Morgunblaðið - 07.04.2002, Síða 37

og mömmuVið biðjum að heilsa og
þökkum fyrir okkur.
Þorvaldur S. Þorvaldsson.
Okkur krökkunum fannst alltaf
gaman að koma í heimsókn til systr-
anna í Efstasundi og í búðina þeirra,
Rangá við Skipasund. Þær voru þrjár
systurnar: Jónína var elst, svo Þór-
unn og Guðbjörg var yngst. Meðal
barnanna voru þær þekktar undir
nöfnunum Tóta, Bagga og Nína, og
ég held að við höfum hálfpartinn litið
á þær sem eina heild; ég man ekki
hvað ég var orðinn gamall þegar ég
áttaði mig á því hver væri hver. Þær
bjuggu saman alla tíð, ógiftar og
barnlausar. Þær ráku saman versl-
unina Rangá, fyrst með föður sínum,
en að honum látnum sáu þær um
reksturinn, afgreiðslu og allt annað,
og leyfðu okkur heimsóknargestum
að koma „bakvið“, sem var stór upp-
lifun, og þiggja veitingar. Þórunn sá
um þann hluta sem var mjólkurbúð
og hafði sérinngang. Nú er Rangá
víst elsta verslun borgarinnar, en var
í þá daga bara venjuleg búð. Hún hef-
ur samt ekki verið alveg venjuleg, því
hún lifði samkeppnina af, og það voru
systurnar sem gerðu það að verkum.
Að lifa af telst afrek hinna hæfustu í
dag, en það var eins og þær hefðu
ekkert fyrir þessu, þótt eflaust hafi
það verið mikil vinna. Systurnar í
Rangá voru „kaupmaðurinn á horn-
inu“ eins og hann gerðist bestur, og
ég er örugglega ekki einn um að eiga
góðar minningar frá búðinni og versl-
unarmönnunum.
Það var notaleg stemmning í fjöl-
skylduboðum heima hjá Tótu, Böggu
og Nínu í Efstasundi. Þar hittist ætt-
in. Þar voru líka ættirnar skráðar.
Guðbjörg var mikil áhugamanneskja
um ættfræði, hún gat handskrifað
niðjatöl upp á yfir hundrað blaðsíður,
handa þeim sem hafa vildu, með 25
blaðsíðna nafnaskrá. En fyrir hana
var ættin ekki bara upptalning á
nöfnum og ættartengslum. Ættrækn-
in gerði að verkum að hún lifði sig inn
í bæði velgengni og raunir ættingja,
jafnvel fjarskyldra, og var innlifunin
meiri en almennt gerist í meðal-
kjarnafjölskyldu. Hún þekkti líka vel
til margra annarra og var í raun
áhugamanneskja um fólk. Reyndar
held ég að hún hafi haft lúmskan
áhuga á tækni líka. Snemma á níunda
áratugnum sagði hún mér að hún
myndi fá ser tölvu ef hún væri bara
sjötug. Ég benti henni á að það væri
ekki of seint, og svo væru líka til þessi
fínu ættfræðiforrit, það væri hægt að
hjálpa henni við að skrá niðjatölin inn
í tölvu. Mér fannst hún létt móðguð
þegar hún leit snöggt á mig og spurði:
Til hvers? Það er svo lítið mál að
handskrifa þetta! Nei, hún ætlaði að
nota tölvuna til að leika sér, en það
væri of seint og því varð ekki haggað.
Þetta minnti mig reyndar á annað
tilsvar, frá Jónínu, fyrir nokkrum
áratugum. Ég var að vinna að rann-
sókn á heilsufari aldraðra, og upp-
götvaði að hún frænka mín var með í
rannsókninni.
Mér fannst rétt að ræða við hana
um þátttöku hennar og var hreykinn
af verkefninu þegar ég tilkynnti
henni að hún væri með í því, en stoltið
hvarf þegar hún sagði: Ég hef ekki
gefið leyfi til þess! Þetta svar átti
fyllilega rétt á sér og hefur eflaust
haft áhrif á viðhorf mín til réttinda
einstaklingsins.
Þær systurnar ræktuðu garðinn
sinn á meir en einn hátt. Gróðursæld-
in var meiri í Efstasundinu en víðast
annars staðar á höfuðborgarsvæðinu.
Þegar Guðbjörg var orðin ein, garð-
ræktin orðin erfiðisvinna og stritið
orðið henni ofviða, voru góð ráð dýr.
