Morgunblaðið - 03.11.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 SUNNUDAGUR 3. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Er græna kvótahöndin búin að ganga svo frá þessum byggðum að jafnvel kratarósin
þrífst þar ekki lengur?
Bæklingur og málfundur um áreynsluastma
Greining er
afar mikilvæg
UM ÞESSAR mund-ir er að koma útbæklingur þar
sem m.a. er tekið fyrir
vandamál astmasjúkra
barna í íþróttum. Sigur-
veig Þ. Sigurðsdóttir er
annar tveggja astmalækna
sem skrifar texta í bæk-
linginn.
Hvert er tilefnið?
„Áður en ég svara því
verð ég að hafa dálitla for-
sögu. Astmi er einn al-
gengasti króníski sjúk-
dómurinn sem hrjáir börn
og jafnvel fullorðna líka. Í
gögnum sem liggja fyrir og
byggjast á ítarlegum rann-
sóknum kemur fram að
meðal skólabarna eiga um
9% sér einhverja astma-
sögu og 5% fullorðinna, á
aldursbilinu 20 til 44 ára, eru með
astma. Algeng tegund astma er
áreynsluastmi sem getur kallast
sérstakt fyrirbæri, þ.e.a.s. astmi
sem kemur aðeins fram við
áreynslu. Afar mikilvægt er
áreynsluastmi sé greindur, sér-
staklega með tilliti til líkamsrækt-
unar og líkamsþjálfunar. Við vilj-
um kynna þetta fyrirbæri betur,
öllum hlutaðeigandi til hagsbóta.“
Eru margir með áreynslu-
astma?
„Af þessum 9% skólabarna sem
ég talaði um eru um 65% með sögu
um áreynsluastma og af fullorð-
instölunni erum við að tala um ein-
hvers staðar á bilinu 15 til 25% af
umræddum 5%. Þetta eru því
miklu færri fullorðnir en börn.“
Hamlar þetta ekki íþróttaiðk-
un?
„Ef áreynsluastmi er greindur
er hægt að halda honum í skefjum
með réttri lyfjagjöf. Margir af-
reksmenn í íþróttum eru með
áreynsluastma. Jafnvel Ólympíu-
farar sem hafa síðan staðið sig vel
og jafnvel unnið til gullverð-
launa.“
Þannig að frami í íþróttum er
ekki í húfi?
„Alls ekki. Hins vegar, eins og
ég er að benda hér á, þá þarf að
koma þessum boðskap á framfæri.
Leikfimikennarar, íþróttaþjálfar-
ar svo og börnin sjálf hafa þörf
fyrir góða almenna fræðslu um
þessi mál. Þannig eykst skilning-
urinn og rétt vinnubrögð fylgja
síðan í kjölfarið. Þessir aðilar
þurfa að gera sér fulla grein fyrir
því að sumir í hópnum eru með
þennan kvilla og það verður að
taka tillit til þess.“
Er ekkert um áreynsluastma í
kennsluefni íþróttakennara?
„Ég held ekki að það sé neitt
sérstakt um meðhöndlun
áreynsluastma innbyggt í
kennsluprógramið, en Astma- og
ofnæmissamtökin og Ofnæmis-
félagið hafa í samvinnu við lækni
unnið gott starf með því að heim-
sækja íþróttakennaraskólann
einu sinni á ári og kynna sín mál
þar, sérstaklega áreynsluastma.“
Hver átti frumkvæðið?
„Líklega hreyfði ÍSÍ við þessu
fyrst, en sjálf hafði ég
áhuga á því að gera
eitthvað í þessum dúr
fyrir nokkuð löngu síð-
an. Og líklega er sömu
sögu að segja um aðra
sem koma að bæklingnum. Þegar
lyfjafyrirtækið Glaxo/Smith-Klein
kom síðan að málinu fóru hjólin að
snúast. En þetta hefur tekið á
annað ár að verða að veruleika.“
Segðu okkur frá bæklingnum...
„Hann er upp á 15 blaðsíður. Ég
skrifa textann sem snýr að börn-
unum, en Björn Magnússon
lungnalæknir sér um þann kafla
sem snýr meira að fullorðnu fólki.
Hinn 7. nóvember næst komandi
verður hann kynntur sérstaklega
á málþingi sem fram fer um
íþróttir og astma. ÍSÍ og Glaxo
standa einnig að málþinginu sem
verður klukkan átta um kvöldið á
Grand Hótel. Við Björn stígum
bæði í pontu og flytjum erindi.“
Hvernig verður dreifingin?
„Bæklingnum „Íþróttir og
astmi“ verður dreift í öll apótek,
allar heilsugæslustöðvar og til
lækna sem annast sjúklinga með
astma. Einnig mun ÍSÍ verða með
bæklinginn til dreifingar innan
sinna vébanda.“
Hverjar eru helstu áherslurn-
ar?
„Fyrir utan þá grundvallarhug-
mynd að veita fræðslu um astma
og íþróttir til þess að auka skiln-
ing samfélagsins og einstaklinga á
astma þá fylgir þessu kveri einnig
hvatning til fólks að stunda íþrótt-
ir þrátt fyrir astmann. Áreynsla
er mjög til hagsbóta, svo undar-
lega sem það kann að hljóma í
þessu sambandi, lífið verður auð-
veldara þrátt fyrir astmaeinkenn-
in. Það felst í því að eftir því sem
menn eru í lélegra líkamlegu
formi, þeim mun minni áreynslu
þarf til að einkennin komi fram.
Ég er ekki að segja að með því að
stunda íþróttir byggi menn upp
þol gegn einkennunum, en reglan
um að lífsgæðin eru betri eftir því
sem líkamlega formið er betra á
hér við eftir sem áður. Það hefur
verið kvartað um vax-
andi kyrrsetu og offitu
barna og unglinga.
Astmi er ekki ástæða til
að fá vottorð í leikfimi
en hins vegar skiptir
máli að þjálfuninni sé stillt að
þeirra þörfum og að hún sé
skemmtileg og jákvæð lífsreynsla.
Börn og unglingar sem eru t.d. of
feit líður oft illa og ekki batnar það
ef þau eru auk þess haldin astma.
Það þarf að finna þessa einstak-
linga, greina þá og hvetja þá til að
hreyfa sig þannig að þeir fari ekki
á mis við þann þátt í þroskanum.
Sigurveig Þ. Sigurðardóttir
 Sigurveig Þ. Sigurðardóttir er
fædd árið 1957 í Kastalabrekku í
Ásahreppi í Rangárvallasýslu.
Lauk námi við læknadeild Há-
skóla Íslands 1983 og stundaði
síðan framhaldsnám í barna-
lækningum með ofnæmis- og
ónæmisfræði að sérgrein. Lauk
því námi 1991. Kom þá heim og
hefur síðan starfað við ónæmis-
deild Landspítalans auk þess að
reka eigin læknastofu í Kringl-
unni þar sem hún sinnir fyrst og
fremst börnum með astma, of-
næmi og ónæmisbilanir. Maki er
Lárus S. Ásgeirsson og eiga þau
tvo stráka.
... þannig
eykst skiln-
ingurinn