Morgunblaðið - 12.09.2003, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. SEPTEMBER 2003 33
byssu á
við Christ-
eitur-
fði orðið
ngu var
og benti á
ns síns.
tersson í
en í nóv-
iréttur
korts.
ofs Palme
kila
nokkrum árangri. Það var svo í
október fyrir tveimur árum, að Lis-
bet Palme átti í fyrsta sinn blaða-
viðtal um morðið á manni sínum.
Ítrekaði hún þá, að Pettersson væri
morðinginn þótt hæstiréttur hefði
ekki viljað fallast á það. „Ég hef
geymt mynd hans í huga mér öll
þessi ár,“ sagði hún og minnti á, að
sem sálfræðingur hefði hún fengið
sérstaka þjálfun í að beita athygl-
isgáfunni.
Þetta viðtal varð til þess, að Gert
Fylking, blaðamaður á Expressen,
kunningi Petterssons og raunar
gamall vinur Palme, ákvað að ræða
við Pettersson. Þá játaði hann á sig
morðið með þessum orðum: „Vissu-
lega skaut ég Palme en þeir munu
aldrei geta dæmt mig. Vopnið er
horfið.“
Pettersson leyfði Fylking að
birta þessa játningu í fjölmiðlum en
dró síðan í land og kvaðst ekki
muna hvort hann hefði myrt Palme
en neitaði því ekki heldur.
Snemma á þessu ári kom út bók
eftir Tore Forsberg, fyrrverandi
yfirmann Säpo, sænsku öryggis-
lögreglunnar. Þar segir hann og
hefur eftir manni, sem hann kallar
„Marcus“, margdæmdum manni,
sem lifði og hrærðist í sama um-
hverfi og Pettersson, að Pettersson
hafi skotið Palme fyrir mistök.
Sagði „Marcus“, að Pettersson
hefði skuldað kráareigandanum
Sigge Cedergren peninga og hefði
auk þess brotist inn hjá honum og
stolið þar fé, amfetamíni og
skammbyssu. Hefði Cedergren þá
farið að óttast um líf sitt og fengið
tvo Rússa til að ráða hann af dög-
um. Átti þriðji maðurinn að benda
þeim á Pettersson en hann hefði
þess í stað varað hann við.
Pettersson vildi nú jafna um Ced-
ergren að sögn „Marcusar“ en ætl-
aði þó ekki að drepa hann, bara
hræða. Útúrdópaður villtist hann
hins vegar á Cedergren og Palme.
Önnur kenning er sú, að Petters-
son hafi rekist á Palme fyrir til-
viljun og ákveðið að myrða hann og
nefna má, að 1997 komu fram fjög-
ur vitni, sem þekktu til Petterssons,
en þau báru að þau hefðu séð Pett-
ersson rétt við morðstaðinn kvöldið
örlagaríka. Pettersson gengur hins
vegar enn laus og ekki þykir senni-
legt, að hann eða nokkur annar
verði úr þessu dæmdur fyrir morð-
ið á Palme.
ýst eftir 17 ár
egið eins og mara á sænsku þjóðinni í rúm 17
86. Kemur þar ekki síst til, að enn veit enginn
ess nú, að sú gáta verði ráðin.
Olof Palme Christer Pettersson
verið að
ð í skyn
m skipu-
ð ræða.
nerkvis,
Stokk-
ð mann-
finna á
hjá lög-
r. Mörg
nna ein-
álsins og
tengist
u leyti.
gur í af-
mtali við
gær að
ga ítar-
tilræðis-
væri að
r atferl-
sagði þó
fði verið
ð ræða
ng sem
Það að
dh með
af fólki
ekki til
ur væri
að kæmi
að verið
eða ein-
persónu-
aðinum.
teldi að
verið að
ð getur
lítið eða
ir til að
ur sem
rksins í
konar
ð það sé
ar væru
ær voru
ngar til
u ódæð-
inu. Á heimasíðu nýnasista, Info
14 og á heimasíðunni IMC, sem
er haldið úti af öfgahreyfingu
vinstrimanna, birtust greinar þar
sem morðinu var fagnað. Sagði á
heimasíðu IMC að Lindh hefði
verið „landráðamaður“.
Lífverðir fylgja
stjórnmálamönnum
Öryggi vegna ráðherra ríkis-
stjórnarinnar hefur verið aukið
til muna og fylgja lífverðir nú
helstu stjórnmálamönnum. Sagði
Johan Pehrson, formaður dóms-
málanefndar sænska þingsins, að
líklega yrði sú raunin í framtíð-
inni.
