Morgunblaðið - 01.11.2002, Side 10

FRÉTTIR
10 FÖSTUDAGUR 1. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
JÓN Kristjánsson heilbrigðisráð-
herra skoraði á heilsugæslulækna, á
Alþingi í gær, að draga uppsagnir
sínar til baka. Er áskoruninni m.a.
beint til allra fastráðinna og laus-
ráðinna heilsugæslulækna á Suður-
nesjum, en þeir hafa sagt upp störf-
um sínum frá og með deginum í dag,
föstudag. „Það er einlæg von mín að
þessir læknar ígrundi stöðuna, taki
aftur uppsagnir sínar og velti fyrir
sér þeim kostum sem við höfum
sagst vera tilbúin að skoða,“ sagði
ráðherra. „Heilsugæslulæknum,
sem hafa sagt upp í Reykjanesbæ,
hefur verið boðið upp á ýmsa kosti
til að reyna að leysa þessa deilu. En
svar þeirra er jafnan það sama: „Við
erum hætt ef við fáum ekki leyfi til
að geta sent Tryggingastofnun rík-
isins reikninga fyrir unnin læknis-
verk á einkastofum.““
Málefni heilsugæslulæknanna
voru rædd utan dagskrár á Alþingi í
gær og var Guðmundur Árni Stef-
ánsson, þingmaður Samfylkingar-
innar málshefjandi umræðunnar.
Guðmundur Árni hóf umræðuna á
því að segja að heilsugæslan í land-
inu væri í kreppu. Biðin eftir viðtali
við lækni hjá heilsugæslunni gæti
tekið nokkra daga, jafnvel vikur.
Ástæðan væri sú að allt of fáir
læknar stæðu undir þjónustunni.
Þessir fáu læknar megnuðu ekki að
sinna þörfinni. Og það þrátt fyrir að
margir sjúklingar færu ekki fyrst til
heilsugæslunnar heldur leituðu
beint til sérfræðilækna. „Það er ein-
faldlega fólksflótti hjá heilsugæslu-
læknum,“ sagði Guðmundur Árni.
„Þeir hafa farið einn af öðrum út úr
greininni. Sumir til útlanda. Aðrir í
önnur störf innan heilbrigðisgeir-
ans. Þeir segja ástæðuna ekki ein-
göngu varða kjör þeirra heldur og
ekki síður réttarstöðu gagnvart öðr-
um sérfræðingum í heilbrigðisþjón-
ustunni. Allt of fáir stunda nám í
þessum fræðum til að tryggð verði
nauðsynleg nýliðun, hvað þá fjölgun.
Ástandið er grafalvarlegt.“
Hlutskipti ráðherra
ekki öfundsvert
Guðmundur Árni gerði málefni
heilsugæslulæknanna á Suðurnesj-
um að sérstöku umtalsefni, en eins
og áður kom fram, er útlit fyrir að
þeir hætti í dag, föstudag. „Eftir
fjórar vikur gerast sömu hlutir í
Hafnarfirði. Þar hafa allir heilsu-
gæslulæknar sagt upp störfum og
ganga út að óbreyttu 1. desember
nk.,“ sagði Guðmundur Árni. „Á
Ísafirði hafa fjórir af sex heilsu-
gæslulæknum sagt upp störfum.
Víðar á landinu er svipaða sögu að
segja. Þrjátíu uppsagnir liggja fyrir.
Fleiri eru á leiðinni að óbreyttu
ástandi.“
Guðmundur Árni sagði að hlut-
skipti Jóns Kristjánssonar heil-
brigðisráðherra væri ekki öfunds-
vert. „Ekki síst þegar til þess er
litið að hann lýsti því yfir þegar
hann tók við starfi heilbrigðisráð-
herra að hans helsta áhugamál væri
að efla heilsugæsluna í landinu. Það
hefur því miður farið á annan veg.
Mér dettur ekki annað í hug en að
ráðherra vilji gera allt sem í hans
valdi stendur til að stuðla að lausn
mála. En það hefur honum ekki tek-
ist því miður.“
Guðmundur Árni sagði það óhjá-
kvæmilegt að taka fyrirkomulag
heilsugæslunnar og störf annarra í
heilbrigðisgeiranum til heildarend-
urskoðunar. „Á að leyfa heilsu-
gæslulæknum að stunda stofurekst-
ur á sama hátt og aðrir sér-
fræðingar? Það er ein lykilspurning.
