar-
innar um helgina með loftárásum á
stöðvar palestínskra stjórnvalda, en
klofningur kom upp innan ríkis-
stjórnarinnar vegna útgáfu hennar.
Ariel Sharon, forsætisráðherra
Ísraels, lýsti yfir „stríði gegn
hryðjuverkum“ í sjónvarpsávarpi á
mánudagskvöld, eftir að liðsmenn
Hamas-samtakanna höfðu orðið alls
26 óbreyttum ísraelskum borgurum
að bana í sjálfsmorðsárásum um
helgina. Í yfirlýsingu ríkisstjórnar-
innar, sem gefin var út síðar um
kvöldið, eru tveir hópar sem tengj-
ast Yasser Arafat eða sjálfstjórninni
skilgreindir sem hryðjuverksamtök:
Tanzim-sveitirnar, sem eiga aðild að
Fatah-hreyfingu Arafats, og sveit
innan palestínsku öryggislögregl-
unnar.
Ráðherrar Verkamannaflokksins
gengu út af ríkisstjórnarfundi í mót-
mælaskyni við útgáfu yfirlýsingar-
innar og sökuðu aðila innan stjórn-
arinnar um að reyna að stuðla að
falli sjálfstjórnar Palestínumanna.
Shimon Peres, leiðtogi flokksins og
utanríkisráðherra, sagði að Verka-
mannaflokkurinn myndi íhuga al-
varlega að slíta stjórnarsamstarfinu
og samflokksmaður hans, sam-
gönguráðherrann Ephraim Sneh,
lét svipuð ummæli falla. Peres hefur
boðað ráðherra flokksins til fundar í
dag til að ræða viðbrögð við atburð-
um síðustu daga.
Einn ráðgjafa Sharons, Raanan
Gissin, sagði hins vegar að yfirlýs-
ingunni væri ekki ætlað að grafa
undan sjálfstjórninni, heldur auka
þrýsting á Arafat um að skera upp
herör gegn herskáum hópum Pal-
estínumanna og forða frekari árás-
um.
Upplýsingaráðherra Palestínu-
manna, Yasser Abed Rabbo, vísaði í
gær á bug þeim fullyrðingum sem
fram koma í yfirlýsingunni um
tengsl Arafats og sjálfstjórnarinnar
við hryðjuverk. Sagði hann hertöku
Ísraela á Vesturbakkanum og Gaza-
svæðinu rót átakanna og sakaði
Ísraelsstjórn um að minnka enn lík-
urnar á friði fyrir botni Miðjarðar-
hafs með aðgerðum sínum.
Powell segir Ísraela hafa
rétt til að verja land sitt
Colin Powell, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, hvatti Arafat í gær
til að grípa til harðari aðgerða gegn
hryðjuverkamönnum. „Ég tel að
Arafat geti lagt sig meira fram en
hann hefur gert til þessa,“ sagði
Powell, þar sem hann var staddur á
fundi Öryggis- og samvinnustofnun-
ar Evrópu (ÖSE) í Búkarest.
Powell sagði Ísraelsstjórn jafn-
framt hafa rétt til að svara sjálfs-
morðsárásunum á „viðeigandi“ máta
og verja land sitt. Hann minnti hins
vegar á að markmiðið væri að fá Ísr-
aela og Palestínumenn aftur að
samningaborðinu.
Athygli hefur vakið að Banda-
ríkjastjórn hefur ekki hvatt stjórn-
völd í Ísrael til að halda aftur af sér í
viðbrögðum við árásum helgarinnar.
Donald Rumsfeld, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, hvatti jafnvel
til harðra aðgerða gegn Hamas-
hreyfingunni. „Eina leiðin til að
verjast hryðjuverkamönnum er að
elta þá uppi,“ sagði varnarmálaráð-
herrann.
Peres hótar
stjórnarslitum
Jerúsalem, Ramallah. AFP, AP.
Reuters
Yasser Arafat hlustar á Shimon
Peres, sem sést á sjónvarpsskjá
á neðri hluta myndarinnar, tala
á ráðstefnu sem þeir sátu á
Spáni fyrir skömmu.