Það hefur verið gagnrýnt harð-
lega að ekki skuli hafa verið líf-
vörður með Lindh á lokaspretti
kosningabaráttunnar en einungis
forsætisráðherra og konungur
Svíþjóðar eru í fylgd lífvarða all-
an sólarhringinn. Frekari ráð-
stafanir hafa ekki verið gerðar
nema öryggislögreglan telji sér-
staka ástæðu til. Það mat er nú
dregið í efa af mörgum leiðandi
stjórnmálamönnum og frétta-
skýrendum.
Hins vegar hafa fjölmargir
stjórnmálaleiðtogar lýst því yfir
að þeir voni að ekki þurfi að
koma til þess að þeir geti ekki lif-
að sínu daglegu lífi líkt og al-
mennir borgarar heldur þurfi að
búa í virkjum og ferðast um í
brynvörðum bifreiðum og einka-
flugvélum.
Það er ríkur þáttur í stjórn-
málahefð Svíþjóðar, rétt eins og
annarra Norðurlanda, að stjórn-
málamenn séu „venjulegt fólk“ er
geti farið út í búð, hjólað um göt-
ur og ferðast um í lestum og
strætisvögnum. Hins vegar hefur
verið bent á stóraukna glæpa-
tíðni, ekki síst í Stokkhólmi, og
að alvarlegum ofbeldisglæpum
hafi fjölgað verulega. Í gær bár-
ust til dæmis fregnir af því að
geðsjúkur maður hefði ruðst inn
á barnaheimili í bænum Arvika
og stungið þar fimm ára telpu til
bana. Hefur verið bent á að kraf-
an eigi ekki einungis að snúast
um öryggi ráðamanna einvörð-
ungu heldur aukna löggæslu al-
mennt og að harðar verði tekið á
ofbeldisglæpum.
Reuters
rýtt þúsundir veggspjalda sem tengdust evrukosningunni, sem fram fer í Svíþjóð á
ð að taka þessi veggspjöld niður.
FRÉTTIN af andláti ÖnnuLindh utanríkisráðherrakom líkt og þruma úr heið-skíru lofti fyrir sænsku
þjóðina. Sjónvarpsstöðvar höfðu rof-
ið útsendingu sína reglulega langt
fram á nótt til að segja nýjustu frétt-
ir af líðan hennar og á blaðamanna-
fundi um þrjúleytið aðfaranótt
fimmtudagsins að staðartíma
greindu læknar frá því að svo virtist
sem líðan hennar væri að verða stöð-
ug og að tekist hefði að stöðva innri
blæðingar að mestu leyti. Þó vakti
það athygli fréttamanna að lækna-
teymi frá Huddinge-sjúkrahúsinu
var sent til Karolinska sjúkrahúss-
ins, þar sem Anna Lindh lá á skurð-
arborðinu. Veltu fréttamenn vöngum
yfir því um nóttina hvort til stæði að
reyna lifrarígræðslu en Huddinge-
sjúkrahúsið er sérhæft á því sviði.
Um morguninn var ekki fjallað um
annað í sjónvarpi en árásina á Önnu
Lindh og voru sérfræðingar kallaðir
til til að velta vöngum yfir hvaða
áhrif tilræðið myndi hafa á þjóð-
aratkvæðagreiðsluna um evruna.
Beðið var eftir blaðamannafundi
Görans Perssons, forsætisráðherra
Svíþjóðar, en ríkisstjórnin kom sam-
an til fundar snemma morguns.
Blaðamannafundinum var ítrekað
frestað en á níunda tímanum barst
skyndilega tilkynning um að Anna
Lindh væri látin. Fréttamenn áttu
erfitt með að greina frá tíðindunum
vegna geðshræringar og voru tárvot-
ir er þeir færðu þjóðinni fréttirnar.
Skömmu síðar hélt Persson blaða-
mannafund þar sem hann tilkynnti
að utanríkisráðherrann hefði andast
klukkan 05.29.
„Þetta virðist óraunverulegt. Það
er erfitt að átta sig á þessu. Anna var
hér á meðal okkar rétt áðan. Hún tók
virkan þátt, var fljót að átta sig á
hlutunum og hreinskilin. Hún var á
kafi í því að kappræða og rökræða,
að sannfæra fólk á götum og torg-
um. Skyndilega er hún tekin frá okk-
ur,“ sagði Persson.
