Morgunblaðið - 22.03.2003, Blaðsíða 12

VIÐSKIPTI/ATHAFNALÍF
12 LAUGARDAGUR 22. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BIRGIR Ísleifur Gunnarsson, for-
maður bankastjórnar Seðlabanka
Íslands, varði peningastefnu bank-
ans á ársfundi hans, sem haldinn
var í gær. Hann sagði að sér fyndist
að margir töluðu af helst til mikilli
léttúð um verðbólgu og teldu að of
mikil áhersla væri lögð á að
stemma stigu við henni.
„Ég vara við þeim sjónarmiðum
og tel að hið sama eigi við hér og í
öllum þeim iðnríkjum sem við vilj-
um bera okkur saman við, að lítil
verðbólga sé einn af hornsteinum
hagvaxtar og velmegunar í þjóð-
félaginu. Því eigi Seðlabankinn
áfram að hafa það sem aðalmark-
mið að halda verðlagi stöðugu eins
og gildandi lög segja fyrir um,“
sagði Birgir Ísleifur í ræðu sinni.
Hann bætti við að framvinda ann-
arra þátta, svo sem opinberra fjár-
mála og launaákvarðana, réði síðan
miklu um hvert aðhald peninga-
stefnunnar þyrfti að vera hverju
sinni.
Seðlabanki ræður
ekki gengi
Birgir Ísleifur sagði að það væri
misskilningur, að Seðlabanki gæti
stýrt gengi íslensku krónunnar.
„Það fólst í hinni nýju umgjörð pen-
ingastefnunnar að horfið var frá
svonefndri fastgengisstefnu og
gengið var látið fljóta og ráðast á
markaði. Engum blandast hugur
um að gengi íslensku krónunnar
skiptir miklu máli fyrir efnahags-
lífið. Gengið hefur mikil áhrif á
verðlag og afkomu útflutnings- og
samkeppnisgreina. Mikil umræða
hefur orðið að undanförnu um
gengi krónunnar og hefur spjótum
mjög verið beint að Seðlabanka Ís-
lands. Í umræðunni gætir þess mis-
skilnings að Seðlabankinn geti
stýrt genginu. Menn verða að átta
sig á því að Seðlabankinn hefur
takmörkuð áhrif á raungengið til
lengdar,“ sagði Birgir Ísleifur í
ræðu sinni.
Birgir Ísleifur sagði að vissulega
gætu vextir haft áhrif á gengi til
skamms tíma. Stefndi gengið hins
vegar með miklum þunga í tiltekna
átt, gæti enginn seðlabanki til
lengdar veitt viðnám gegn því. „Sú
er reynslan hvarvetna þar sem
fjármagnsflutningar eru frjálsir
milli landa. Sú var líka reynsla
Seðlabanka Íslands þegar hann
reyndi að hamla gegn lækkun krón-
unnar frá miðju ári 2000 til hausts
2001,“ sagði hann.
Óraunsæ krafa um
gengismarkmið
„Krafa um að Seðlabankinn setji
sér nú gengismarkmið er óraunsæ.
Eina ráðið til að festa gengið og
halda jafnframt í eigin mynt er að
fara í gamla farið og taka upp
gjaldeyrishöft, en hver vill hverfa
aftur til þeirra hátta?“ spurði hann.
Birgir sagði að eina ráðið til að
koma í veg fyrir miklar gengis-
sveiflur væri að halda þannig á hag-
stjórn að sem best jafnvægi ríkti í
þjóðarbúskapnum. Þar kæmu fleiri
við sögu en Seðlabankinn einn.
Í ræðu sinni vék Birgir Ísleifur
að bindiskyldu. „Bindiskylda lána-
stofnana í Seðlabanka Íslands hef-
ur verið eitt af stýritækjum bank-
ans, en dregið hefur úr vægi þess
með árunum. Bankinn hefur á und-
anförnum árum stefnt að því að búa
Formaður bankastjórnar Seðlabanka Íslands á ársfundi bankans
Margir tala af of mikilli
léttúð um verðbólgu
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Birgir Ísleifur Gunnarsson, formað-
ur bankastjórnar Seðlabanka, sagði
það misskilning, að bankinn gæti
ráðið gengi krónunnar þegar fjár-
magnsflutningar væru frjálsir.
ÓLAFUR G. Einarsson, formaður
bankaráðs Seðlabankans, gerði
stuttlega grein fyrir afkomu bank-
ans á ársfundinum. Hann sagði að
forsætisráðherra hefði staðfest árs-
reikning Seðlabanka Íslands fyrir
árið 2002. „Á því ári nam hagnaður
af rekstri bankans 2,1 milljarði
króna. Framlag til ríkissjóðs nam lið-
lega 700 milljónum króna og að því
frátöldu nam hagnaður bankans 1,4
milljörðum króna,“ sagði Ólafur.
Breyting var gerð á reglum um
reikningsskil og ársreikning Seðla-
bankans á síðasta ári og hætt út-
reikningi verðbreytingarfærslu.
