Morgunblaðið - 30.04.2002, Blaðsíða 42

MINNINGAR
42 ÞRIÐJUDAGUR 30. APRÍL 2002 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Kristján EldjárnÞórarinsson Eld-
járn gítarleikari
fæddist í Reykjavík
16. júní 1972. Hann
lést á líknardeild
Landspítalans í
Kópavogi aðfaranótt
22. apríl síðastliðins.
Foreldrar hans eru
hjónin Unnur Ólafs-
dóttir veðurfræðing-
ur, f. 1. maí 1952, og
Þórarinn Eldjárn rit-
höfundur, f. 22. ágúst
1949. Bræður Krist-
jáns: Ólafur, f. 1. júlí
1975, d. 13. nóvember 1998, Úlfur,
f. 3. september 1976, Ari, f. 5.
september 1981, og Halldór, f. 15.
maí 1991.
Kristján kvæntist 11. desember
2000 Eyrúnu Maríu Rúnarsdóttur,
masters-nema í uppeldis- og
menntunarfræðum við Háskóla
Íslands, f. 29. maí 1972. Dóttir
þeirra er Unnur Sara Eldjárn, f.
13. desember 1992.
Kristján lauk stúdentsprófi frá
tónlistarbraut Menntaskólans við
Hamrahlíð vorið 1992. Hann
stundaði gítarnám frá unga aldri í
Tónmenntaskóla Reykjavíkur og
Tónlistarskólanum í Reykjavík
þar sem kennarar hans voru Ey-
þór Þorláksson og Páll Eyjólfs-
son, en loks í Tónskóla Sigur-
sveins D. Kristinssonar hjá Einari
Kristjáni Einarssyni og lauk þar
burtfararprófi í klassískum gítar-
leik 1996. Jafnframt nam hann
rafgítarleik við djassdeild Tónlist-
arskóla FÍH, sem nemandi Eð-
varðs Lárussonar, Hilmars Jens-
sonar og Sigurðar Flosasonar og
lauk burtfararprófi
þaðan vorið 1995. Á
árunum 1997–1998
stundaði hann fram-
haldsnám í klassísk-
um gítarleik við
Tónlistarháskólann í
Turku í Finnlandi
undir handleiðslu
finnska gítarleikar-
ans Timo Korhonens
og lauk þaðan ein-
leikara- og kennara-
prófi.
Kristján kenndi
um skeið gítarleik
við Tónskóla Sigur-
sveins, Tónlistarskóla Kópavogs
og Tónlistarskóla Garðabæjar, en
starfaði fyrst og fremst sem hljóð-
færaleikari og tónsmiður. Á árun-
um 1996–2000 hélt hann á annan
tug einleikstónleika víða um land
og rúmlega 130 skólatónleika,
m.a. á vegum verkefnisins „Tón-
list fyrir alla“. Hann kom fram
með fjölda hljómsveita og hópa
hér heima og erlendis, má þar
nefna m.a. Stuðmenn, Caput-hóp-
inn, finnsku hljómsveitina Giant
Robot og finnsk-íslenska dúettinn
Helvík. Hann lék inn á fjölmargar
hljómplötur, sá um útsetningar og
stjórnaði upptökum. Hann samdi
og/eða lék tónlist við ótal leik-
verk, danssýningar, kvikmyndir,
sjónvarpsþætti og auglýsingar,
m.a. fyrir Þjóðleikhúsið, Loftkast-
alann, Möguleikhúsið, Kaffileik-
húsið og Dansleikhús með Ekka.
Einnig vann hann að gerð út-
varpsþátta.
Útför Kristjáns verður gerð frá
Dómkirkjunni í Reykjavík í dag
og hefst athöfnin klukkan 15.
Þegar þú ert sorgmæddur, skoðaðu þá aft-
ur huga þinn, og þú munt sjá, að þú grætur
vegna þess, sem var gleði þín.
(Spámaðurinn.)
