Morgunblaðið - 09.12.2001, Blaðsíða 47
HUGVEKJA
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 9. DESEMBER 2001 47
Staður Nafn Sími 1 Sími 2
Akranes Jón Helgason 431 1347 431 1542
Akureyri Skrifstofa Morgunblaðsins 461 1600
Bakkafjörður Stefnir Elíasson 473 1672
Bifröst Bára Rúnarsdóttir 435 0054
Bíldudalur Pálmi Þór Gíslason 456 2243
Blönduós Gerður Hallgrímsdóttir 452 4355 868 5024
Bolungarvík Nikólína Þorvaldsdóttir 456 7441 867 2965
Borgarnes Þorsteinn Viggósson 437 1474 898 1474
Breiðdalsvík Skúli Hannesson 475 6669 894 2669
Búðardalur Víðir Kári Kristjánsson 434 1148
Dalvík Halldór Reimarsson 466 1039 862 1039
Djúpivogur Sara Dís Tumadóttir 478 8161
Egilsstaðir Páll Pétursson 471 1348 471 1350
Eskifjörður Björg Sigurðardóttir 476 1366 868 0123
Eyrarbakki R. Brynja Sverrisdóttir 483 1513 699 1315
Fáskrúðsfjörður Jóhanna Sjöfn Eiríksdóttir 475 1260/853 9437/475 1370
Flateyri Hjördís Guðjónsdóttir 456 7885
Garður Álfhildur Sigurjónsdóttir 422 7310 699 2989
Grenivík Ólína H. Friðbjarnardóttir 463 3131
Grindavík Kolbrún Einarsdóttir 426 8204 426 8608
Grímsey Unnur Ingólfsdóttir 467 3149
Grundarfjörður Bjarni Jónasson 438 6858/854 9758/894 9758
Hella Brynja Garðarsdóttir 487 5022 892 1522
Hellissandur Sigurlaug G.Guðmundsdóttir 436 6752 855 2952
Hnífsdalur Auður Yngvadóttir 456 5477 893 5478
Hofsós Jóhannes V. Jóhannesson 453 7343
Hólmavík Jón Ragnar Gunnarsson 451 3333
Hrísey Siguróli Teitsson 466 1823
Húsavík Bergþóra Ásmundsdóttir 464 1086 893 2683
Hvammstangi Stella Steingrímsdóttir 892 3392 894 8469
Hveragerði Imma ehf. 483 4421 862 7525
Hvolsvöllur Helgi Ingvarsson 487 8172/893 1711/853 1711
Höfn Ólafía Þóra Bragadóttir 478 1786 896 1786
Innri-Njarðvík Eva Gunnþórsdóttir 421 3475 862 3281
Ísafjörður Auður Yngvadóttir 456 5477 893 5478
Keflavík Elínborg Þorsteinsdóttir 421 3463 896 3463
Kirkjubæjarkl. Birgir Jónsson 487 4624 854 8024
Kjalarnes Haukur Antonsson 566 8372 895 7818
Kópasker Hrönn Guðmundsdóttir 465 2112
Laugarás Reynir Arnar Ingólfsson 486 8913
Laugarvatn Berglind Pálmadóttir 486 1129 865 3679
Mos./ Teigahv. Jóna M. Guðmundsdóttir 566 6400
Neskaupstaður Sólveig Einarsdóttir 477 1962 848 2173
Ólafsfjörður Árni Björnsson 866 7958 466 2575
Ólafsvík Laufey Kristmundsdóttir 436 1305
Patreksfjörður Björg Bjarnadóttir 456 1230
Raufarhöfn Agnieszka Szczodrowska 465 1399
Reyðarfjörður Guðmundur Fr. Þorsteinsson 474 1488/868 0920/866 9574
Reykholt Bisk. Guðmundur Rúnar Arneson 486 8797
Reykhólar. Ingvar Samúelsson 434 7783
Reykjahlíð Mýv. Pétur Freyr Jónsson 464 4123
Sandgerði Sigurbjörg Eiríksdóttir 423 7674 895 7674
Sauðárkrókur Ólöf Jósepsdóttir 453 5888/854 7488/865 5038
Selfoss Jóhann Þorvaldsson 482 3375 899 1700
