Morgunblaðið - 19.01.2003, Síða 1

STOFNAÐ 1913 17. TBL. 91. ÁRG. SUNNUDAGUR 19. JANÚAR 2003 mbl.is
Tilræði eða
tálbragð
Var reynt að ráða leiðtoga
Turkmenistans af dögum? 12
Hlynur Snorrason hefur látið að
sér kveða á Vestfjörðum 10
Skemmti-
legir leikir
Ný íslensk heimildarmynd lýsir
heimi spilafíkla Fólk 49
ALLT að átta milljónir manna ramba á
barmi hungursneyðar í Norður-Kóreu, að
sögn sérlegs sendifulltrúa Sameinuðu þjóð-
anna, Maurice Strong, sem hélt frá landinu
í gær eftir fjögurra daga dvöl. Varaði
Strong við því að illa gæti farið ef stjórn-
völdum í Norður-Kóreu yrði ekki veitt að-
stoð við að brauðfæða þjóð sína. Hann sagði
einnig rangt að láta bláfátækan almenning í
Norður-Kóreu gjalda fyrir þær pólitísku
deilur sem nú stæðu um kjarnorkuáætlanir
stjórnvalda í landinu.
„Við erum að tala um að hungursneyð sé
yfirvofandi, ekki bara að hún sé hugsan-
leg,“ sagði Strong. „Það leikur enginn vafi á
því að upp á líf og dauða er að tefla fyrir
fjölda fólks, fái það ekki aðstoð.“
Undanfarin sjö ár hefur Norður-Kóreu-
stjórn þurft að treysta mjög á erlenda að-
stoð til að geta brauðfætt 23 milljóna
manna þjóð, sem hefur mátt þola uppskeru-
brest og afleiðingar misheppnaðs, mið-
stýrðs markaðskerfis. Er talið að allt að
tvær milljónir manna hafi dáið úr hungri á
undanförnum átta árum.
Hungurs-
neyð yfir-
vofandi
Peking. AFP.
VÍSBENDINGAR um breytta neysluhegðun
Íslendinga eru víða farnar að koma í ljós í
þjóðfélaginu, að því er fram kemur í grein
Ragnhildar Sverrisdóttur blaðamanns í
Morgunblaðinu í dag. Um þessar mundir er
talið að landsmenn haldi nokkuð þétt um
budduna sína, að minnsta kosti eru vísbend-
ingar um að þeir ætli að snúa af þeirri braut
að eyða meiru en þeir afla.
Í greininni er bent á að um hátíðarnar hafi
heyrst þær raddir að fólk hafi haft minna fé
handa á milli en áður. Heildarjólaverslunin
hafi að vísu verið svipuð og árið áður en fólk
keypt ódýrari vörur og sneytt hjá dýrum
vörumerkjum. Lægri upphæðir fóru til mat-
arkaupa enda framboð mikið á ódýrri jóla-
steik, leigubílstjórar kvarta undan lélegum
viðskiptum og áramótafagnaðir voru færri og
sumir smærri í sniðum en undanfarin ár.
Meiri ásókn í lágvöruverðsverslanir er
kannski merki um meiri samdrátt, segir í
greininni, en með bjartsýni megi líka halda
því fram að það sé merki um aukna skyn-
semi. Vísað er m.a. til þess að Hagkaups-
verslun hafi verið lokað í Njarðvík og greint
frá vangaveltum um að Bónusverslun verði
opnuð þar í staðinn.
Forðast vanskil og leita aðstoðar
Á sama tíma berast fréttir um aukna hús-
bréfaútgáfu hjá Íbúðalánasjóði, minni vanskil
og fleiri mál koma upp þar sem tekið er á
greiðsluerfiðleikum. Hinn skynsami Íslend-
ingur forðist því þrátt fyrir allt vanskilin og
leiti aðstoðar. Þá hefur notkun greiðslukorta
aukist.
Eftir að hafa þurft að takast á við látlausa
verðbólgu í rúma hálfa öld eru hagfræðingar
á Vesturlöndum farnir að beina athyglinni að
möguleikanum á verðhjöðnun, að því er fram
kemur í greininni. Sjá þeir ýmis teikn um að
verðhjöðnun sé yfirvofandi og vara við því að
hún geti reynst erfið viðfangs ef hugsunar-
háttur neytenda breytist og þeir fari almennt
að gera ráð fyrir því að vöruverð lækki.
Að mati íslenskra hagfræðinga, sem rætt
er við í greininni, er lítil hætta á verðhjöðnun
hér á landi. Verðbólga sé enn ríkjandi og þótt
hún hafi lækkað verulega séu líkur á að hún
þokist upp á við á ný vegna áhrifa stór-
iðjuframkvæmda.
Breytt neysluhegðun
Engin teikn um verðhjöðnun öfugt við önnur Vesturlönd