„Þetta er búið,“ sagði dóttir okkar
þegar hún tilkynnti okkur lát Krist-
jáns aðfaranótt mánudagsins 22. apr-
íl. Margra mánaða baráttu tengda-
sonar okkar við illvígan sjúkdóm er
lokið. Baráttu sem orðið var ljóst að
aðeins gat endað á einn veg.
Ótal minningar koma fram í hug-
ann frá þeirri stund þegar Kristján
kom inn á heimili okkar hjóna í fyrsta
sinn með Eyrúnu dóttur okkar. Við
urðum fljótt áskynja að hann var
skarpgreindur og víðlesinn ljúflings-
piltur. Kristján var hlédrægur en
ákveðinn og stundum hafði maður á
tilfinningunni að hann væri kominn
mun lengra í hugsun en við hin.
Kristján tók stúdentspróf frá MH,
Eyrún frá MK og sama ár kom sól-
argeislinn hún Unnur Sara í heiminn.
Framtíðin blasti við þessu glæsilega
unga pari. Þau héldu bæði áfram
námi, hann í tónlistinni en hún í Há-
skóla Íslands. Kristján lét ekki staðar
numið og fór til Finnlands í fram-
haldsnám og er heim var komið tók
við glæstur ferill tónlistarmanns.
Fyrst um sinn bjó litla fjölskyldan
hjá okkur í Kópavoginum en fljótlega
fluttist hún í vesturbæ Reykjavíkur.
Oft var rökrætt í gamansömum tón
um kosti þess að búa í Kópavogi eða
vesturbænum í Reykjavík.Við Krist-
ján vorum á öndverðum meiði þegar
sá samanburður fór fram, en alltaf
færðist örlítið bros yfir andlit hans
þegar við ræddum þessi mál.
Hugurinn hvarflar til þess tíma er
Kristján var að ljúka tónlistarnámi
hér heima og hélt burtfarartónleika.
Áheyrendur voru hugfangnir og hrif-
ust af þessum unga og efnilega tón-
listarmanni sem lék svo fimlega á gít-
arinn að maður og hljóðfæri runnu
saman í eina heild. Sárt er til þess að
hugsa að sjá ekki framar hans fimu
fingur snerta gítarstrengina.
Það var með ólíkindum hvað Krist-
ján barðist hetjulega við sjúkdóm
sinn. Þrátt fyrir hvert áfallið á fætur
öðru var hann alltaf tilbúinn að berj-
ast og oft talaði hann kjark í sína nán-
ustu. Það er skrítið að hugsa til þess
þegar við hjónin vorum ásamt Ey-
rúnu og Kristjáni í sumarbústað, í
september síðastliðnum, austur á
Héraði, hvað hann leit vel út og allt
virtist vera á góðri leið. Bjartsýni var
ríkjandi um bata og Kristján var far-
inn að skipuleggja framtíðina að nýju.
Hann ræddi um að sig langaði til að
stofna einkahlutafélag utan um starf-
semi sína því það voru margar hug-
myndir að fæðast og mörg verkefni
framundan, en næsta áfall var stutt
undan.
Kristján var spar á tilfinningar en
engum duldist hvað honum þótti
vænt um „stelpurnar sínar“. Síðustu
mánuði var eins og allar tilfinninga-
gáttir hans opnuðust og frá honum
streymdi kærleikur og hlýja sem
hann þurfti ekki orð til að tjá. Okkur
fannst gott að heimsækja hann og
vera hjá honum því það ríkti mikil
friðsæld í kringum hann. Það er sorg-
legt að svo hæfileikaríkur maður
skuli þurfa að hverfa af jarðsviði okk-
ar svo ungur því hann var ekki búinn
að ljúka öllu því sem hugur hans stóð
til og hæfileikar gáfu til kynna. Við
Unnur Sara vorum sammála um það
daginn sem Kristján kvaddi að það
fyrsta sem hann gerði við komuna í
nýja tilveru væri að handleika gítar-
inn og spila. Það hefur vafalaust vant-
að gítarleikara í himnaríki.
Elsku Eyrún, Unnur Sara, Unnur,
Þórarinn, Úlfur, Ari og Halldór megi
Guð gefa ykkur styrk til horfast í
augu við þau örlög sem tekið hafa frá
ykkur góðan dreng.