Seyðisfjörður Margrét Vera Knútsdóttir 472 1136 863 1136
Siglufjörður Sigurbjörg Gunnólfsdóttir 467 1286 467 2067
Skagaströnd Þórey Jónsdóttir 452 2879 868 2815
Stokkseyri Halldór Ásgeirsson 867 4089
Stykkishólmur Erla Lárusdóttir 438 1410 690 2141
Stöðvarfjörður Sunna Karen Jónsdóttir 475 8864
Suðureyri Tinna Sigurðardóttir 456 6244
Súðavík Gunnhildur Eik Svavarsdóttir 456 4936
Tálknafjörður Sveinbjörg Erla Ólafsdóttir 456 2676
Vestmannaeyjar Jakobína Guðlaugsdóttir 481 1518 897 1131
Vík í Mýrdal Hulda Finnsdóttir 487 1337 869 7627
Vogar Hrönn Kristbjörnsdóttir 424 6535 557 5750
Vopnafjörður Svanborg Víglundsdóttir 473 1289 473 1135
Ytri-Njarðvík Eva Gunnþórsdóttir 421 3475 868 3281
Þingeyri Sigríður Þórdís Ástvaldsdóttir 456 8233 456 8433
Þorlákshöfn Ragnheiður Hannesdóttir 483 3945 483 3627
Þórshöfn Ragnheiður Valtýsdóttir 468 1249
Dreifing Morgunblaðsins
Hér eru upplýsingar um þá sem dreifa blaðinu á landsbyggðinni
FRANZ Xaver Grüber burst-
aði snjóinn úr dökku hári sínu
þegar hann gekk inn í Sánkti
Nikolai-kirkjuna í Oberndorf í
Austurríki, norðan við Salzburg,
24. desember árið 1818. Hann
var kominn til að æfa sig á orgel
kirkjunnar fyrir miðnæturguðs-
þjónustuna. Franz settist við
orgelið, opnaði það, steig á fót-
stigið og byrjaði að spila. En
ekkert heyrðist.
Rétt í því kom aðstoðarprest-
urinn, Jósef Mohr, inn í kirkj-
una. Organistinn leit á hann og
sagði hálf undrandi:
„Jósef, hvað skyldi hafa komið
fyrir orgelið?“
Mennirnir tveir lituðust nú um
á bak við orgelpípurnar. Þar
fundu þeir svarið. Hungruð mús
í leit að einhverju ætilegu hafði
þá um nóttina komist á bak við
pípurnar og nagað gat á leð-
urbelgina, er sáu orgelpípunum
fyrir lofti. Það nart hafði gjör-
samlega þaggað niður í hljóðfær-
inu og það einmitt nú á jólunum!
Þeir litu angistarfullir hvor á
annan.
„Er einhver möguleiki á að fá
gert við orgelið í dag?“ spurði
Franz.
„Nei, það er ég hræddur um
ekki,“ svaraði Jósef.
„En hvernig eigum við að fara
að því að hafa miðnæturmessu
án tónlistar?“ spurði þá organist-
inn.
Mennirnir tveir stóðu þögulir
og veltu fyrir sér hvað til bragðs
skyldi taka. Allt í einu rauf Jós-
ef, ungi presturinn, þögnina og
sagði feimnislega:
„Heyrðu, Franz ...; ég hef ort
kvæði.“
„Og...“ sagði Franz.
Jósef varð ákafari, þegar hann
svaraði: „Jú, þú ert svo mikill
hæfileikamaður á sviði tónlistar.
Þú gætir samið lag við kvæðið
og spilað undir á gítar. Síðan
getum við tveir sungið það með
barnakórnum ...“
„Leyfðu mér að sjá kvæðið,
Jósef, en ég veit ekki hvort ég
get samið lag við það fyrir mið-
næturmessuna,“ sagði Franz.
Jósef beið meðan Franz las
kvæðið, en það var í sex erind-
um, og organistinn smitaðist nú
af ákafa prestsins, greip hatt
sinn og þaut mót kirkjudyr-
unum.