Eftir að hafa farið yfir málið með
öllum hlutaðeigandi aðilum, þá er
það mitt mat að hjá því verði ekki
komist að einhverju marki, sam-
kvæmt skýrum og þröngum
reglum.“ Síðan sagði hann: „Heilsu-
gæslan þarf einfaldlega nýja víta-
mínsprautu og ráðherrann á að lýsa
því yfir að þeir möguleikar verði
opnaðir; kalla saman samráðsnefnd
aðila og kortleggja nákvæmlega
hvernig best verði að því staðið. Það
myndi efla heilsugæslustigið.“
Jón Kristjánsson heilbrigðisráð-
herra sagði að vissulega væri það al-
varlegt gagnvart sjúklingum þegar
hópur lækna í ákveðnu bæjarfélagi
tæki sig saman og hætti störfum.
„En við þurfum að gera okkur grein
fyrir út á hvað þetta mál gengur,“
sagði hann. Greindi hann frá því að
hann hefði heyrt í talsmanni heilsu-
gæslulæknanna á Suðurnesjum í út-
varpinu fyrr um morguninn. „Ég
tók eftir því að talsmaður þess
hóps… sagðist í spjalli við útvarps-
stöð í morgun hafa verið þvingaður
út í uppsagnir. Í öðru lagi sagðist
talsmaðurinn ætla að knýja stjórn-
völd til að breyta um stefnu í mál-
efnum heilsugæslunnar.“ Ráðherra
sagði að samkvæmt þessu mætti
segja að um þvingunaraðgerðir væri
að ræða og þriðji aðilinn, þ.e. sjúk-
lingurinn, þyrfti að líða fyrir það.
Ráðherra fór yfir stöðuna á Suð-
urnesjum og sagði að heilbrigðis-
ráðuneytið myndi gera allt sem í
þess valdi stæði til að tryggja sem
minnsta röskun í Reykjanesbæ
gengju uppsagnirnar eftir. „Við
munum m.a. beita okkur fyrir því að
efla hjúkrunarfræðingavaktir til að
þjónusta og leiðbeina fólki sem leit-
ar til heilsugæslunnar. Við munum
gera okkar ýtrasta til að reyna að fá
lækna til starfa í stað þeirra sem
hætta.“ Ráðherra sagði að fólki yrði
jafnframt bent á neyðarvaktir hjá
Heilbrigðisstofnun Suðurnesja.
Ráðherra vék einnig að uppsögn-
um heilsugæslulæknanna í Hafnar-
firði. Kvaðst hann vonast til þess að
þeir sæju sig um hönd og færu aftur
yfir nýlegan úrskurð kjaranefndar.
Ráðherra sagði að sá úrskurður
færði heilsugæslulæknum í mörgum
tilvikum meiri kjarabætur en menn
hefðu almennt séð í þjóðfélaginu á
síðasta ári. Hann sagði að heildar-
kostnaður vegna úrskurðarins, skv.
útreikningum ráðuneytisins, væri
um 400 milljónir kr. á ári en heilsu-
gæslulæknar eru tæplega 200. „Það
gildir um Hafnarfjarðarlæknana
eins og Reyknesingana. Ég er tilbú-
inn að gera við þá, eða aðra sem
vilja sinna sjúkum á þessum svæð-
um, þjónustusamning um starfsem-
ina. Þeir geta boðið í þjónustuna
undir hatti heilsugæslunnar og sam-
kvæmt lögbundnum kröfum.“ Ráð-
herra tók þó skýrt fram að hann
væri ekki tilbúinn til þess að skipta
upp heilbrigðisþjónustunni. „Ég
hafna tvískiptingu grunnþjónust-
unnar.“
Fleiri þingmenn tóku til máls í
umræðunni og lýstu m.a. yfir
áhyggjum af stöðu mála.
Ráðherra skorar
á lækna að draga
uppsagnir til baka
Hafnar tvískiptingu grunnþjónustunnar
ÞINGMENN Samfylkingarinnar
hafa lagt fram á Alþingi tillögu til
þingsályktunar um að umhverfisráð-
herra verði falið að leggja undir þjóð-
garð víðernin norðan og norðaustan
Vatnajökuls.
„Innan þjóðgarðsins verði m.a. eft-
irtaldir staðir og land: Tungnafells-
jökull, Nýidalur, Gæsavötn, Askja,
Herðubreið, Kverkfjöll, Kreppu-
tunga, Hvannalindir, Fagridalur,
Grágæsa dalur, Snæfell og Vestur-
öræfi, Eyjabakkar og Lónsöræfi.“
Síðan er lagt til í tillögunni að
nyrðri mörk þjóðgarðsins verði svo
norðarlega að allt vatnasvið Kreppu
verði innan þjóðgarðsmarka.
„Markmið þjóðgarðsins verði að
vernda einstakar náttúruminjar,
stuðla að útivist og ferða mennsku,
og ýta undir jákvæða byggðastefnu
með því að skapa störf og efla hefð-
bundna framleiðslu,“ segir ennfrem-
ur í tillögunni.
Í þjóðgarði felst æðsta
stig verndunar
Fyrsti flutningsmaður hennar er
Össur Skarphéðinsson, formaður
Samfylkingarinnar.
