Morgunblaðið - 28.03.2003, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 FÖSTUDAGUR 28. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
Í NÝRRI SKÝRSLU Ríkisendur-
skoðunar, Tölvukerfi sýslumanns-
embætta, var farið í saumana á
tölvumálum 26 sýslumannsemb-
ætta, jafnframt því sem bent er á
ýmsa vannýtta möguleika upplýs-
ingatækninnar. Í henni kemur m.a.
fram að vel sé staðið að víðneti
embættanna og sameiginlegum net-
þjónum sem Umferðarstofa rekur
og að öryggismál hennar séu í mjög
góðu lagi.
Ríkisendurskoðun telur aftur á
móti ástæðu vera til þess að huga
betur að öryggismálum embætt-
anna sjálfra, gæta þurfi að því að
starfsmenn séu skilgreindir sem
notendur og að hver og einn hafi
persónubundin aðgangs- og lykil-
orð. Á þessu er mikill misbrestur að
mati Ríkisendurskoðunar. Þá er og
bent á að mikilvægt sé að í tölvum
embættanna sé einungis notaður
löglegur hugbúnaður. Að mati Rík-
isendurskoðunar er starfsemi emb-
ættanna þess eðlis að taka verður
af öll tvímæli um þetta atriði.
Í skýrslunni segir að nokkuð góð
samvinna sé á milli starfsmanna
skattkerfisins og sýslumannsemb-
ættanna sem annast innheimtu fyr-
ir ríkissjóð en á það bent að álagn-
ingarkerfi ríkisskattstjóra tengist
hins vegar ekki nægilega vel inn-
heimtukerfi ríkissjóðs sem aftur
valdi auknu álagi á starfsmenn
embættanna og skapi viðskiptavin-
um viss óþægindi. Úr þessu þurfi
að bæta.
Ríkisendurskoðun telur sömuleið-
is æskilegt er að eyðublöð embætt-
anna verði rafræn, svo að auðveld-
ara verði að nálgast þau en nú er
raunin og gögn berist á fljótlegri og
skilvirkari hátt milli staða. Það
fyrirkomulag geti einnig ýtt undir
vissa verkaskiptingu sýslumanns-
embættanna utan Reykjavíkur og
aukið samvinnu þeirra við úrlausn
mála.
Ríkisendurskoðun skoðar tölvukerfi
sýslumannsembættanna
Tengsl álagning-
ar- og innheimtu-
kerfa þarf að bæta
til var að efla heilsugæsluna sem
grunneiningu heilbrigðiskerfisins,
stjórna aðgangi að sérgreinalæknum
með tilvísanakerfi í stað gjaldtöku,
eða koma á „valfrjálsu stýrikerfi“
eins og ASÍ orðar það, og endur-
skoða verkaskiptingu sjúkrahúsa og
sérgreinalækna. Einnig var lagt til
að verðmyndun lyfja yrði tekin til
gagngerrar endurskoðunar með því
markmiði að hagræða og lækka
lyfjaverð. Lyf, sem að mestu séu inn-
flutt, hafi hækkað um 12% undanfar-
ið ár um leið og gengi krónunnar
gagnvart dollar hafi lækkað veru-
lega.
Helmingur vegna
tryggingamála
Af þessum rúmu 9 milljörðum er
um helmingurinn, 4,5 milljarðar,
vegna tillagna í tryggingamálum.
Gert er ráð fyrir að tryggja öryrkj-
um sem búa einir tekjur sem nema
a.m.k. 100 þúsund kr. á mánuði með
því að hækka tekjutryggingu.
Kostnaðarmat ASÍ á þessu var um
1,6 milljarðar en þar sem ríkið hefur
gert samkomulag við öryrkja um
SAMKVÆMT mati hagdeildar Al-
þýðusambands Íslands, ASÍ, munu
tillögur sambandsins í velferðarmál-
um kosta rúma níu milljarða króna á
næstu fjórum árum. Grétar Þor-
steinsson, forseti ASÍ, segir það for-
gangsverkefni fyrir ríki og sveitar-
félög að hrinda þessum tillögum í
framkvæmd þannig að tryggja megi
velferð allra einstaklinga í þjóðfélag-
inu og ekki síst þeirra sem minnst
mega sín. Svigrúm sé til aukinna út-
gjalda vegna þeirra uppgangstíma
sem framundan séu hér á landi í
tengslum við stóriðjuframkvæmdir
og fleiri umfangsmikil verkefni.
Eins og fram hefur komið í Morg-
unblaðinu kynnti ASÍ tillögur sínar á
nýlegri ráðstefnu um velferðarmál.
Kynnt var yfirgripsmikil vinna fjög-
urra hópa sem tóku fyrir húsnæðis-
mál, heilbrigðismál, tryggingamál og
fátækt. Auk fulltrúa ASÍ áttu fulltrú-
ar um 20 samtaka og stofnana sæti í
vinnuhópunum.
Á fundi með blaðamönnum í gær
lögðu talsmenn ASÍ áherslu á að til-
lögurnar væru sumar hverjar þess
eðlis að hægt væri að útfæra þær
með mismunandi hætti og velja fleiri
en eina leið að þeim markmiðum sem
ASÍ vildi ná fram. Í þeim tilvikum
hefði hagdeildin reiknað út kostnað
miðað við gefnar forsendur. Yrðu
aðrar leiðir farnar gætu kostnaðar-
tölur ýmist hækkað eða lækkað.
Fram kom bjartsýni á að stjórnvöld
myndu bregðast við tillögunum.
Þannig sagðist Þorbjörn Guðmunds-
