Morgunblaðið - 19.02.2003, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 19. FEBRÚAR 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
EINAR K. Guðfinnsson alþingismaður er
farinn að æfa pólitískan dans fyrir kosn-
ingafundina á Vestfjörðum. Partur af
dansæfingunni var grein í síðustu viku
sem fjallaði um viðbrögð mín við flýtifram-
kvæmdum ríkisstjórnarinnar. Greinina
kallaði alþingismaðurinn „Of mikið til
landsbyggðarinnar – segir Össur.“ Til-
gangurinn var að sjálfsögðu að telja kjós-
endum trú um að formaður Samfylking-
arinnar væri á móti stuðningi við
landsbyggðina. Það ber að viðurkenna að
Einar K. Guðfinnsson er oft undrasnar að
fóta sig á hálu svelli þegar kemur að því að
verja atlögur stjórnarinnar að und-
irstöðum landsbyggðarinnar. Þarna skall
hann þó á svellinu en hefur vonandi ekki
meitt sig of mikið. Ýmislegt getur Sjálf-
stæðisflokkurinn nefnilega um formann
Samfylkingarinnar sagt en ekki, að hann
sé á móti landsbyggðinni!
Baráttan fyrir landsbyggðina
Samfylkingin hefur lagt sig í líma við að
efla hag landsbyggðarinnar, benda á mis-
tök ríkisstjórnarinnar sem hafa leitt af sér
allt of hátt vöruverð, of háan flutnings-
kostnað, og gríðarlega flutninga fólks af
landsbyggðinni meðan Sjálfstæðisflokk-
urinn fór með byggðamálin. Í hennar röð-
um eru stjórnmálamenn sem hafa manna
harðast beitt sér fyrir bættum kjörum
manna á landsbyggðinni. Nægir að nefna
Kristján L. Möller, sem gerði sína eigin
vörukönnun og útreikninga, sem flettu of-
an af því hvernig stjórnvöld skattpína
landsbyggðina með óhóflegum tollum og
sköttum sem hækka vöruverð.
Þetta veit fólk á landsbyggðinni. Það er
skýringin á því, að fylgi flokksins hefur
verið að styrkjast þar. Barátta Samfylk-
ingarinnar fyrir bættum hag fólks á lands-
byggðinni birtist til dæmis í því að Sam-
fylkingin nýtur nú töluvert meira fylgis en
Sjálfstæðisflokkurinn í kjördæmi Einars
K. Guðfinnssonar. Ég minni svo þing-
„kveðjugöng Ha
Almannaskarð,
dregið riss á bla
umhverfismat. M
lofað var fyrir s
nú komin niður
né teiknuð. Ein
þau voru margl
ingar og jafnhar
isflokknum.
Tónlistarhú
og Ra
Menningarhú
verurétt. Ég mi
il gleði í liði stjó
Látum það vera
Mátti þá ekki sa
minningu Jónas
með því að leggj
úrugripasafninu
flækingi frá því
samvinnu við bo
hús í Reykjavík
að ekki væri hæ
efni jafnframt m
norðan og í Eyj
verkefni í þágu
Atvinnuleysið
þessar mundir e
töluvert hærra
fólki er atvinnul
því verið frábær
Rannsóknasjóð
af styrkþegum h
vísindafólk, nýk
úthlutunum han
ins eru ekki mei
manninn á að fyrir utan að hafa óhikað
stutt umdeildar framkvæmdir á lands-
byggðinni átti ég svolítinn hlut að því með
séra Karli V. Matthíassyni, þingmanni
Samfylkingarinnar, að vakin var athygli á
möguleikum til stórvirkjana á Vest-
fjörðum. Kanski man hann líka eftir því að
gamall fiskeldismaður á þingi studdi svo
með ráðum og dáð ágætar tillögur Einars
sjálfs um þorskeldisrannsóknir á Vest-
fjörðum sem byggja á frumkvæði Magn-
úsar sterka af Ósætt við Steingrímsfjörð.
Rýr hlutur höfuðborgar
Lái mér hins vegar hver sem vill þó að
mér finnist hlutur höfuðborgarsvæðisins
rýr í roðinu þegar kemur að nýkynntum
flýtiframkvæmdum ríkisstjórnarinnar. Að
sögn áttu þær að fara í það að efla atvinnu-
stig, sem undir núverandi ríkisstjórn hef-
ur mjög slaknað. Hvar er atvinnuleysi
mest? Á höfuðborgarsvæðinu. Skv. frétt
Fréttablaðsins í síðustu viku var um 70 af
hundraði atvinnulausra á landinu að með-
altali að finna í Reykjavík. En hvað fer þá
til að efla atvinnu þessa fólks, sem varla
hefur í sig og á af atvinnuleysisbótum?