Í greinargerð tillögunnar segir
m.a. að þótt ráðist verði í virkjun við
Kárahnjúka séu enn fjölmörg dýr-
mæt svæði norðan og norðaustan
Vatnajökuls sem brýnt sé að vernda
fyrir komandi kynslóðir.
„Í þjóðgarði felst æðsta stig vernd-
unar samkvæmt íslenskum lögum.
Samfylkingin telur farsælast að þessi
svæði verði því lögð undir þjóðgarð.
Það er besta tryggingin fyrir að ekki
verði frekar á þau gengið.“
Í greinargerðinni segir einnig að
önnur rök fyrir nauðsyn verndunar á
víðernum norðan og norðaustan
Vatnajökuls sé að finna í áformum
um frekari virkjanir á þessum svæð-
um.
Dettifoss virkjaður?
„Enn eru uppi hugmyndir um
virkjanir sem spilla mundu ómetan-
legum náttúruperlum á Norðaustur-
landi og almenn samstaða hefur verið
meðal Íslendinga um að vernda til
frambúðar,“ segir í tillögunni.
„ Nýlegt dæmi um það er fylgiskjal
Orkustofnunar, frá febrúar 2002,
með frumvarpi ríkisstjórnarinnar um
virkjanaleyfi vegna Kárahnjúka-
virkjunar. Þar er vísað sjö sinnum til
hugmyndar um að virkja Jökulsá á
Fjöllum. Virkjun hennar mundi að
sjálfsögðu leiða til þess að Dettifoss,
einn glæstasti foss Íslands og sá sem
þekktastur er utan landsins, yrði
skertur,“ segir einnig.
Samfylkingin vill
þjóðgarð norðan
Vatnajökuls
Telja brýnt að svæðið verði verndað
fyrir komandi kynslóðir
til í byggðamálum,“ segir ennfremur.
Bent er á að ýmis aðildarríki ESB
hafi unnið að því að efla og jafna
byggðaþróun landa sinna, s.s. Írland,
Spánn og Portúgal. „Þá er ljóst að
Finnar, Svíar og Danir geta sótt fjár-
magn í byggðasjóði ESB til stuðnings
sínum dreifðu byggðum.“ Síðan segir
að ef niðurstaða könnunar á áhrifum
ESB á landsbyggðina á Íslandi yrði
sú að landsbyggðin gæti orðið sterk-
ari með aðild að ESB myndi það einn-
ig þýða aukinn styrk fyrir höfuðborg-
arsvæðið því sterk landsbyggð efldi
sína höfuðborg.
ÖRLYGUR Hnefill Jónsson, vara-
þingmaður Samfylkingarinnar, hefur
lagt fram á Alþingi tillögu til þings-
ályktunar um að ríkisstjórninni verði
falið að láta kanna líkleg áhrif aðildar
Íslands að Evrópusambandinu á at-
vinnu- og byggðaþróun á landsbyggð-
inni. Meðflutningsmenn eru Össur
Skarphéðinsson, Bryndís Hlöðvers-
dóttir og Þórunn Sveinbjarnardóttir,
þingmenn Samfylkingarinnar.
Í greinargerð tilllögunnar segir
m.a. að landsbyggðin eigi undir högg
að sækja. „Og fæstir ef nokkrir segja
að okkur Íslendingum hafi tekist vel
Áhrif ESB á lands-
byggðina könnuð
ÞINGFUNDUR hefst kl. 10.30
í dag. Eftirfarandi mál eru á
dagskrá að lokinni atkvæða-
greiðslu.
1. Fjármálafyrirtæki.
2. Stjórn fiskveiða.
3. Fullvinnsla botnfiskafla um
borð í veiðiskipum.
4. Veiðieftirlitsgjald.
5. Þróunarsjóður sjávarút-
vegsins.
6. Fjárhagslegur aðskilnaður
útgerðar og fiskvinnslu.
7. Hvalveiðar.
8. Ójafnvægi í byggðamálum.
9. Verðmyndun á innfluttu
sementi.
10. Framtíðarhlutverk Sem-
entsverksmiðjunnar hf.
Morgunblaðið/Kristinn
GRALLARALEGIR á svip stungu
Guðmundur Árni Stefánsson,
varaforseti Alþingis, og Guðni
Ágústsson, landbúnaðarráðherra,
saman nefjum á Alþingi. Ekki er
gott að segja hvert umræðuefnið
er, hugsanlega hafa þeir verið að
ræða skemmtilega þingsályktun-
artillögu ellegar smellið svar ráð-
herra. Hitt er ljóst að Alþingi
getur verið alveg bráðskemmti-
legur vinnustaður þótt margir
landsmenn haldi annað.
Kátir
karlar á
þingi