Far þú í friði elsku vinur.
Snorri G. Tómasson og
Jóna Björg Jónsdóttir.
Elsku Eldjárn, sorg, vantrú og
söknuður er það sem ég finn nú þegar
þú ert horfinn.
Við kynntumst fyrst sem smá-
strákar í Stokkhólmi og síðar aftur á
Íslandi í byrjun áttunda áratugarins.
Ég minnist góðra samverustunda á
Ljósvallagötunni og síðar Ásvallagöt-
unni, þar sem við hlustuðum á rokk
og spiluðum á gítar. Ég fylgdist með
af aðdáun og kannski smáöfund
hvernig þér tókst að pikka upp gripin
af færni og dáðist að þrautseigju
þinni. Það var ekki undarlegt að þú
ákvaðst að leggja gítarnámið fyrir þig
og laukst einleikaraprófi í gítarleik
nánast samtímis stúdentsprófi. Því
miður misstum við sambandið eftir að
ég hóf nám erlendis. Ég var alltaf viss
um að einn daginn myndum við taka
upp þráðinn aftur.
Samúðarkveðjur til nákominna.
Þinn vinur,
Arnar H. Kristjánsson.
Á kveðjustundu hrannast minning-
arnar upp, smábrot úr þeirri marg-
þættu mynd sem ævi hvers manns er.
Og hér auðvitað bara brot séð af föð-
ursystursjónarhóli, sum sem leiftur,
önnur sem lengri skeið.
Eldjárn spánnýr á röndóttum sam-
festingi og augun himinblá.
Eldjárn á fyrsta ári sitjandi keikur
í silfurskál, tilbúinn að láta mynda sig.
Kvikur ljóshærður hrokkinkollur
sem týnist í stórverslun í Svíþjóð og
fögnuður foreldranna þegar glymur í
hátölurum um alla búð: Eldjarn, Eld-
jarn från Island sökar sin mamma
och pappa.
Eldjárn fluttur heim til Íslands, á
Bárugötu, á Ásvallagötu, sjálfsagður
foringi og fyrirmynd yngri bræðra
sinna. Já, en Eldjárn segir …, Veistu
að Eldjárn segir …, heyrðist oft á
þeim árum.
Eldjárn sitjandi í vina- og frænda-
hópi á þykku risaorðabókinni sem við
gáfum honum í stúdentsgjöf – hún
dugði líka vel sem kollur.
Eldjárn sumarið sem hann bjó í
kjallaranum hjá okkur á Öldugötu,
orðinn fullorðinn maður og jafningi
manns og sýndi á sér nýja fleti. Og
alltaf ljúfur og mikið fyrir að spjalla.
Eldjárn með gítarinn og allan hug-
ann við tónlistina af ýmsu tagi sem
hann hafði valið að helga starfsævi
sína, alúðin og metnaðurinn sem hann
lagði í verkin.
Eldjárn með Eyrúnu og í föður-
hlutverkinu með Unni Söru sem hon-
um þótti svo mikið vænt um.
Eldjárn ótrúlega hughraustur und-
anfarið hálft annað ár þrátt fyrir allt.
Líf hans sem varð of stutt og hann
sjálfur sem skilur eftir sig eintóma
heiðríkju í hugum okkar sem eftir
stöndum.
Það síðasta sem Eldjárn sagði við
mig þegar við kvöddum hann á líkn-
ardeildinni á leið til fjarlægs lands
hinn 12. apríl var: Góða ferð. Nú óska
ég og mínir góðum dreng þess sama:
Góða ferð.
Ólöf Eldjárn.
Látinn er kær systursonur minn
Eldjárn, eins og hann var jafnan
nefndur af ættingjum sínum, langt
fyrir aldur fram eftir erfið veikindi.
Við systurnar þrjár sem vorum
fæddar á þremur árum og deildum
herbergi í 20 ár eignuðumst allar syni
sama ár og var Eldjárn einn af þeim.