Höfuðborgin fær aðeins 1 hlut af 6 þegar
flýtiframkvæmdirnar eru skoðaðar. Er
það sanngirnin, sem Sjálfstæðisflokkurinn
sýnir Reykjavík?
Stjórnvöld halda fram að ekki sé hægt
að ráðast í vegaframkvæmdir á höf-
uðborgarsvæðinu vegna tafa í skipulags-
málum. Þessi röksemd gildir ekki. Hið
sama mætti alveg eins segja um margar
þær flýtiframkvæmdir sem ráðgerðar eru
annars staðar. Sumar þeirra eins og
Of lítið til Reykjavíkur
„Það á að gera vel við landsb
Hún er ekki ofsæl af því sem
Það er hins vegar blaut tuska
höfuðborgarsvæðisins að ekk
meira hafa verið látið renna þ
Eftir Össur
Skarphéðinsson
FYRIR réttri viku ákvað rík-
isstjórnin að bregðast við
þeim slaka, sem orðið hefur í
efnahagslífinu, með því að
verja 6,3 milljörðum króna til
vegaframkvæmda, byggingar
menningarhúsa og til at-
vinnuþróunarverkefna. Ástæð-
an er sú, að atvinnuleysi hefur
orðið heldur meira en menn
áttu von á. Búist er við að
þessi innspýting muni skapa
hundruð starfa bæði beint og
óbeint. Aðilar vinnumarkaðar-
ins, fulltrúar launþega og at-
vinnurekenda, hafa lýst
ánægju sinni með aðgerðirnar
og yfirleitt allir nema fulltrúar
Samfylkingarinnar. Össur
Skarphéðinsson talar um
„taugaveiklun“ en Steingrímur
J. Sigfússon er hinn hressasti
og segir, að sér sé ekki bara
sama hvaðan gott komi –
heldur er mér líka saman hve-
nær gott kemur, segir hann.
Þessi aðgerð er skamm-
tímaaðgerð í þeim skilningi,
að henni er ætlað að brúa bil-
ið þangað til stórframkvæmd-
irnar hefjast á Austurlandi
eftir 18–24 mánuði. Það er eft-
irtektarvert að rifja upp um-
mæli Tryggva Herbertssonar
forstöðumanns Hagfræðistofn-
unar Háskóla Íslands í þessu
sambandi, en hann sagði m.a.:
„Þær (aðgerðirnar) virka mun
fyrr og mun betur heldur en
að lækka vexti Seðlabankans
eins og margir hafa verið að
biðja um því að það er aðgerð
sem myndi ekki fara að skila
sér fyrr en eftir 6 til 18 mán-
uði“. Hann sagði einnig, að
vegaframkvæmdirnar hefðu
að halda. Borgarstjórinn fyrr-
verandi kallar kosninguna um
flugvöllinn „allsherjarkosn-
ingu“!
Mér þykir rétt að benda á,
að aðgerðirnar nú minna á
inngrip ríkisstjórnarinnar í
desember 2001. Þá var eins og
nú brugðist við aðkallandi
vanda og leystist hann á
undraskömmum tíma, m.a.
með því að draga til baka
hækkanir á opinberri þjón-
ustu, jafnfram því sem beitt
var aðhaldi í ríkisfjármálum.
Unnið var í náinni samvinnu
við aðila vinnumarkaðarins
með þeim árangri, að það
tókst að halda verðbólgu niðri
og ná efnahagslegu jafnvægi á
ný. Aðgerðirnar reyndust
m.ö.o. ekki skammtímaaðgerð,
eins og forystumenn Samfylk-
ingarinnar héldu fram, heldur
aðgerð, sem vissi til framtíð-
arinnar. Hún tryggði stöð-
ugleika og jafnvægi, meiri
hagvöxt og bætt lífskjör. Að
því búum við í dag. Þess
vegna gat ríkisstjórnin gripið
inn í með svo myndarlegum
hætti nú án þess að leggja á
nýja skatta.
þau áhrif, að hagkerfið yrði
sprækara á eftir.