Guðbjörg afneitaði nefnilega ellinni,
eins og hún ætti ekki rétt á henni.
Systur hennar dóu á undan henni og
var systramissirinn sennilega erfiðari
en marga grunaði. Eftir að hún flutti
úr Efstasundinu í íbúðir aldraðra í
Kópavogi, lét hún eins og hún væri
venjulegur blokkaríbúi og afþakkaði
félagsstarf aldraðra og heimilishjálp,
en naut heimsókna og tókst á við
amstur daglegs lífs. Með dyggri að-
stoð frænda sinna, Þórhalls Jónsson-
ar og Hauks Þórðarsonar, gat hún
spjarað sig og notið ellinnar. Nú syrg-
ir ættin, sem á Böggu svo margt að
þakka.
Pétur Hauksson.
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. APRÍL 2002 37
✝ Magnús Þorberg-ur Sigurðsson,
Hjallaseli 45, Reykja-
vík, fæddist á Hvoli í
Fljótshverfi í Vestur-
Skaftafellssýslu 29.
nóvember 1913.
Hann lést á heimili
sínu mánudaginn 18.
mars síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
Sigurður Jónsson
bóndi á Hvoli, f. í
Skál á Síðu 11. nóv-
ember 1872, d. 30.
júní 1964 í Reykjavík,
og Guðleif Jónsdótt-
ir, f. 5. des. 1878 á Teygingalæk, d.
27. október 1967 í Reykjavík.
Systkini Magnúsar eru 1) Jóel, f. 21.
júní 1904 á Hraunbóli á Bruna-
sandi, d. 27. mars 1986 í Reykjavík.
2) Ólöf, f. 12. nóvember 1906 á
Hraunbóli, d. 16. apríl 2000. 3)
Steinunn, f. 6. janúar 1909 á Hraun-
bóli, d. 25. maí 1996. 4) Sigurjón, f.
12. ágúst 1910 á Hraunbóli, d. 7.
október 1999. 5) Jón, f. 26. desem-
ber 1917 á Hvoli. 6) Gróa, f. 3. sept-
leif Unnur Magnúsdóttir kennari, f.
12. janúar 1953 í Reykjavík, maki
Sverrir Björgúlfur Þorsteinsson,
bifvélavirki, f. 22. júní 1951. Þeirra
börn eru Elva Björk, f. 18. mars
1973, Magnús Þór, f. 10. ágúst 1976,
Hanna Rún, f. 21. janúar 1982, og
Steinunn Sif, f. 27. nóvember 1983.
Fósturbörn Magnúsar og börn
Hönnu eru 1) Björn Júlíusson, f. 19.
nóvember 1940, bifreiðastjóri,
maki Guðrún Ásmundsdóttir, for-
stöðumaður á leikvelli, f. 27. ágúst
1940. Þeirra börn eru Ásmundur, f.
11. nóvember 1957, Hildur, f. 28.
apríl 1961, og Vignir, f. 15. febrúar
1969. 2) Anna Vigdís Gunnlaugs-
dóttir stuðningsfulltrúi, f. 11. ágúst
1943, maki Sigurjón Markússon bif-
vélavirki, f. 26. maí 1941. Þeirra
börn eru Hanna Guðrún, f. 11. des-
ember 1963, Markús, f. 15. júní
1966, Andrea, f. 5. nóvember 1969,
og Gunnlaugur Þór, f. 31. ágúst
1971. Langafa og -ömmubörn
Magnúsar og Hönnu eru 18 talsins.
Magnús ólst upp hjá foreldrum
sínum á Hvoli en fluttist til Reykja-
víkur 1946 og bjó þar síðan. Hann
starfaði lengst af hjá Kaffibrennslu
O. Johnson og Kaaber.
Útför Magnúsar fer fram frá
Fossvogskapellu á morgun, mánu-
daginn 8. apríl og hefst athöfnin
klukkan 13.30.
ember 1923 á Hvoli.