son, formaður velferðarnefndar ASÍ,
finna fyrir miklum áhuga á tillögun-
um, m.a. innan heilbrigðiskerfisins.
Halldór Björnsson, varaforseti ASÍ,
sagði það vel gjörlegt fyrir eina rík-
ustu þjóð heims að hrinda tillögun-
um í framkvæmd.
Fyrri gildi endurheimt
Gylfi Arnbjörnsson, fram-
kvæmdastjóri ASÍ, sagði að með til-
lögunum væri vonast til að fyrri gildi
úr velferðarkerfinu yrðu endur-
heimt. Að kerfið byggðist á aðgengi
fyrir alla þannig að efnahagur réði
ekki um aðkomu að þjónustu hins op-
inbera. Gjaldtaka hefði leitt til auk-
innar fátækar og misskiptingar í
þjóðfélaginu. Því hefði vaxandi hóp-
ur fólks ekki sama tækifæri á að vera
virkir þjóðfélagsþegnar. Hér væri
um brýnt forgangsverkefni að ræða
sem snerti stóran hóp fólks.
Séu tölurnar skoðaðar nánar þá
skal í fyrsta lagi nefnt að hagdeild
ASÍ telur tillögur í heilbrigðismálum
ekki valda kostnaðarauka til langs
tíma litið. Er það mat m.a. byggt á
upplýsingum úr heilbrigðiskerfinu
sjálfu, þar sem tillögurnar hafa feng-
ið jákvæðar undirtektir að sögn tals-
manna ASÍ. Tillögurnar byggi ann-
ars vegar á því að auka skilvirkni og
ná fram hagræðingu og hins vegar
að draga úr gjaldtöku og auka þjón-
ustu. Meðal þess sem ASÍ lagði þar
hækkun bóta sem metin er á um einn
milljarð er viðbótarkostnaður af
þessari aðgerð um 600 milljónir.
ASÍ telur að það kosti um tvo
milljarða að draga úr skerðingu á
tekjutryggingarauka aldraðra. Þar
er miðað við að hækka skerðingar-
mörk tekjutryggingaraukans til þess
sama og er í tekjutryggingu.
Hækkun atvinnuleysisbóta í 93
þúsund kr. á mánuði, til samræmis
við lágmarkslaun, gæti þýtt 800
milljóna viðbótarframlag, miðað við
3,5% atvinnuleysi. Þegar dregur úr
atvinuleysi á þessi tala svo að lækka.
Vilja forystumenn ASÍ að gripið
verði nú þegar til þessarar aðgerðar.
Sömuleiðis mun það kosta 800
milljónir að hækka umönnunar-
greiðslur foreldra langveikra barna í
80% af fyrri launum þeirra. Þá miðar
ASÍ við að hækka sjúkradagpeninga
til fyrra horfs, þ.e. í 60% af lág-
markslaunum, og þetta mun kosta
ríkið rúmar 300 milljónir króna.
Eitt brýnasta verkefnið að mati
ASÍ er að grípa til aðgerða í húsnæð-
ismálum. Eyða þurfi biðlistum eftir
félagslegum leiguíbúðum, en þar bíði
um 1.700 fjölskyldur eftir þaki yfir
höfuðið. Byggja þurfi um 600 íbúðir
á ári. Gert er ráð fyrir að biðlistun-
um verði eytt á þremur árum og það
kosti um 400 milljónir. Annars vegar
er miðað við að fjölga þeim íbúðum
sem lánað er til á lægstu vöxtum og
hins vegar að auka vaxtaniður-
greiðsluna þannig að miðað við 1%
vexti í stað 3,5% eins og gert er í dag.
Þá er lagt til að vaxtaniðurgreiðsla
gagnvart eldri félagslegum leigu-
íbúðum verði aukin miðað við 1%
vexti og kostnaður við það áætlaður
1.250 milljónir króna.
Tillögur til að draga úr aukinni fá-
tækt eru metnar af ASÍ á um 2,7
milljarða króna. Þyngst vega tillögur
um að ríkið leggi til 1,6 milljarða til
að hækka barnabætur og draga úr
tekjutengingum sem bráðaaðgerð.
Vill ASÍ að stefnt verði að frekari
breytingum á barnabótakerfinu
samhliða breytingum á skattkerfinu.
ASÍ leggur ennfremur til að sveit-
arfélög dragi úr gjaldtöku vegna
þjónustu við börn í grunnskólum,
tómstunda barna og tónlistarnáms
og íþróttaiðkana. Þetta muni kosta
um 500 milljónir króna.
Hækkun dreifbýlisstyrks til fram-
haldsskólanema gæti kostað um 400
milljónir en miðað er við að sá hluti
styrksins verði tvöfaldaður sem er
vegna kostnaðar við uppihald fjarri
heimili. Loks telur hagdeild ASÍ að
með því að sveitarfélög hækki tekju-
viðmið sín fyrir fjárhagsaðstoð auk-
ist kostnaðurinn um 500 milljónir og
með niðurfellingu fasteignagjalda
hjá tekjulágum eldri borgurum bæt-
ist við 200 milljónir.
Tillögur Alþýðusambands Íslands í velferðarmálum
Morgunblaðið/Jim Smart
Gylfi Arnbjörnsson, framkvæmdastjóri ASÍ, lengst t.h., kynnir forsendur kostnaðarmats tillagna í velferðar-
málum og á hann hlýða Þorbjörn Guðmundsson, formaður velferðarnefndar ASÍ, Grétar Þorsteinsson, forseti
ASÍ, og Halldór Björnsson, varaforseti ASÍ.
Kostnaðurinn metinn á
rúma 9 milljarða króna
Ekki reiknað með
að tillögur í heil-
brigðismálum
valdi auknum
kostnaði

