Morgunblaðið - 07.07.2002, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 7. JÚLÍ 2002 MORGUNBLAÐIÐ
ÞÓTT fáir eða engir efistum yfirburði þessaratveggja hesta er langt ífrá að þeir séu yfir gagn-rýni hafnir. Hafa þeir oft
á tíðum mátt þola stranga ágjöf í
ólgusjó ræktunarstarfsins og þá
sér í lagi Orri. Hafa þeir átt sína
andstæðinga og kunnir ræktunar-
menn sniðgengið þá með öllu eða
notað þá þá mjög lítið. Engir stóð-
hestar hafa náð eins víðfeðmri út-
breiðslu í íslenska hrossastofninum
og oft verið á því klifað að verið sé
að steypa stofninn í sama mótið og
að lítið verði gaman af hesta-
mennskunni ef þannig fari. Hafa
sumir tekið svo djúpt í árinni að
fullyrða að mikil vá sé fyrir dyrum.
Ágúst Sigurðsson hrossaræktar-
ráðunautur segist engar áhyggjur
hafa af þessu og það sé út af fyrir
sig gleðiefni að nú virðist sem auk-
inn fjöldi stóðhesta sé að koma
fram sem hafi lítinn skyldleika við
þessa hesta. Ágúst bendir jafn-
framt á að nánast öll bestu hross
landsins séu komin út af Sörla frá
Svaðastöðum og Nökkva frá
Hólmi. Í grein eftir Ágúst sem
birtist í Eiðfaxa 1998 segir að ætla
megi að 85% hrossa séu komið út
af Sörla en svo óheppilega vildi til
að nafn Nökkva frá Hólmi féll út
úr þessari grein en hann mun eiga
svipaðan skerf af kökunni. Að
meginstofni er því íslensk hrossa-
rækt byggð á Svaðastaða- og
Hornafjarðarlínunum.
Smekkur í brekku ræður miklu
Hvað varðar hinar miklu vin-
sældir þessara tveggja hesta segir
Ágúst það fullkomlega eðlilegt í
allri ræktun að mest sé sótt í bestu
gripina og þegar fram koma slíkir
yfirburðapóstar liggi beint við að
útbreiðsla þeirra verði mikil. Menn
virðast almennt sammála um að
smekkur ráði alltaf miklu um vin-
sældir og útbreiðslu einstakra
hesta og hugsanlega sé hægt að
hafa áhrif á hvert stefnir með því
að hafa áhrif á smekk „brekkunn-
ar“.
Ritstjóri Eiðfaxa, Jens Einars-
son sem lengi vel var í fremstu röð
aðdáenda Orra frá Þúfu, segir að
þótt hann höfði ekki eins sterkt til
hans nú sé það deginum ljósara að
þarna fari yfirburðahestur. Slík
hafi frammistaða afkvæma hans
verið í bæði kynbótadómum und-
anfarin ár og eins síðustu árin á
öðrum vettvangi eins og gæðinga-
og íþróttakeppni.
Steypa í morgunmat
„Afstaða mín til Orra í dag
byggist á því eina hrossi sem ég
hef kynnst undan honum og féll
það fráleitt að mínum smekk en
var þó langbesta afkvæmið sem
móðir þess hafði gefið. Í dag er
þetta reyndar mjög gott hross hjá
nýjum eigendum en líklega höfum
við bara ekki átt saman og ég ekki
náð að laða fram hennar bestu
hliðar,“ segir Jens og hann tekur
undir orð Gísla Gíslasonar tamn-
ingamanns þar sem hann segir í
viðtali í Eiðfaxa að mörg Orraaf-
kvæmi séu svög í baki og ráði ekki
nógu vel við allar gangtegundir.
Greinarhöfundi er minnisstætt
þegar Jens kom inn í hóp blaða-
manna á landsmótinu eftir að hafa
sýnt umrædda hryssu í yfirlitssýn-
ingu. Var Jens ekki sérlega
ánægður að sjá og hann inntur eft-
ir hverju sætti. Sagðist hann hafa
verið sérlega óánægður með
frammistöðu hryssu sinnar og
sagði: „Það er eins og hún hafi étið
steypu í morgun.“
Jens telur enga stórhættu á
ferðum hvað varðar skyldleika eða
einhæfni hrossastofnsins en vissu-
lega þurfi stöðugt að vera á verði
gagnvart slíku. Hann sagði vanta
meira af jafnvígum hestum þar
sem tölt og skeið væru í öndvegi
og benti á að sérstaða íslenska
hestins væri fjölhæfni hans. Hann
teldi að Hrafn og Orri hefðu fleygt
hrossaræktinni margfalt fram á við
aðra stóðhesta jafnvel þótt stinn-
leiki í gangtegundum séu ekki
þeirra sterkasta hlið.
Fjaðurmagn og mýkt á útleið
Þorvaldur Sveinsson á Kjartans-
stöðum er einn þeirra sem ekki
hafa sótt í hvorki Hrafn né Orra.
Hann telur ekki sérstaka hættu á
ferðum þótt þeir tveir hafi náð
mikilli útbreiðslu og er sammála
Jens um að vissulega þyrfti að
gæta að því þegar einhver einn
hestur næði miklum vinsældum.
„Þetta er alltaf fyrst og fremst vilji
fólksins sem ræður ferðinni. Til-
hneigingin er alltaf rík hjá fjöldan-
um að stökkva á tískuhest dagsins
en ég held við náum alltaf að rétta
okkur af þótt einhver hestur eða
lína verði ráðandi um stundarsak-
ir. Það verða vonandi alltaf ein-
hverjir sérvitringar sem halda sínu
striki og bjarga okkur ef í nauðir
rekur. Ég held að aðalhættan liggi
í því að stefnan verði afvegaleidd
með því að breyta smekk manna.
Spurningin hlýtur alltaf að vera sú
hvort brekkan tekur „rétta“ af-
stöðu. Það eru til dæmis klárlega
margir sammála mér um það að
fjaðurmagn og mýkt hross sé á út-
leið og þar tel ég að Hrafn og Orri
eiga nokkra sök. Hrafn kom með
myndarskap og fótlyftu og sömu-
leiðis hefur hann bætt geðslag
hrossa verulega en það er afleitt
afturfótaspor sem ég finn helst að
og oft á tíðum bein afturfótastaða.
Kostir Orra eru að mínu mati gott
geðslag og fljóttamin hross. Sömu-
leiðis gefur hann fótlyftu og fram-
tak en hins vegar finnst mér hrein-
gengni og góð skil milli gang-
tegunda eða gangskil eins og farið
er að kalla það farið að hraka í af-
komendum hans,“ segir Þorvaldur.
Aðspurður segist hann einu sinni
Eru Hrafn og Orri
að sporðreisa íslenska
hrossarækt?
Landsmót hestamanna, sem
lýkur í dag, er ítarúttekt á
stöðu íslenskrar hrossarækt-
ar. Tveir jöfrar íslenskrar
hrossaræktar, þeir Orri frá
Þúfu og Hrafn frá Holts-
múla, eiga drjúgan þátt í
því sem getur að líta á
Vindheimamelum. Valdi-
mar Kristinsson veltir því
fyrir sér hvort þessir yfir-
burðahestar séu að sporð-
reisa íslenska hrossarækt.
Morgunblaðið/Kristinn
Orri frá Þúfu var kynntur á landsmótinu 1998.
Ljósmynd/Eiríkur Jónsson frá Vorsabæ
Hrafn frá Holtsmúla, knapi er Hafliði Halldórsson. Myndin var tekin á sýningu á Melavelli 1980.