Magnús Þorbergur
kvæntist 25. apríl 1946
Hönnu Guðrúnu Jó-
hannesdóttur, f. 9.
september 1920 í
Garðhúsum á Akra-
nesi, d. í Reykjavík 14.
maí 2000. Foreldrar
hennar voru Jóhannes
Hannesson, f. 29. ágúst
1871 í Ausu í Andakíl,
d. 27. maí 1926 á Akra-
nesi, og kona hans Vig-
dís Björnsdóttir, f. 4.
des. 1878 á Bóndhól á
Mýrum, d. 10. septem-
ber 1973 í Reykjavík. Börn Magn-
úsar og Hönnu eru: 1) Sigurður
Magnússon myndlistarmaður, f. 1.
júlí 1948 í Reykjavík, maki Birna
Þóra Vilhjálmsdóttir, f. 26. desem-
ber 1948, þau skildu. Þeirra börn
eru Vilhjálmur, f. 11. ágúst 1971, og
Hjördís Sóley, f. 22. mars 1976.
Sambýliskona Sigurðar er Agnes
Agnarsdóttir sálfræðingur, f. 11.
júní 1952. Sonur þeirra er Magnús
Örn, f. 4. september 1989. 2) Guð-
Vordaganna unaðs óm
aldrei mun ég gleyma.
Enn þá veit ég vaxa blóm
í brekkunni minni heima.
Þessa vísu orti Maggi afi fyrir
margt löngu, en hún sýnir þann hug
sem hann bar til æskuslóða sinna,
Hvols í Fljótshverfi. Hann hafði alla
tíð sterkar taugar þangað og heim-
sótti Hvol reglulega enda var Jón,
bróðir hans, bóndi þar. Sem krakki
fór ég oft austur með mömmu,
Hönnu ömmu og Magga afa og þess-
ar ferðir voru alltaf skemmtilegar. Á
leiðinni fræddi afi okkur um það
sem fyrir augu bar, en þarna þekkti
hann hverja þúfu og hól. Það mátti
finna á honum þegar bíllinn renndi í
hlað á Hvoli að þá var hann kominn
heim. Í gönguferðum með afa um
bæinn þótti mér sérstaklega spenn-
andi þegar hann sýndi mér staði
sem hann og systkini hans höfðu
leikið sér á sem krakkar.
Maggi afi var duglegur að leika
við barnabörnin og talaði mikið og
gantaðist við okkur enda spaugsam-
ur. Til dæmis brá hann sér í hlut-
verk hests og skreið um stofugólf á
fjórum fótum með lítinn knapa á
baki. Það var gaman að fá að fara
með honum í Kaffibrennsluna þar
sem hann vann. Svo fengum við
systkinin líka að prófa að taka í nef-
ið hjá honum. Það er vart hægt að
minnast afa án þess að tóbaksbauk-
ur komi upp í hugann, tóbakið skildi
hann ekki við sig svo ég muni.
Við Maggi bróðir gistum oft hjá
ömmu og afa í Hraunbænum og það
var alltaf gott að vera hjá þeim. Þá
fór afi iðulega með okkur systkinin í
gönguferðir um nágrennið meðan
amma eldaði sunnudagssteikina. Oft
voru þessar ferðir farnar til að leita
að flöskum, en á haustin fórum við
gjarnan út í móa og tíndum kræki-
ber, en afi var hrifnastur af þeim.
Afi var áhugamaður um íslenskt
mál, snjall að yrkja vísur og kunni
auk þess að fara með kynstrin öll af
kveðskap. Þetta þótti mér ekki lítið
merkilegt og sem krakki vonaðist ég
til að ég yrði jafn dugleg og hann að
yrkja. Á ættarmóti fyrir rúmum
áratug komst ég að því að afi hafði
gaman af að kveða og metnað fyrir
því að gera það hátt og myndarlega.
Afi var handlaginn og smíðaði
ýmislegt, til dæmis dúkkuvöggur
sem hann gaf okkur systrunum. Þá
var blómarækt eitt helsta áhugamál
hans og hann átti mörg falleg blóm
sem hann hugsaði mjög vel um. Allt
fram undir það síðasta þegar heilsu
var tekið að hraka dáðist ég að því
hversu falleg blómin hans afa voru.
Hin síðari ár fór afi að tapa heyrn
og heyrði hann orðið mjög illa síð-
ustu árin. Heyrnarleysið háði hon-
um nokkuð, en þrátt fyrir þetta
fylgdist hann yfirleitt með því helsta
sem var að gerast í fréttum.
Í síðustu heimsókn minni til afa
hélt hann á Flóka, fjögurra mánaða
syni mínum í fangi sér og þeir hlógu
hvor til annars og gerðu að gamni
sínu þrátt fyrir 88 ára aldursmun.