„Ég kem eins fljótt og ég get,“
kallaði hann. „En ég er nú ekki
eins viss með gítarinn. Fólk
verður ekki hrifið af gítartónlist
í kirkjunni.“ Svo var hann rokinn
á braut.
Franz gekk til næsta þorps,
Arnsdorf, þar sem hann starfaði
við kennslu. Enginn veit hvað
nákvæmlega gerðist í herbergi
organistans næstu stundirnar, en
hann var mættur til kirkjunnar í
Oberndorf á réttum tíma. Þar
biðu nokkrir drengir og stúlkur
eftir að læra nýja jólasönginn.
Guðsþjónustan nálgaðist.
Kirkjan var prýdd kertaljósum
og grenigreinum. Fljótlega tóku
kirkjugestir að tínast inn. Aldrei
þessu vant heyrðu þeir enga
orgeltónlist og gengu í þögninni
inn eftir kirkjugólfinu. Fólk leit
spyrjandi hvert á annað.
Á ákveðnum tímapunkti gekk
fram lítill hópur barna, ásamt
prestinum og organistanum.
„Það kom smá óhapp fyrir
orgelið í nótt...“ byrjaði Jósef.
Svo beið hann þangað til klið-
urinn hafði dáið út.
„En við erum samt með dálít-
ið, sem okkur langar að syngja
fyrir ykkur,“ bætti hann þá við.
Og við gítarundirleik hófu þeir
og börnin nú að syngja „Hljóða
nótt“, sem við á Íslandi þekkjum
raunar betur undir nafninu
„Heims um ból“.
Þannig er í fáum dráttum ein
útgáfa sögunnar af tilurð þessa
einfalda en jafnframt mik-
ilfenglega jólasálms.
Jósef Mohr fæddist 11. desem-
ber árið 1792 í Salzburg og mun
hafa ort kvæðið góða í bænum
Mariapfarr árið 1816. Hann and-
aðist 4. desember árið 1848, í
Wagrain, 56 ára gamall, í sárri
fátækt. Jarðneskar eigur hans
voru þá engar að sögn nema
einn messuserkur, gítar, pípa og
tóbaksskjóða. Hann var jarð-
settur í grafreit snauðra manna
þar í bæ.
Franz Xaver Grüber fæddist
25. nóvember árið 1787 í Hochb-
urg, Innviertel. Hann andaðist 6.
júlí árið 1863 í Hallein, 76 ára að
aldri. Gröf hans er í kirkjugarð-
inum framan við húsið, þar sem
hann bjó í 30 ár. Hin upp-
runalega gítarútsetning hans er
ekki lengur til, en hins vegar
nokkrar útsetningar fyrir hljóm-
sveit. Handrit Jósefs Mohr að
sálminum, frá því um 1820, inni-
heldur gítarútsetningu og er hún
talin komast næst þeirri upp-
runalegu, sem flutt var í mið-
næturguðsþjónustunni í kirkju
heilags Nikolai í Oberndorf í
Austurríki á jólum árið 1818. Í
Oberndorf var byggð minning-
arkapella árið 1938, í stað áð-
urnefndrar kirkju, sem eyðilagð-
ist í flóði árið 1899.
Hinn ódauðlegi sálmur þeirra
félaga er löngu orðinn þekktur
um allan heim og er haft fyrir
satt, að til séu af honum þýð-
ingar á meira en 300 tungu-
málum. Þar af hafa a.m.k. fimm-
tán ljóðskáld glímt við að koma
honum í íslenskan búning í
gegnum tíðina og er þar ýmist
um að ræða þýðingar eða frum-
yrkingu.
En það vita fæstir að kveikjan
að þessu öllu var lítil, hungruð
mús fyrir 183 árum.
Vegir Guðs eru sannarlega
órannsakanlegir.
Músin sem
breytti jólunum
saeson@islandia.is
Aðventan og jólin yrðu dálítið snautleg ef eng-
in væru lögin og sálmarnir til að ljá þeim eða
örva hinn rétta blæ. Sigurður Ægisson rifjar
hér upp gamla sögu um einn þekktasta jóla-
sálm allra tíma, sem hefur verið þýddur
á meira en 300 tungumál.