Í þessu átaki verður 4,6
milljörðum varið til vegagerð-
ar. Hæstu framlögin eru til
höfuðborgarsvæðisins, Vest-
fjarða og norð-austurhornsins,
einn milljarður til hvers svæð-
is. Það hefur ekki farið fram
hjá neinum að fulltrúar Sam-
fylkingarinnar hafa lýst
óánægju sinni yfir hversu
mikið fé skuli fara til fram-
kvæmda úti á landi. Í þeim
efnum hefur enginn tekið jafn
djúpt í árinni og Össur Skarp-
héðinsson. Hann segir, að það
sé ljóst, að hlutfallið milli
landsbyggðar og höfuðborg-
arsvæðis, eins og það birtist í
áætlun ríkisstjórnarinnar um
auknar vegaframkvæmdir, sé
óviðunandi að sínu viti.
Hér kemur hið rétta eðli
Samfylkingarinnar fram. Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir
kvaðst vilja á þing til þess að
rétta hlut R-listans. Hún er
forsöngvarinn og gefur tóninn.
Í Borgarnesræðunni taldi hún
skoðanakönnunina um að
leggja niður Reykjavík-
urflugvöll sérlega vel heppn-
aða, en eins og menn muna
var landsbyggðarfólk ekki
spurt álits. Það er þó helst
það sem þarf á flugvellinum
Hagkerfið verður
sprækara en áður
Eftir Halldór
Blöndal
Höfundur er 1. þingmaður Norð-
urlandskjördæmis eystra.
„Mér þykir rétt að benda á, að
aðgerðirnar nú minna á inngrip
ríkisstjórnarinnar í desember
2001. Þá var eins og nú brugð-
ist við aðkallandi vanda …“
DREIFÐ EIGNARAÐILD
Á kynningarfundi, sem Lands-banki Íslands hélt fyrir erlendafjárfesta í London í fyrradag
sagði Björgólfur Thor Björgólfsson,
einn helzti forystumaður eignarhalds-
félagsins Samsonar m.a.: „Við munum
smám saman minnka eignaraðild okkar
að fjórum til fimm árum liðnum og þá
einkum selja til íslenzkra lífeyrissjóða
og fjárfesta. Þó munum við eiga um
10% hlut í bankanum áfram.“
Morgunblaðið sér sérstaka ástæðu
til þess að fagna þessari yfirlýsingu
talsmanns eigenda ráðandi hlutar í
Landsbanka Íslands. Á undanförnum
fjórum árum hefur blaðið ítrekað hvatt
til þess að sett yrði löggjöf til þess að
tryggja dreifða eignaraðild að íslenzka
bankakerfinu. Ríkisstjórn og meiri-
hluti Alþingis kusu að fara aðra leið við
einkavæðingu ríkisbankanna. Við því
er í sjálfu sér ekkert að segja. Meiri
hluti Alþingis hefur umboð til þess að
fara með þessi málefni á milli kosninga
og nýtti það umboð á þennan veg í sam-
bandi við sölu bankanna.
Það vakti hins vegar eftirtekt að á
sama tíma og ríkisstjórn og meirihluti
Alþingis tóku þá ákvörðun dreifðist
eignaraðild að Íslandsbanka mjög og
er sá banki nú kominn nálægt æskileg-
um markmiðum í þessum efnum.
Yfirlýsing Björgólfs Thors Björg-
ólfssonar bendir til þess, að eignaraðild
að Landsbanka Íslands verði orðin
mjög dreifð að nokkrum árum liðnum.
Þegar umræður hófust á sínum tíma
um dreifða eignaraðild að bankakerf-
inu heyrðust þær raddir í fjármálageir-
anum að markmið af þessu tagi væru
tóm vitleysa, þeim væri ekki hægt að
ná og þar að auki væri nauðsynlegt að
einn öflugur kjölfestufjárfestir væri í
hverjum banka um sig til þess að veita
þeim nauðsynlega forystu.
Eftir að eignaraðild að Íslandsbanka
dreifðist með þeim hætti, sem gerzt
hefur á undanförnum mánuðum, heyr-
ast þær raddir ekki lengur að nauðsyn-
legt sé að svokallaðir kjölfestufjár-
festar eigi svo stóra hluti í fjár-
málafyrirtækjum að nálgist ráðandi
hlut.
Þau markmið, sem Björgólfur Thor
Björgólfsson lýsti á kynningarfundi
Landsbankans í London, eru skynsam-
leg. Þau benda til þess að hinir nýju
eigendur að Landsbankanum hafi til-
einkað sér heilbrigð viðhorf í þessu
sambandi.