„Eigið fé Seðlabankans efldist enn á
liðnu ári er ríkissjóður lagði honum
til stofnfé að fjárhæð 4,5 milljarðar
króna. Í lok ársins 2001 nam eigið fé
bankans liðlega 40 milljörðum
króna, samanborið við 34 milljarða
króna í lok ársins áður.“
Rekstrarkostnaður bankans á
árinu nam tæplega 1,1 milljarði
króna, að meðtöldum 103 milljóna
króna kostnaði við
prentun seðla og
myntsláttu og
tæplega 40 m.kr.
fasteignagjöldum.
„Í árslok 2002
voru stöðugildi í
bankanum 100,4
og hafði fjölgað
um 2,5 á árinu,“
sagði Ólafur í
ræðu sinni.
Ólafur sagði að breyting á lögum
um Seðlabankann fyrir tveimur ár-
um, sem fól í sér að hann tók upp
verðbólgumarkmið og var veitt
sjálfstæði til að ná því, hefði heppn-
ast vel. „Ég tel að reynslan hafi sýnt
svo ekki verður um villst að þessar
breytingar hafa reynst heilladrjúg-
ar.“
Ólafur þakkaði Finni Ingólfssyni
fyrir störf í þágu bankans, en hann
lét af störfum sem bankastjóri í lok
september, eftir tæplega þriggja ára
starf.
Hagnaður Seðla-
banka 1,4 milljarðar
Ólafur G.
Einarsson
„STAÐA SÍF á Íslandi er nokkuð
sterk, ef horft er til hlutdeildar fé-
lagsins í útflutningsverðmætum
sjávarafurða frá Íslandi. SÍF hf. er
leiðandi í útflutningi á saltfiskafurð-
um frá Íslandi, en um 15–20 fyrir-
tæki stunda útflutning á saltfiski og
eru mörg þeirra mjög lítil. Hlutdeild
SÍF hf. í verðmætum útfluttra salt-
fiskafurða var rúm 53% árið 2002 en
var 43% fyrir allt árið 2001,“ sagði
Gunnar Örn Kristjánsson, forstjóri
SÍF á aðalfundi félagsins í gær. „Þá
er hlutdeild SÍF hf. í verðmætum
frystra sjávarafurða frá Íslandi tæp
21% fyrir árið 2002 en hlutdeildin
var um 20% árið 2001. Hlutdeild SÍF
hf. og dótturfyrirtækis þess Tros
ehf. í útflutningi ferskra flaka frá Ís-
landi var um 21% árið 2002 sem er
sambærilegt við árið á undan. Þá var
hlutdeild SÍF hf. í útflutningi á mjöli
og lýsi frá Íslandi um 14% árið 2002
en var 11,5% allt árið 2001. Aðrar af-
urðir frá Íslandi voru 20% og hafði
þá hlutdeildin aukist frá árinu áður
úr 17%. Hlutdeild SÍF í útflutnings-
verðmætum allra sjávarafurða frá
Íslandi árið 2002 var 24,2% og hefur
vaxið úr 22,9% árið 2001.
Sé hinsvegar eingöngu tekið tillit
til þeirra afurðaflokka sem SÍF
starfar með, þ.e. ef heill ferskur fisk-
ur, landanir á uppsjávarfiski erlend-
is og lýsi til manneldis er ekki tekið
með, þá hefur hlutdeild SÍF hf. á Ís-
landi vaxið úr 23% árið 2001 og í um
25% árið 2002. Heildarútflutningur
landsmanna á árinu 2002 var um
203,3 milljarðar, þar af voru sjávar-
afurðir um 127,7 milljarðar. Útflutn-
ingur sjávarafurða er því um 63% af
heildarútflutningi landsmanna á
meðan landbúnaður og iðnaðarvör-
ur, þar með talinn útflutningur á áli,
eru um 37%. Hlutdeild SÍF í heildar-
útflutningi landsmanna var á árinu
2002 tæp 16%. Ég geri ekki ráð fyrir
að í nokkru öðru vestrænu ríki sé
hlutdeild eins fyrirtækis í útflutn-
ingsverðmætum þjóðar eins hátt og
hér um ræðir,“ sagði Gunnar Örn
Kristjánsson.
Tveir nýir í stjórn
Tveir nýir menn voru kjörnir í
stjórn SÍF á fundinum, þeir Jón E.
Friðriksson, framkvæmdastjóri
Fiskiðjunnar Skagfirðings og Frið-
rik Jóhannsson, framkvæmdastjóri
Burðaráss. Endurkjörnir í stjórn
voru Aðalsteinn Ingólfsson, Guð-
mundur Ásgeirsson, Friðrik Páls-
son, formaður, Gunnar Tómasson,
ritari, Magnús Gauti Gautason, Ólaf-
ur Ólafsson, varaformaður, og Pétur
H. Pálsson. Friðrik Pálsson var end-
urkjörinn formaður. Úr stjórn gengu
Einar Friðrik Sigurðsson og Jakob
Bjarnason, en þeir gáfu ekki kost á
sér til endurkjörs.
Samþykkt var að greiða hluthöf-
um 7% arð.
