Morgunblaðið - 03.11.2002, Blaðsíða 6

FORSETI Íslands, Ólaf-
ur Ragnar Grímsson,
sagði rannsóknir og
skrif Vilhjálms Stef-
ánssonar landkönnuðar
eiga fullt erindi við 21.
öldina, í minningarfyr-
irlestri sem hann hélt
við Dartmouth-háskóla í
Hanover í New Hamp-
shire í Bandaríkjunum
á föstudag. Dartmouth-
háskólinn geymir Stef-
ansson Collection, safn
Vilhjálms, en síðustu ár
ævi sinnar kenndi Vil-
hjálmur við skólann. Á
föstudagskvöld var far-
andsýningin Heim-
skautslöndin unaðslegu,
sem sett var upp á Ís-
landi árin 2000 og 2001,
opnuð á Montshire Mus-
eum í nágrenni skólans.
Það er sýning á munum
sem tengjast Vilhjálmi
og rannsóknum hans, m.a. mynd-
um og dagbókarbrotum.
„Vilhjálmur Stefánsson sýndi
okkur hversu mikið einn ein-
staklingur getur breytt lífi ann-
arra og gerbreytt þekkingu okkar
og skilningi. Með því að helga sig
rannsóknum á norðurhveli jarðar
varð Vilhjálmur frumkvöðull á
sviði, sem í dag býður upp á nýja
vídd í samskiptum Bandaríkjanna
og Rússlands. Vilhjálmur ruddi
brautina fyrir samstarf norðurs-
ins og hið nýja pólitíska og efna-
hagslega mikilvægi norðursins,“
sagði Ólafur Ragnar í fyrirlestri
sínum.
Hann sagði lok kalda stríðsins
hafa opnað nýjar leiðir fyrir sam-
starf þjóða og landa í norðri og
sagði Rússland, Bandaríkin og
Kanada hafa unnið í sameiningu
að þessu. Nefndi forsetinn m.a.
Heimskautsráðið og Heim-
skautaháskólann sem dæmi um
samstarf á þessum vettvangi. Þá
hefðu ríkisstjórnir og ýmis banda-
lög komið auga á þörfina til að
skapa sérstaka stefnu varðandi
norðursvæðin, t.d. Evrópusam-
bandið og stjórnvöld í Kanada.
„Þetta nýja pólitíska vægi
Norðursins hefur aukið enn frek-
ar mikilvægi skrifa og rannsókna
Vilhjálms og könnunarleiðangra
hans inn í áður óþekkt landsvæði
á norðurhveli jarðar. [...] Sýn
norðursins gefur okkur, við dög-
un 21. aldar, tækifæri til að tengj-
ast Rússlandi á jákvæðan hátt og
tengjast vináttuböndum sem
hálfrar aldar kalt stríð og kjarn-
orkuógn gerðu áður ómöguleg,“
sagði Ólafur Ragnar.
Norðrið er ekki hrjóstrug
og frosin auðn
Hann sagði arfleifð Vilhjálms
minna á mikilvægi sjálfbærrar
notkunar á náttúrulegum auðlind-
um og gefa heillandi innsýn í sam-
spil manns og náttúru.
„Vilhjálmur gerði okkur grein
fyrir því að norðið er ekki
hrjóstrug og frosin auðn, heldur
fjölbreytt svæði sem kallar á al-
þjóðasamstarf á breiðum grund-
velli.“ Sem dæmi um hvar þjóðir
norðursins geti starfað saman
nefndi Ólafur Ragnar verndun
umhverfisins og þá sérstaklega
hafsins. Þá gætu þjóðirnar staðið
saman að verndun plantna og
dýralífs á svæðinu með áherslu á
líffræðilegan fjölbreytileika og
sjálfbæra notkun stofnanna. Jafn-
framt nefndi hann til sögunnar
rannsóknir á hækkandi hitastigi
jarðar og aðgerðir til að koma í
veg fyrir umhverfisslys af völdum
kjarnorkuúrgangs og kjarna-
vopna sem enn séu geymd á svæð-
um í NV-Rússlandi.
Ólafur Ragnar minnti á að Ís-
land hefði nýlega tekið við for-
mennsku í Heimskautaráðinu.
Hann sagði það mikinn heiður að
fá að halda þennan minningarfyr-
irlestur og að fá þannig tækifæri
til að minnast merks framlags Vil-
hjálms til vísinda og þekkingar.
Sagðist hann sérstaklega fagna
þessu tækifæri fyrir Ísland,
Bandaríkin og Kanada til að
byggja á arfleifð Vilhjálms og
beina athyglinni að þeim tækifær-
um sem bjóðast á 21. öldinni með
samstarfi á Norðurhveli jarðar.
„Ég tel það mikilvægt að við Ís-
lendingar, háskólar okkar og
rannsóknarstofnanir, sem og
Dartmouth-háskóli, þar sem safn
Vilhjálms er varðveitt, og hið
bandaríska háskólasamfélag, geri
sér grein fyrir því hvaða tækifæri
arfleifð Vilhjálms Stefánssonar
gefur okkur á að taka virkan þátt
í að takast á við nokkrar af helstu
áskorunum sem hin nýja öld kall-
ar á,“ sagði forsetinn.