Horft í aurana/14
HUGSANLEGU stríði Bandaríkjanna og banda-
manna þeirra við Írak var mótmælt í stórborgum
víðs vegar um heiminn í gær. M.a. safnaðist fólk sam-
an í Tókýó í Japan, Islamabad í Pakistan, Hamborg í
Þýskalandi, Lundúnum í Bretlandi og bæði San
Francisco og Washington í Bandaríkjunum. Þá komu
andstæðingar stríðsins saman fyrir framan sendiráð
Bandaríkjanna í Moskvu og hrópuðu þar slagorð,
eins og sjá má á meðfylgjandi mynd. Efnt var til úti-
fundar af sama tilefni á Lækjartorgi í Reykjavík.
Reuters
Stríði við Írak mótmælt
DORRIT Mousaieff, heitkona Ólafs
Ragnars Grímssonar forseta, segir
í viðtali í Morgunblaðinu í dag, sem
Kristín Marja Baldursdóttir tók, að
Ísland sé gimsteinn. Hún hefur un-
un af íslenskri
tónlist og segir
matinn og vatnið
hvergi betra.
„Ég er ham-
ingjusöm, heilsu-
góð, á góða vini
og er svo heppin
að hafa fundið Ís-
land þar sem ég
þarf ekki að óttast að vera skotin
niður á götum úti. Ísland er gim-
steinn. Á hverjum morgni þakka ég
fyrir það sem ég hef.“
Hún segir að fyrstu kynni sín af
Ólafi Ragnari hafi verið tilvilj-
unarkennd. Fyrst hittust þau í há-
degisverðarboði sem vinkona Dorr-
it hélt í London. Ræddu þau um
Ísland þar sem Ólafur hvatti hana
til að skrifa grein um landið, en hún
hefur starfað sem blaðamaður.
„Þegar við kvöddumst grunaði
hvorugt okkar að við ættum eftir að
sjást aftur,“ segir Dorrit en það
gerðist þó daginn eftir á minning-
artónleikum um Yehudi Menuhin.
Ást við aðra sýn
„Mér hafði verið boðið á tón-
leikana en ekki komist. Þeim var að
ljúka en ég ákvað að skjótast inn og
skrifa nafn mitt í gestabókina. Ég
gat ekki stillt mig um að hlusta á
síðustu tónana, settist aftast og lét
fara lítið fyrir mér, enda í gallabux-
um og peysu meðan aðrir tónleika-
gestir skörtuðu smóking og sam-
kvæmiskjólum. Tónleikunum lauk,
forsetinn sem sat á fremsta bekk
stóð fyrstur manna upp og við
horfðumst í augu. Við spjölluðum
saman eftir tónleikana og ákváðum
að hittast aftur ef við gætum.“
Næst er hún spurð hvort þetta hafi
verið ást við fyrstu sýn. „Ekki við
fyrstu sýn en má vera að slíkt hafi
gerst við aðra sýn,“ segir Dorrit
Moussaieff.
„Ísland er
gimsteinn“
Dorrit
Moussaieff

Dorrit/B1
FÓTBOLTAKAPPINN Paul
Gascoigne hefur ekki beinlínis
slegið í gegn í Kína en „Gazza“,
eins og hann er jafnan kallaður, er
nú staddur þar í því skyni að finna
sér nýtt félag til að leika með.
Í fyrradag lék Gascoigne, sem
er 35 ára, æfingaleik með fyrstu-
deildarliðinu Liaoning Bodao en
tókst ekki vel upp, að sögn Dag-
blaðs kínversku æskunnar. „Hann
skaut lausum skotum að markinu
[...] og virtist
ekki geta hlaup-
ið,“ sagði blaðið.
„Ég veit ekki
hvað er að hon-
um,“ var haft
eftir einum leik-
manna, Luo
Tongliang. „Það
virðist vera talsverður munur á
því orðspori, sem af honum fer, og
raunverulegri getu hans.“
„Virtist ekki geta hlaupið“
Paul Gascoigne
Peking. AFP.
UM sjötíu bandarískir hernaðarráðgjafar
eru nú komnir til Kólombíu en þar munu
þeir verða næstu þrjá mánuði og þjálfa
6.500 kólombíska hermenn þannig að þeir
séu betur færir um að verja mikilvæga olíu-
leiðslu fyrir árásum marxískra skæruliða.
Á undanförnum tveimur árum hafa
skæruliðar a.m.k. tvö hundruð sinnum ráð-
ist gegn olíuleiðslunni, en hún liggur um
Arauca-hérað í Norður-Kólombíu sem telst
til áhrifasvæðis skæruliðanna. Er þetta í
fyrsta skipti í 39 ára sögu borgarastyrjald-
ar í Kólombíu sem bandaríski herinn hefur
bein afskipti af málum en fréttaskýrendur
segja ástæðuna þá, að Bandaríkjamenn hafi
áhyggjur af því að pólitískt umrót í Venes-
úela og hugsanlegt stríð við Írak hafi áhrif á
framboð olíu í heiminum.
Ekki er gert ráð fyrir því að Bandaríkja-
mennirnir taki beinan þátt í átökum skæru-
liðanna og stjórnarhers Kólombíu.
Bandarískir
hernaðar-
ráðgjafar til
Kólombíu
Arauca. AP.
♦ ♦ ♦
Fórnfús í
forvörnum