Ísraelsstjórn segir Yasser Arafat og palest-
ínsku heimastjórnina hryðjuverkamenn
sig við vilja kjósenda,“ sagði Chen og
lagði áherslu á, að stefna sín hefði
ekkert breyst með kosningasigrin-
um. Ekki er búist við, að Kínastjórn
CHEN Shui-bian, forseti Taívans,
hvatti í gær kínversku stjórnina til
að virða vilja Taívana en flokkur
hans, sem hefur áhuga á að lýsa yfir
sjálfstæði eyjarinnar, vann mikinn
sigur í þingkosningunum í landinu sl.
laugardag.
„Kínastjórn leit niður á mig og á
stjórn mína fyrir kosningarnar en nú
ætti hún að grípa tækifærið og sætta
muni taka þess-
um yfirlýsingum
Chens fagnandi,
en í gær hafði
hún ekki sagt
annað um kosn-
ingaúrslitin en
að þau hefðu
engu breytt.
Fréttaskýr-
endur segja, að
kínverskir ráða-
menn hafi mikl-
ar áhyggjur af sigri sjálfstæðissinna
á Taívan og harmi ósigur sinna fornu
fjenda, Kuomingtans eða þjóðernis-
sinna. Þeirra stefna var þó sú, að að-
eins væri um að ræða „eitt Kína“ en
Chen hafnar því.
Mikið afhroð
þjóðernissinna
Niðurstaða kosninganna var sú, að
flokkur Chens, Framfarasinnaði lýð-
ræðisflokkurinn, fékk 87 þingmenn
af 225 á þingi en þjóðernisssinnar að-
eins 68. Fengu þeir 110 menn kjörna
í síðustu kosningum. Er þetta í
fyrsta sinn sem þeir eru ekki stærsti
flokkurinn á þingi.
Flokkur Chens var í gær kominn
vel á veg með að mynda meirihluta á
þingi með öðrum flokkum, sem vilja
sjálfstæði, og brotthlaupnum þjóð-
ernissinnum.
Stórsigur sjálf-
stæðissinna á Taívan
Þjóðernissinnar
ekki lengur
stærstir á þingi
Taípei. AFP.
Chen Shui-bian,
forseti Taívans.
FRAMKVÆMDASTJÓRN Evrópusambands-
ins (ESB) lagði í gær fram tillögur um frekari
niðurskurð fiskveiðikvóta í efnahagslögsögu
sambandsins vegna þverrandi fiskistofna. Þar á
meðal er tillaga um að draga úr þorskveiðum í
Kattegat um 60%.
Nái tillögurnar óbreyttar fram að ganga kem-
ur minnkun aflaheimilda einna harðast niður á
sjómönnum sem stunda veiðar á Kattegat. Í
meginatriðum fela nýju tillögurnar í sér eftirfar-
andi samdrátt auk niðurskurðarins í Kattegat:
Ýsukvóti í Írlandshafi verði skertur um 52%,
sólflúrukvóti í Norðursjónum verði skertur um
25%, rauðsprettukvóti við vesturströnd Skot-
lands verði skertur um 20% og þorskkvóti í Ír-
landshafi verði skertur um 10%.
Svartur dagur fyrir sjómenn
Síðar í þessum mánuði verða nýir þorsk- og
lýsingskvótar í Norðursjó ákveðnir og er ekki
búist við aukningu þeirra.
„Þetta er enn einn svartur dagur fyrir evr-
ópska sjómenn,“ sagði Franz Fischler, sem fer
með sjávarútvegsmál í framkvæmdastjórn ESB
en bætti við að kvótaskerðingin væri ill nauðsyn.
Stofnar flestra fiskitegunda, þar á meðal þorsks
og ýsu, væru „við hættumörk“. Án aðgerða yrðu
sumir fiskistofnar með öllu útdauðir í Norðursjó
eftir tvö ár. Fram kom á netsíðu BBC að Fischl-
er hefði sagt að vandinn væri í aðalatriðum sá að
alltof stór floti væri að keppa um of fáa fiska. Af-
kastageta fiskveiðiflota ESB-ríkjanna væri
„langt umfram“ þörf.
ESB vill minnka þorsk-
veiðar í Kattegat um 60%