 




   








  


!


" #$

% 


&

  
&)

!
* 
#+  ,





& -! 
(
 * %


.'
  

 
(
/ 

 

 
0
0
1
2% 

3!

*' 
 45* # 


)
( (
 4
5

1
HARÐNANDI átök í Írak munu
halda áfram að auka spennu og óróa
á olíumörkuðum og hugsanlega leiða
til hækkunar á hráolíuverði, að mati
Magnúsar Ásgeirssonar, yfirmanns
innkaupadeildar Olíufélagsins/Esso.
Hann á þó ekki von á verðið fari í
sama farið og fyrir rúmum tveimur
vikum. Þá kostaði tunnan af hráolíu
35 dollara en hún kostaði undir lok
gærdagsins rúma 25 dollara. Á
mánudagsmorgun fór verðið á olíu-
tunnunni niður í 24 dollara.
„Það er verið að framleiða töluvert
mikla olíu í heiminum og sjálfsagt er
eftirspurninni vel fullnægt í augna-
blikinu. Það er bara þessi stríðsótti
sem veldur titringi,“ segir Magnús.
Hann segir að olíuframleiðslan sé
að komast í eðlilegt horf í Venesúela
sem skipti mjög miklu fyrir Banda-
ríkjamarkað. Hins vegar hafi dregið
mjög úr olíuútflutningi frá Nígeríu,
sem Bandaríkjamarkaður hafi treyst
á, vegna verkfalla og óróa.
Heimsframleiðsla á hráolíu innan
OPEC ríkjanna er nú 26,6 milljónir
tunna á dag. Magnús segir að OPEC
hafi lýst því yfir að þau geti aukið
framleiðsluna um allt að 1,3 milljónir
tunna til viðbótar við það sem nú er
framleitt. Þá hafi formaður OPEC
sagt á mánudag að samtökin yrðu í
mjög nánu samstarfi við Rússland,
Noreg og Mexíkó um að tryggja
aukna olíuframleiðslu.
„Fyrir síðustu helgi var talað um
að stríðið yrði yfirstaðið á viku til tíu
dögum en nú sagði Rumsfeld í morg-
un [fyrradag] að það gæti staðið
mánuðum saman. Bara sú setning
ein og sér getur leitt til þess að það
fari í gang frekari titringur.“
Magnús segir að margoft sé búið
að spá lækkandi olíuverði til lengri
tíma litið og t.d. hafi formaður
OPEC sagt í viðtali við CNN á
mánudag að þegar stríðinu lyki gæti
olíuverð farið niður undir 20 dollara
á tunnuna.
Útlit fyrir spennu
á olíumörkuðum 

   




    











!

"









!""#"$"#%  

 



#

$ 

einfækni:
Hið fullkomna jafnvægi
milli einfaldleika og tækni.
Talar þú Micra?
F
í
t
o
n
/
S
Í
A