Formenn stjórnmálaflokkanna
hittust á fundi klukkan ellefu fyrir
hádegi þar sem ákveðið var að þjóð-
aratkvæðagreiðslunni á sunnudag
yrði ekki frestað. Eftir að hafa til-
kynnt niðurstöður fundarins gekk
Persson í gegnum þvögu blaða-
manna að anddyri stjórnarráðsins,
Rosenbad, að litlu hringlaga borði
með hvítri marmaraplötu þar sem
minningarbók hafði verið komið fyr-
ir ásamt logandi kerti og ljósmynd af
Önnu Lindh. Þar ritaði forsætisráð-
herrann: Takk Anna, fyrir allt sem
þú hefur gert! Við munum áfram
starfa í þínum anda. Fyrir lýðræðið
og mannréttindi.“ Að því búnu gekk
hann hljóður inn að skrifstofu sinni.
Röð samstarfsmanna, embættis-
manna og ráðherra ríkisstjórn-
arinnar myndaðist strax að minn-
ingabókinni og teygði sig fljótlega
langt út á götu.
Um svipað leyti gekk hópur fólks
úr sambandi ungra jafnaðarmanna,
SSU, í gegnum miðborg Stokkhólms
með rauðar rósir í átt að versluninni
NK á Hamngatan þar sem árásin
átti sér stað. Við aðalinngang versl-
unarinnar streymdi að fólk er lagði
blóm á gangstéttina. Um hádeg-
isbilið voru blómin orðin að fjalli af
rauðum rósum. Margir létu litla orð-
sendingu fylgja með, stundum löng
bréf. Þar mátti lesa hluti á borð við
„við söknum þín“ og „við hugsum til
fjölskyldu þinnar“.
Fólk stóð þögult og hugsi, margir
grétu. Áberandi var hversu mikið af
ungum stúlkum var meðal þeirra er
komu með blóm. Sumir lögðu niður
eina rauða rós, aðrir vendi. Fólk var
slegið, sagði að svona lagað ætti ekki
að geta gerst í Svíþjóð. Flestir sögðu
að þeim væri hugsað til fjölskyldu
Önnu Lindh, drengjanna hennar
tveggja og eiginmannsins.
Á fyrstu hæð NK fyrir utan versl-
unina Filippa K, þar sem tilræðið
var framið, mátti sjá svipaða sjón.
Vörur höfðu verið teknar úr hillum
og fjöldi manns stóð fyrir framan og
minntist utanríkisráðherrans í þög-
ulli bæn. Stöðugt bættist í hópinn og
margir komu með blóm.
Hljóðar samræður í Stokkhólmi
Það var eins og þögn hefði slegið á
miðborg Stokkhólms í gær. Hún var
iðandi af lífi líkt og á venjulegum
degi en samræður voru hljóðar,
flestir alvarlegir á svip og víða mátti
sjá fólk gráta, eitt eða í hóp. Alls
staðar mátti sjá fólk ganga um með
blóm, flestir haldandi á einni rauðri
rós. Blómin hlóðust ekki einungis
upp fyrir framan NK og Rosenbad
heldur einnig Karolinska sjúkra-
húsið, utanríkisráðuneytið og þing-
húsið. Þar kom að hópur ungra
barna, tíu til tólf ára að aldri, tók
upp hljóðfæri sín, fiðlur, selló og lyk-
ilhörpu, og hóf að leika fallegt
strengjaverk af mikilli tilfinningu.
Fyrir framan hópinn var komið fyrir
litlu skilti og blómi. Á skiltinu stóð:
„Við leikum gegn tilgangslausu of-
beldi.“ Skammt frá við konungshöll-
ina voru fánar í hálfri stöng líkt og
alls staðar um Svíþjóð. Þjóðarsorg
ríkti.
Svíar slegnir djúpum harmi
Þjóðarsorg ríkti í Svíþjóð í gær vegna morðsins á Önnu Lindh utanríkisráð-
herra. Steingrímur Sigurgeirsson er í Stokkhólmi og fylgdist með viðbrögð-
um jafnt stjórnmálamanna sem almennings.
Reuters
Svíar standa í röð í gær fyrir utan verslunina, þar sem Anna Lindh hlaut sárin sem leiddu hana til dauða, til að
skrifa nöfn sín í minningarbók um ráðherrann.
’ Þetta virðistóraunverulegt. Það
er erfitt að átta sig á
þessu. Anna var hér
á meðal okkar rétt
áðan. ‘
AP
Göran Persson, forsætisráðherra
Svíþjóðar, tilkynnir um andlát
Önnu Lindh í gærmorgun.
’ Lögregla hefurgefið í skyn að
margt bendi til að
um skipulagða árás
hafi verið að
ræða. ‘
NNA LINDH, UTANRÍKISRÁÐHERRA SVÍÞJÓÐAR, RÁÐIN AF DÖGUM