Minningarnar um afa og allar góðu
stundirnar sem ég átti með honum
og ömmu munu ylja mér í framtíð-
inni.
Elva.
Magnús, tengdafaðir minn, er
látinn. Þótt hann hafi átt við las-
leika að stríða síðustu mánuði kom
fréttin um andlátið á óvart. Hann
var svo duglegur að ég hélt að þeir
feðgarnir færu austur í vor eins og
ég vissi að verið var að áforma.
Austur í sveitina sem ól hann og
sleppti aldrei af honum tökum. Fáa
staði þekki ég fegurri en Fljóts-
hverfið þar sem fjallahringurinn,
gróin hraun og svartir sandar
skornir jökulám faðma brekkur og
gróðurreiti. Það voru góðar ferðir
er fjölskyldan fór með Magnúsi
austur að vitja sveitarinnar. En við
ferðuðumst saman víðar, saman
fórum við fyrir löngu til Parísar þar
sem við dvöldum saman í þrjár vik-
ur. Magnús alltaf forvitinn og
áhugasamur um að skoða og skilja.
Þegar við fórum í Eiffelturninn
nægði honum ekkert minna en að
fara á hæsta pall þótt elstur væri í
hópnum og við mörg yngri létum
duga að fara hálfa leiðina upp.
Svona var þetta líka seinna þegar
hann og Hanna heimsóttu okkur til
Englands, hann vildi ferðast um og
skoða hina ólíklegustu staði. Í eðli
sínu var hann fræðimaður, jafnvel
vísindamaður, í hugsun, nákvæmur
rannsakandi á alla hluti sem vöktu
áhuga hans. Hann var góður
fulltrúi þeirrar kynslóðar sem átti
hugsjónir um þjóðfrelsi og jafn-
rétti. Fram á síðasta dag fylgdist
hann með fréttum í blöðum og sjón-
varpi og hafði skoðanir á því sem
var að gerast, jafnt hér heima sem
út í hinum stóra heimi. Hann tók
alltaf málstað þess sem halloka fór
fyrir valdníðslu og órétti. Hann var
bókelskur og átti létt með að setja
saman vísur. Margar vísurnar hans
eru stuttar athugasemdir eða ráð-
leggingar um mannlífið. Eina
þeirra man ég vel og fyrir mér er
hún sem spakmæli:
Þegar deilir einn og einn,
einn mun sjaldan valda.
Þá skal heldur ekki einn
allar sakir gjalda.
Ég minnist Magnúsar fyrir gjaf-
mildi og þann mikla áhuga sem hann
hafði á umhverfi sínu og öllu því sem
við hin vorum að bjástra við. Hann
heimsótti okkur í Helguvík og vildi
taka þátt í garðvinnu og hverju öðru
sem var að gerast þar á bæ eins og
það væri hans eigið. Hann var barn-
góður og oft komu hann og Hanna
okkur til hjálpar þegar Magnús var
lítill. Það var aldrei erfitt að biðja
þau að taka strákinn er þannig stóð
á. Magnúsar afa verður sárt saknað.
Magnús minn, ég þakka þér sam-
fylgdina og fyrir þá góðvild og um-
hyggju sem þú hefur ávallt sýnt fjöl-
skyldu minni.
Agnes Agnarsdóttir.
Afi, við áttum alltaf eftir að fara
með þig í Kaffibrennsluna, en það
verður að hafa það. Mér finnst skrít-
ið að fara ekki lengur að heimsækja
þig upp í Hjallasel. Næstum alltaf
þegar ég kom í heimsókn til þín
gafstu mér vasapenig. Alltaf áttirðu
tertu í ísskápnum. Þú varst hrifinn
af skáldskap og þú hafðir gaman af
því að yrkja ljóð. Afi, þú varst líka
dýravinur og ég man að þú gafst
alltaf fuglunum að borða. Þú varst
líka hrifinn af koníaki og neftóbaki,
þú varst alltaf annaðhvort að taka í
nefið eða að snýta þér með vasaklút-
unum þínum. Þú áttir heila skúffu
fulla af litríkum vasaklútum enda
sagði pabbi mér að þú hefði oftast
fengið vasaklúta í afmælisgjöf frá
einhverjum. Þú sem varst búinn að
lifa 88 afmælisdaga, það var ekki
skrítið hvað þú áttir marga vasa-
klúta. Já, nú ertu farinn og ég sakna
þín mikið en ég veit að þú vakir yfir
mér og passar mig. Ég vona að þér
líði vel á staðnum sem þú ert kom-
inn á og ég vona að þú sért búinn að
hitta ömmu.