Minningarfyrirlestur forseta Íslands um Vilhjálm Stefánsson landkönnuð
Ruddi brautina fyrir
samstarf norðursins
Ljósmynd/Joseph Mehling
Forseti Íslands hélt minningarfyrirlestur um Vilhjálm Stefánsson við Dartmouth-háskóla í Hanover í Bandaríkjunum á föstu-
dag, en síðustu ár ævi sinnar kenndi Vilhjálmur við skólann. Þá var farandsýningin Heimskautslöndin unaðslegu opnuð á
Montshire Museum, en um er að ræða sýningu á munum sem tengjast Vilhjálmi og rannsóknum hans.
FRÉTTIR
6 SUNNUDAGUR 3. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
SETNING vísindadaga á föstudag markaði upphaf tíu daga vísindaveislu
vítt og breitt um borgina. Á vísindadögum sameinast tækni- og vísinda-
samfélagið í fyrsta skipti um að kynna hinum almenna borgara gróskuna í
vísindum hér á Íslandi. Um tuttugu skólar og rannsóknarstofnanir standa
fyrir alls um 180 viðburðum en það er Rannsóknarráð Íslands sem hefur
haft frumkvæðið að þessum dögum og er stefnt að því að gera þá að reglu-
legum viðburði. Opnaður hefur verið vefur, www.visindadagar.is, þar sem
er að finna ýtarlegar upplýsingar um dagskrá þeirra.
Við setningu vísindadaganna í Listasafni Reykjavíkur sagði Hafliði Pét-
ur Gíslason, formaður Rannsóknarráðs Íslands, að með þessum dögum
væri vísinda- og tæknisamfélagið að kynna starfsemi sína með fyrir-
lestrum, opnum húsum, útgáfu, sýningum, vettvangsskoðunum o.s.frv. Það
sé von Rannsóknarráðs að átakið endurspegli hið aukna vægi rannsókna
og þróunar í verðmætasköpum á Íslandi og þá bæði andleg og efnisleg
verðmæti. Afurðir rannsókna og tækniþróunar þurfi þó að vega enn
þyngra í menningu og velferð Íslendinga í framtíðinni.
Morgunblaðið/Golli
Menntamálaráðherra, Tómas Ingi Olrich, og Vilhjálmur Lúðvíksson, fram-
kvæmdastjóri RANNÍS, við setningu vísindadaganna á föstudag.
Tíu daga vísindaveisla
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
hefur dæmt forsvarsmann pöntunar-
listans Costgo í sex mánaða fangelsi
fyrir fjársvik. Sannað þótti að ásetn-
ingur ákærða hafi staðið til þess að
fá fólk til þess að greiða 5.000 krónur
án þess að hann hefði nokkur tök á
eða raunhæfa áætlun um að standa
við þau loforð sem sú greiðsla var
grundvölluð á.
Með háttsemi sinni hefði hann
blekkt fjölda fólks til þess að greiða
þessa fjárhæð fyrir vörulista sem
ekki var til eða fyrir aðgang að við-
skiptum um kaup á vörum sem ekki
voru til staðar og komst hann þannig
yfir 450.750 krónur á einum sólar-
hring, dagana 5. og 6. nóvember
2001.
Dómarinn segir að á hinn bóginn
megi telja upplýst að ásetningur
ákærða hafi ekki staðið til þess að
komast yfir meint vöruverð. Skýr-
ingar hans á athöfnum sínum og
áætlunum hafi verið óstöðugar og að
hluta fráleitar.
Áritaði ávísun með
bleki sem hvarf
Ákærða var einnig gefið að sök að
hafa greitt fyrir úttektarheimild í
BYKO með tékkaeyðublaði í eigu
húsfélags sem hann var gjaldkeri
hjá, áritaða með bleki sem hvarf
þremur dögum eftir áritun. Þannig
tókst honum að taka út vörur að and-
virði alls 685.484 krónur sem hann
gat ekki greitt.
Ákærði fékk dóm fyrir þjófnað ár-
ið 1988, skjalafals árið 1996 og í des-
ember 2001 var hann dæmdur í
tveggja mánaða skilorðsbundið
fangelsi fyrir fjárdrátt á tæplega
hálfri milljón króna úr sjóði hús-
félags. Segir í dómnum að refsingin
nú sé hegningarauki við dóminn frá
því í desember.
Hjördís Hákonardóttir héraðs-
dómari kvað upp dóminn. Verjandi
ákærða var Arnar Clausen hrl. Málið
sótti Guðjón Magnússon fulltrúi
Lögreglustjórans í Reykjavík.
Forsvarsmaður Costgo-
pöntunarlistans
Dæmdur í
hálfs árs
fangelsi fyr-
ir fjársvik
LANDSMENN eru ánægðastir
með störf Geirs H. Haarde fjár-
málaráðherra af ráðherrum
Sjálfstæðis-
flokksins.
Ánægja hefur
aukist með
störf Árna
Mathiesen
sjávarútvegs-
ráðherra og
Sturlu Böðv-
arssonar sam-
gönguráð-
herra.
Ánægja með störf annarra
ráðherra Sjálfstæðisflokksins
fer minnkandi. Tæplega helm-
ingur þjóðarinnar er ánægður
með störf Davíðs Oddssonar,
forsætisráðherra. Hann nýtur
mestrar hylli allra ráðherra
meðal eigin flokksmanna, eða
86%.
Þetta kemur fram í niðurstöð-
um símakönnunar Þjóðarpúls
Gallups sem gerð var dagana 26.
september til 29. október. Úr-
takið, sem var valið með tilviljun
úr þjóðskrá, var 2202 manns á
aldrinum 18–75 ára. Svarhlutfall
var tæplega 70%.
Mest
ánægja
með störf
Geirs