SÍF með 16% heild-
arútflutningsins
Morgunblaðið/Golli
Gunnar Örn Kristjánsson, forstjóri SÍF, og Friðrik Pálsson stjórn-
arformaður kynntu starfsemi og afkomu SÍF á aðalfundinum.
Félagið með
fjórðung útflutn-
ings allra sjáv-
arafurða
„ÞAÐ var og er vel rökstudd skoð-
un SÍF að verðgildi SÍF og SH sé
mjög nærri því að vera það sama.
SÍF taldi því að unnt væri að ljúka
sameiningarviðræðum fljótt með
samkomulagi um að félögin sam-
einuðust á jafnvirðisgrundvelli, ef
sameining þætti hagkvæm yf-
irleitt,“ sagði Friðrik Pálsson,
stjórnarformaður SÍF, á aðalfundi
félagsins.
Hann ræddi þar ýmsa þætti í
starfsemi félagsins og stefnumótun
en sagði svo um sameininguna við
SH, sem ekki varð af: „Síðan mætti
gera með sér samkomulag um það,
að við nánari úttekt á félögunum,
svokallaðri Due Diligence, gætu
hlutföll breyst eitthvað eftir því
sem sú ítarskoðun myndi leiða í
ljós. Þannig mætti takast að ljúka
sameiningu á mjög skömmum tíma.
Ekki náðist samstaða um þessa leið
og var því sett af stað nokkuð tíma-
frek vinna við úttekt á félögunum,
bæði eignarvirði þeirra og rekstr-
arvirði. Hverjum þykir sinn fugl
fagur, segir í góðu máltæki, og
sannaðist það vel við þessa vinnu.
Mikið, jafnvel mjög mikið, bar á
milli við mat félaganna hvoru á
öðru.
Niðurstaða þeirra bankastofnana
sem fengnar voru til að skoða fé-
lögin að rekstrarvirði var hins veg-
ar staðfesting á þeirri skoðun SÍF
að virði þeirra lægi vel innan eðli-
legra skekkjumarka í úttekt af
þessu tagi. Við frekari viðræður
samninganefnda kom í ljós að mun
meira bar á milli en mögulegt
reyndist að brúa og var því sameig-
inlegt álit samninganefndanna og
stjórna beggja félaganna að hætta
skyldi viðræðum.
Margt gott hefði getað unnist við
sameiningu, en jafnframt er ljóst,
að sameining sem þessi yrði að
hafa mikinn og góðan samhljóm.
Ekki aðeins þurfa framleiðendur
hér heima og erlendis að trúa á
kosti sameiningar af þessu tagi
heldur þarf einnig að tryggja já-
kvæð viðbrögð viðskiptavina er-
lendis, starfsmanna og stjórnenda.
Til þess þarf tiltrú þeirra fjöl-
mörgu sölumanna og fulltrúa fé-
laganna, sem á degi hverjum koma
fram fyrir hönd þeirra beggja úti á
mörkuðunum.
Ákvörðun um sameiningu í upp-
hafi janúarmánaðar hefði vel getað
skilað jákvæðum árangri, en eftir
því sem lengra leið skapaðist meiri
óþreyja og loks miklar efasemdir
um að sameiningin tækist. Því fór
sem fór. SÍF hefur staðið á eigin
fótum í rúmlega 70 ár og er þess
alls búið að gera það áfram,“ sagði
Friðrik.
Friðrik ræddi síðan um sam-
keppnisumhverfið og síðan um
vaxtarverkina sem fylgt hafa örum
vexti félagsins: „SÍF hefur stækkað
hratt með yfirtökum og samein-
ingum, en við eigum enn eftir að
nýta okkur mikla möguleika til
innri vaxtar, enda á félagið víða
vannýtta afkastagetu, sem koma
mun í gagnið á næstu misserum.
Þekkt er að ný og afkastamikil
fiskréttaverksmiðja SÍF í Banda-
ríkjunum er einungis hálfnýtt eins
og er og þar eru því miklir mögu-
leikar til vaxtar. Viðskiptavinir fé-
lagsins í USA hafa lýst mikilli
ánægju með vöruþróun og þjón-
ustu fyrirtækisins þar á síðustu
misserum og ljóst er að þar er dótt-
urfélag SÍF í fremstu röð og miklir
möguleikar til vaxtar. Það sama á
við í nýrri verksmiðju félagsins í
Boulogne sur Mer sem oftast er
kennd við Gelmer.
Sú verksmiðja hefur verið minna
en hálfnýtt, þar sem þar var ein-
ungis ein framleiðslulína, sem orð
var á gerandi. Með yfirtöku á vél-
um og tækjum í York, sem áður er
nefnt, hefur staða þeirrar verk-
smiðju styrkst til muna og eru þar
miklir vaxtarmöguleikar með
litlum tilkostnaði og viðtökur kaup-
enda við yfirtöku SÍF á York-
merkinu hafa verið góðar og veru-
legur hluti þeirra viðskipta-
sambanda flust yfir til SÍF,“ sagði
Friðrik Pálsson.
Verðmæti SÍF og SH
nærri því hið sama