Það skiptir miklu máli, að vel takist
til um endurskipulagningu bankakerf-
isins í kjölfar einkavæðingar ríkis-
bankanna. Gera má ráð fyrir að á þessu
ári hefjist viðræður á milli bankanna
um frekari sameiningar eða nánara
samstarf. Í þeim efnum er mikilvægt að
ekki verði til meiri fákeppni á fjármála-
markaðnum en orðin er. Að vísu má
segja, að möguleikar á samkeppni hafi
aukizt með tilkomu Kaupþings sem öfl-
ugs viðskiptabanka eftir sameiningu
við sænskt fjármálafyrirtæki. Þá er
óljóst í hvaða farveg framtíðarmál
sparisjóðanna beinast. Hins vegar má
ganga út frá því sem vísu að einkavæð-
ing ríkisbankanna sé ekki lokaskref
heldur upphaf að nýjum þætti í upp-
röðun og endurskipulagningu íslenzkra
fjármálafyrirtækja.
SÓKN ER BESTA VÖRNIN
Sókn er besta vörnin. Eftir nokkradeyfð yfir skáklífi þjóðarinnar á tí-
unda áratugnum virðast áhugamenn
um skáklistina hafa blásið til sóknar.
Eitt sterkasta skákmót í heiminum í ár
hófst í gær á Kjarvalsstöðum á vegum
Hróksins.
Þessi ánægjulegi viðburður kemur í
kjölfarið á Olís-einvíginu milli Hann-
esar Hlífars Stefánssonar og Sergeis
Movsesjans, sem lauk sl. laugardag, en
Taflfélagið Hellir stóð fyrir því. Þessir
skákviðburðir eru þeir nýjustu í
gróskumiklu skáklífi hér á landi upp á
síðkastið og allt útlit er fyrir að fram-
hald verði á.
„Reykjavík hefur fengið mikið af
góðum styrktaraðilum og nokkuð af
spennandi taflmótum. Ég held þetta sé
á réttri leið hérna og það má sérstak-
lega sjá á því að margir góðir skák-
menn koma og taka þátt í atskákmóti
sem verður í framhaldinu af þessu
móti,“ sagði Michael Adams í viðtali í
blaðinu í gær, en hann er stigahæsti
keppandinn á mótinu með 2.734 Elo-
stig og í sjötta sæti á stigalista heims-
ins.
Það verður að teljast fagnaðarefni að
svo ötullega sé stuðlað að viðgangi
skáklistarinnar hérlendis, sem er svo
ríkulega samtvinnuð sögu þjóðarinnar.
Jafnframt er ánægjulegt að aðstand-
endur þessara viðburða eru uppáfynd-
ingasamir, eins og sést vel á Íslands-
metinu sem Helgi Áss Grétarsson setti
í blindskák í síðustu viku. Og ekki eru
alltaf fetaðar troðnar slóðir, t.d. stend-
ur Hrókurinn fyrir fyrsta alþjóðlega
kvennaskákmótinu á Íslandi í vor.
Skákmótið á Kjarvalsstöðum er til-
einkað börnum, enda mikil áhersla lögð
á öflugt uppbyggingarstarf hjá Hrókn-
um. Börn öttu kappi við Margeir Pét-
ursson stórmeistara í fjöltefli í gær og
rekinn verður ókeypis skákskóli með-
fram mótinu. Eflaust leynast ungir
snillingar þar á meðal, en ekki er síður
mikilvægt að stuðla að almennum
áhuga á skáklistinni, sem er þroskandi
og heilbrigð íþrótt.
Ivan Sokolov segir frá því í grein í
Morgunblaðinu sl. sunnudag að það
hafi vakið furðu samlanda sinna í Júgó-
slavíu að jafn fámennri þjóð og Íslandi
tækist að skipa sér í flokk stórvelda í
skákheiminum.
Hápunkturinn hafi verið árið 1988
þegar Íslendingar höfðu ekki aðeins
eignast sex stórmeistara heldur einnig
tvo áskorendur að heimsmeistaratitl-
inum. „Enda voru um þær mundir
haldin á Íslandi geysisterk skákmót,
heimsbikarmót og ég veit ekki hvað og
hvað, og við upprennandi skákmenn í
Evrópu litum á Reykjavík sem eina af
höfuðborgum skáklistarinnar í álf-
unni.“
Ástæða er til að taka undir með
Sokolov sem vonast til að uppgangur
skáklistarinnar hérlendis verði til þess
að aftur verði reglulega haldin á Ís-
landi skákmót í fremstu röð. „Allt þetta
mun ekki aðeins leiða til að Íslendingar
eignast brátt aftur skákmeistara í
fremstu röð, heldur á almenningur
þess kost á ný að njóta skáklistar í
hæsta gæðaflokki. Reykjavík er þannig
á góðri leið með að endurheimta sess
sinn sem skákhöfuðborg heimsins.“