Bless, afi minn.
Magnús Örn Sigurðsson.
Nú kveðjum við þig, elsku Maggi
afi. Við vijum þakka þér fyrir allar
stundirnar sem við áttum saman. Þú
sýndir okkur alltaf svo mikla vænt-
umþykju og varst alltaf til í að gera
eitthvað með okkur. Þegar við vor-
um hjá ykkur ömmu í heimsókn
fórstu oft með okkur í gönguferðir
þar sem við fórum niður að Elliðaám
ogskoðuðum stífluna, fuglana og
hestana.
Alltaf fannst okkur það jafn
spennandi. Þú varst alltaf til í að
stoppa á öllum leikvöllum á leiðinni
heim. Þú fræddir okkur um margt á
leiðinni heim og reyndir að kenna
okkur vísur. Þú sagðir okkur alls
konar sögur.
Sérstaklega munum við eftir
grýlusögunum. Þar varst þú hetjan,
hafðir bjargað mömmu og vinum
hennar frá Grýlu þegar þau voru lít-
il. Þetta trúðum við lengi vel að væri
satt.
Þegar við vorum minni varstu til í
að skríða á fjórum fótum um stof-
una með okkur á hestbaki og við
héldum í axlaböndin til að detta ekki
af og til að reka þig áfram. Svo
prjónaðir þú og við duttum af. Okk-
ur fannst frábært að fara á hestbak
á þér.
Við eigum eftir að sakna þín mik-
ið, elsku afi, en trúum því að þú haf-
ir hitt ömmu sem þú saknaðir svo
mikið. Blessuð sé minning þín.
Hanna Rún og Steinunn Sif.
Elsku afi. Nú ertu kominn til
ömmu og vonandi líður ykkur báð-
um vel. Ég á margar minningar um
þig sem ég mun varðveita vel, frá
heimsóknum í Hraunbænum, berja-
ferðunum og fleira. Þú varst alltaf
svo ljúfur og kátur og hafðir margt
að segja því þú varst mjög fróður
maður og fylgdist vel með öllu sem
var að gerast í heiminum. Ekki get
ég sleppt að nefna tóbaksbaukinn
þinn sem aldrei var langt undan og
okkur krökkunum fannst svo snið-
ugt þegar við fengum að taka í nefið
hjá þér.
Minningin um ljúfan og góðan afa
mun lifa áfram í huga mér.
Guð geymi þig.
Þín
Hjördís Sóley.
Þegar ég heyrði lát Magnúsar
Sigurðssonar setti mig hljóðan og
minningar frá æskudögum sóttu að
mér. Helsta athvarf mitt á þessum
árum var heimili Magnúsar og
Hönnu, móðursystur minnar, þar
sem Vigdís amma var til heimilis að
ógleymdum börnunum fjórum,
Birni, Önnu Vigdísi, Sigurði og
Unni. Vegna þess að ég er lélegur
eftirmælasmiður, en Magnús hins
vegar hafði yndi af ljóðum og var
sjálfur skáld, verða lokaorð mín til
hans í bundnu máli:
þú komst að austan
þegar ég var drengur
og kvæntist Hönnu
næstum eina ættingjanum
sem ég þekkti
engin sjávarlykt af þér
eins og flestum
en angan moldar
morgunbirtan var fylgjan þín
að heiman
í Fljótshverfi alinn
teinréttur og grannur
ekkert farg á herðunum
en Lómagnúpur í hjarta
og heiðarnar
sem angi trúði ég
að þú hefðir öslað stóru árnar
og komið gangandi
að austan óralanga leið
leiddur af álfum
enginn brestur í malbikinu
þegar þú kveður Magnús
enginn brestur
en fljóta á milli
er allt á ferð og flugi
frá steini til steins
bjargi til bjargs
og fjalli til fjalls
fara boð
sonur moldarinnar
er kominn heim
Að leiðarlokum sendi ég börnum
Magnúsar og Hönnu og öðrum vin-
um og ættingjum innilegar samúð-
arkveðjur.
Jóhannes Eiríksson.
MAGNÚS ÞORBERG-
UR SIGURÐSSON