Snemma á næsta ári fæddist bróð-
ursonur. Á barnsaldri voru strákarnir
fyrirferðarmiklir hrokkinkollar sem
við mæðurnar áttum fullt í fangi með
að tjónka við. Eldjárn skar sig úr
hópnum með ljóst þykkt, hrokkið hár,
fagurgyllta húð og dökk skýr augu. Í
honum bjó mikill kraftur og þegar
hann hljóp stuttum kvikum skrefum
dönsuðu lokkarnir á höfði hans og
augun skutu gneistum. Með árunum
þróaðist með þeim frændum einlæg
vinátta og bræðralag.
Eldjárn var bráðgert barn. Hann
var fljótur til máls og hnyttinn í til-
svörum. Mér er ógleymanlegt þegar
við heimsóttum fjölskyldu hans til
Svíþjóðar þegar Eldjárn var fjögurra
ára. Þeir frændur sátu og horfðu á
barnatímann í sænska sjónvarpinu.
Eldjárn var altalandi á sænska tungu
en hinn ekki svo Eldjárn þýddi talið
jafnharðan yfir á faguríslensku án
umhugsunar svo unun var á að hlýða.
Þegar þeir frændur voru börn hjá
afa sínum og ömmu í Brekkugerði
áttu þeir sér uppáhaldsleik, þeir þótt-
ust spila í bítlahljómsveit. Eldjárn
spilaði alltaf á gítar sem var leik-
fangaskófla, með tilheyrandi lát-
bragði, hann ætlaði nefnilega að
verða gítarmaður þegar hann yrði
stór.
Á unglingsárunum var ekki strax
ljóst hvert hann stefndi eins og títt er
um hæfileikaríkt fólk sem getur nán-
ast hvað sem er. En brátt kom í ljós
að tónlistin tók völdin og var ánægju-
legt að fylgjast með því hvernig gít-
arinn og hann runnu saman í eitt og
hann einbeitti sér að tónlistarnáminu.
Þegar hann veiktist var hann orðinn
virtur og afkastamikill tónlistarmað-
ur.
Eldjárn var viðkvæmur í lund og
duldi það stundum með léttri kald-
hæðni.
Þegar eitthvað bjátaði á hafði hann
einstakan hæfileika til að einbeita sér
að því sem hann tók sér fyrir hendur
hvort sem það var að sökkva sér niður
í góða bók eða glíma við sjúkdóminn.
Hann barðist fyrir lífi sínu með ólýs-
anlegum krafti þótt strax í upphafi
væri ljóst hvernig myndi fara. Hann
taldi að hann hefði allt að vinna en
engu að tapa. Með þroska lífsreynds
manns og yfirvegun öldungs tókst
honum að kveðja lífið bæði með því að
veita og þiggja, hughreysta ættingja,
vini, eiginkonu og dóttur og syrgja
sjálfur.
Þótt Eldjárn sé dáinn lifir hann
áfram í vitund okkar ástvinanna.
Hann hefur mótað lífsreynslu okkar
og tilfinningar, veitt okkur gleði og
sorg, skapað minningar og haft áhrif
á viðhorf okkar til lífsins. Hann á hlut
í persónu okkar.
Blessuð sé minning hans.
Marta Ólafsdóttir.
Langri og harðri baráttu frænda
okkar og vinar er lokið. Í huga okkar
eru minningar um litla barnið Eld-
járn með snuðin sín fimm og sinn
frjóa hugmyndaheim, atorkumikla
krakkann í kvikmyndagerð með okk-
ur við Elliðavatn, skólanemann í námi
og félagslífi, gítarleikarann fjölhæfa
og síðast og ekki síst fjölskyldumann-
inn og vininn Eldjárn. Það er sárt að
horfa upp á ungan mann sem skyndi-
lega er kippt út úr hinu daglega lífi. Á
stuttum tíma hefur illvígur sjúkdóm-
ur tekið völdin, áratuga nám orðið að
engu og hörð barátta tekið við. Þrek
hans og æðruleysi var einstakt, aldrei
var kvartað eða látið bugast, kímni-
gáfan var á sínum stað, áfram skyldi
barist fram á síðustu stund. Og fjöl-
skyldan stóð þétt við hliðina á honum,
umvafði hann og studdi með sinni ein-
stöku umhyggju.