FRÉTTIR
mbl.isFRÉTTIR
FYRSTU skrefin í útflutningi er yf-
irskrift námskeiðs sem Atvinnuþró-
unarfélag Eyjafjarðar og Útflutn-
ingsráð Íslands halda í í
kennslusalnum að Glerárgötu 36 2h,
þriðjudaginn 11. desember frá kl.
8.30-17.00.
Þetta er hagnýtt námskeið fyrir
stjórnendur fyrirtækja sem eru að
hefja útflutning sem og starfsmenn í
útflutningsmálum. Markmið nám-
skeiðsins er að gefa innsýn í ferli út-
flutnings, hvaða atriði ber að skoða
þegar ákvörðun er tekin um útflutn-
ing og hvar leita megi upplýsinga og
aðstoðar. Aðalleiðbeinandi á nám-
skeiðinu er Guðný Káradóttir fram-
kvæmdastjóri Gagarín.
Upplýsingar og skráning eru hjá
Útflutningsráði og Atvinnuþróunar-
félaginu.
Fyrstu skrefin
í útflutningi
ORKUVEITA Reykjavíkur sf, tekur
til starfa hinn 1. janúar nk. sam-
kvæmt frumvarpi iðnaðarráðherra
sem kynnt var á fundi ríkisstjórnar á
föstudag.
Orkuveita Reykjavíkur og Akra-
nesveita verða þá sameinaðar og
breytt í sameignarfélag. Við þá
breytingu yfirtekur Orkuveita
Reykjavíkur sf. allar eignir, réttindi,
skuldir og skuldbindingar Orkuveitu
Reykjavíkur og Akranesveitu. Eign-
arhlutar í Orkuveitu Reykjavíkur sf.
samkvæmt frumvarpinu skiptast
með eftirfarandi hætti. Reykjavíkur-
borg verður með 93% eignarhlut,
Akraneskaupstaður með 5,5% eign-
arhlut, Hafnarfjarðarkaupstaður
með 1,0% eignarhlut og Garðabær
0,5% eignarhlut.
Orkuveitan verður
sameignarfélag
Tekur til starfa
1. janúar
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur hef-
ur sýknað Visa-Ísland hf. af kröfu eig-
anda söluturnsins Dalsnestis í Hafn-
arfirði um að uppsögn fyrirtækisins á
samningum við hann um móttöku á
kredit- og debetkortum verði dæmd
ógild.
Málið á sér talsverðan aðdraganda
en upplýst var fyrir dómi að eigandi
Dalsnestis hefur ekki viljað eiga við-
skipti við menn sem greiddu með
greiðslukortum fyrir lægri fjárhæð
en 500 krónur. Dæmi voru um að
hann hrifsaði kortin af þeim sem ekki
sættu sig við þessa reglu og þurfti af-
skipti lögreglu til að ná kortunum aft-
ur. Þá lét hann ekki þá sem greiddu
með debetkortum njóta staðgreiðslu-
afsláttar. Visa-Ísland sagði upp samn-
ingi við Dalsnesti í fyrrasumar og var
uppsagnarfrestur þrír mánuðir.
Héraðsdómur taldi að Visa-Ísland
hafi ekki átt annan kost en að segja
upp samningnum enda hefði verið
fullreynt að eigandi Dalsnestis hugð-
ist ekki láta af þessari háttsemi sinni.
Var honum gert að greiða Visa-Ísland
200.000 krónur í málskostnað.
Arngrímur Ísberg héraðsdómari
kvað upp dóminn.
Mátti segja
upp samningi
við Dalsnesti
Tónleikar Reykjalundar-
kórsins verða í dag
Ranghermt var í blaðinu í gær að
hinir árlegu aðventutónleikar
Reykjalundarkórsins hefðu verið í
gær. Hið rétta er að tónleikarnir
verða í dag, sunnudag, í Laugarnes-
kirkju, og hefjast þeir kl. 17. Beðist
er velvirðingar á þessum mistökum.
Rangt nafn
Með messutilkynningum í blaðinu
í gær birtist mynd af Kirkjuvogs-
kirkju í Höfnum á Reykjanesi. Í
myndatexta var hún rangnefnd
Hafnakirkja.
LEIÐRÉTT
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦
♦ ♦ ♦