Elsku Eyrún, Unnur Sara, Unnur
og Þórarinn, Úlfur, Ari og Halldór,
megi minningin um góðan dreng vera
ykkur huggun í ykkar miklu sorg.
Með söknuði og eftirsjá kveðjum
við vin okkar, barátta hans og hug-
prýði hefur kennt okkur að meta lífið
á annan og dýpri hátt.
Björn, Helga, Magnús og
Anna Sigríður.
Með fátæklegum orðum viljum við
minnast frænda okkar og vinar,
Kristjáns Eldjárns, sem er látinn
langt fyrir aldur fram.
Eldjárn hafði einstakan hæfileika
til að sjá annað sjónarhorn út úr mál-
um en aðrir gerðu og var einn af þeim
mönnum sem alltaf var gaman að
ræða við. Hann var gæddur skörpum
húmor, hlýr og glaðlyndur og manni
leið alltaf vel í návist hans. Tónlistinni
helgaði Eldjárn sig af djúpum áhuga.
Var breið þekking hans smitandi og
hann óþreytandi við að kynna okkur
nýja hluti varðandi tónlist og vekja
áhuga. Hann átti stóran og traustan
vinahóp sem hann lagði mikla rækt
við. Vinir hans reyndust að sama
skapi mikil stoð í veikindunum.
Barátta Eldjárns við veikindi sín
sýndi best hvaða mann hann hafði að
geyma. Þótt flest annað væri honum
horfið hélt hann skýrri hugsun fram á
síðustu daga og hugsaði oft meira um
þarfir annarra en sínar eigin. Hann
mætti örlögum sínum af því æðru-
leysi sem stórmennum einum er gef-
ið.
Eftir að hafa verið samferðamenn í
tæplega þrjátíu ár í þessu lífi er nú
komið að kveðjustund. Við hugsum
með þakklæti til allra þeirra góðu
minninga sem við eigum um Kristján
Eldjárn.
Hjalti Már Björnsson,
Ólafur Már Björnsson.
Eldjárn frændi okkar er dáinn. Það
er erfitt að trúa því en það er samt
satt.
Það er erfitt að trúa því að hann
verði ekki í næsta fjölskylduboði að
grínast og segja okkur gamansögur
úr tónlistarbransanum. Þannig kom-
um við til með að muna eftir Eldjárni
– sem sögumanni og húmorista fram í
fingurgóma. Hann var auk þess fram-
úrskarandi tónlistarmaður og því er
missirinn líka mikill fyrir íslenskt
tónlistarlíf. Við munum sakna Eld-
járns sárt. Nánustu aðstandendum
hans, Eyrúnu, Unni Söru, Þórarni,
Unni, Úlfi, Ara og Halldóri, vottum
við okkar dýpstu samúð.
Eyrún Edda, Grímur og Krist-
ján Eldjárn Hjörleifsbörn.
Að koma orðum að þeirri sorg og
þeirri reiði sem fyllir hjörtu okkar
vinanna, frammi fyrir þeirri blindu
grimmd að elskulegur vinur okkar
Kristján Eldjárn er dáinn, er okkur
um megn.
Kristján Eldjárn var afbragð ann-
arra manna. Hann var góður í gegn,
svo sterkur, svo hlýr, svo eldklár og
svo endalaust hæfileikaríkur. Hann
var svo fyndinn og svo ótrúlega
skemmtilegur. Betri og traustari vin-
ar er ekki hægt að óska sér. Það er
mikil gæfa fyrir okkur öll að hafa
kynnst Kristjáni Eldjárni, að hafa
notið hans góðu nærveru og hafa átt
hann að vini í öll þessi ár. En árin
urðu bara alltof fá. Eftir sitjum við og
það eina sem getur sefað söknuð okk-
ar er minningin um frábæran félaga.
Að þeirri minningu verður hlúð um
aldur og ævi.
Kynni okkar hófust við upphaf
skólagöngu í Menntaskólanum við
Hamrahlíð. Menntaskólaárin eru
uppsprettuár hæfileikanna, eins kon-
ar landamæri bernskunnar og full-
orðinsáranna. Í allri þeirri gerjun,
sem á sér stað á þessum árum, fara
menn að hneigjast að því sem þeir
munu taka sér fyrir hendur til fram-
tíðar horft. Reyndar átti það ekki við
um Kristján Eldjárn. Gítarleikurinn
átti þá þegar hug hans allan og hafði
gert að því er okkur skilst frá tveggja
ára aldri. Í minningunni er gítarinn
og gítarleikurinn samtvinnaður lífi
okkar kæra vinar frá fyrsta degi er
við hittum hann.
Við reyndum að gera allt til að nýta
menntaskólaárin sem best. Við gerð-
um okkur öll grein fyrir því að þetta
væri lokaútkall fyrir lífið. Við vorum
okkur þess mjög meðvitandi að ef sá
tími væri eingöngu notaður til lestrar
væri honum illa varið. Kristján Eld-
járn vissi þetta vel. Hann kunni að lifa
lífinu og láta það skemmta sér. Hann
var meistari meistaranna í því að
synda síðustu metrana í lok annarinn-
ar þegar lystisemdir lífsins höfðu af-
vegaleitt mann fyrr á önninni. Sína
plikt stóð hann alltaf óaðfinnanlega.
Af öllum þeim gáfum sem einstak-
lingum eru gefnar bjó Kristján Eld-
járn yfir eins mörgum og nokkur ann-
ar maður. Tvær slíkar bar hann þó
augljóslega í meira mæli en aðrir. Sú
fyrri er tónlistargáfan og fingrafimin
sem gerði Kristjáni Eldjárni kleift að
gefa svo mikið af sér í gegnum tónlist
sína. Við höfum ekki tölu á þeim
skiptum sem við höfum setið eða stað-
ið og fylgst með honum leika list sína
á sviði af slíkri snilld að enginn var
ósnortinn. Seinni gáfan er óviðjafn-
anleg kímnigáfa Kristjáns Eldjárns.
Hvort sem hann flutti langar sögur,
orti vísur eða skaut fram snörpum
setningum varð niðurstaðan yfirleitt
sú sama fyrir okkur sem á hlýddum.
Við hlógum. Við skellihlógum. Við
hlógum svo mikið að tár runnu niður
kinnarnar. Flestum af óendanlega
dýrmætum minningum okkar um
Kristján Eldjárn fylgja slíkrir hlátr-
ar. Og gjarnan runnu þessar tvær
gáfur hans saman. Við munum hann
öll sitjandi með gítar eða banjó reyt-
andi fram Euróvisjónlög eða annan
óskapnað dægurtónlistar í mögnuð-
um útsetningum, ýmist til þess að
leyfa söngþörf viðstaddra að viðra sig
eða til þess eins að gleðja. Og Krist-
ján Eldjárn var jafnvígur á allt, hvort
sem það var popp-, djass- eða klass-
ískur gítarleikur og hann kaus að láta
ekkert af þessu í friði. Sumum þótti
nóg um, töldu að eitt myndi þvælast
fyrir öðru, en svo varð ekki og er ekki
til marks um annað en óspilltan
áhuga hans og hæfileika. Synd og só-
un er það sem kemur upp í hugann
þegar hugsað er til þeirra sigra sem
Kristján Eldjárn átti eftir að vinna á
tónlistarsviðinu.
Annar hluti persónuleika Kristjáns
Eldjárns, sem var unun að fylgjast
með, var hvernig hann tókst á við föð-
urhlutverkið. Hann naut auðvitað
góðs af góðum fyrirmyndum, en slík-
ar fyrirmyndir eru engin trygging
fyrir því að þær skili sér milli kyn-
slóða. Í sambandi sínu við dóttur sína,
Unni Söru, og eiginkonu, Eyrúnu,
komu mannkostir Kristjáns Eldjárns
í ljós, svo ekki varð um villst. Mann-
KRISTJÁN
ELDJÁRN