Morgunblaðið - 25.10.2003, Blaðsíða 2

FRÉTTIR
2 LAUGARDAGUR 25. OKTÓBER 2003 MORGUNBLAÐIÐ
BÆTUR FYRIR VIRKJUN
Hugsanlegt er að Landsvirkjun
þurfi að greiða landeigendum við
Jökulsá á Brú og Jökulsá í Fljótsdal
og Lagarfljót yfir sjö hundruð millj-
ónir fyrir vatnsréttindi vegna Kára-
hnjúkavirkjunar. Sveitarstjórnirnar
hafa undanfarna daga haldið kynn-
ingarfundi með hagsmunaaðilum í
Fljótsdal og á Norður-Héraði.
Mæta Mexíkóum
Íslenska landsliðið í knattspyrnu
mætir líklega landsliði Mexíkó í vin-
áttuleik í San Fransisco í Bandaríkj-
unum eftir miðjan næsta mánuð.
Um er að ræða alþjóðlegan leikdag
þannig að væntanlega verður hægt
að tefla fram sterkasta liði Íslands.
1.000 milljarðar kr. til Íraks
Alþjóðlegri fjáröflunarráðstefnu
til stuðnings uppbyggingarstarfi í
Írak lauk í spænsku höfuðborginni
Madríd í gær. Þrettán milljarðar
Bandaríkjadala, andvirði um 1.000
milljarða króna, bættust á ráðstefn-
unni við þá 20 milljarða dala sem
Bandaríkjastjórn hafði áður heitið.
Stærstur hluti viðbótarframlaganna
er þó í formi lána, en á herðum Íraka
hvílir langur skuldahali fyrir.
Semur um alnæmislyf
Bill Clinton, fyrrverandi Banda-
ríkjaforseti, segir að stofnun hans
hafi náð samkomulagi við fjögur
lyfjafyrirtæki um að þau lækkuðu
verðið á alnæmislyfjum sem send
verða til þrettán þróunarlanda.
Verðið á algengustu lyfjunum við al-
næmi á samkvæmt samkomulaginu
að lækka um tæpan þriðjung.
L a u g a r d a g u r
25.
o k t ó b e r ˜ 2 0 0 3
Þeir félagar eru sammála um að
Morgunblaðs-krossgátan sé fortaks-
laust sú besta sem þekkist hér á
landi. „Það er fjöldi fólks sem liggur í
þessu um helgar og bara í minni fjöl-
skyldu get ég nefnt að sonur minn og
sonarsonur og þeirra konur eru á kafi
í þessu,“ segir Benedikt.
Getur stundum verið erfið
Þeir Lionsfélagar segja að stund-
um sé það þannig í þessari krossgátu
að í skýringunni sé að finna alla staf-
ina sem eru í lausninni. Dæmi: „Pikk-
fastur og flæktur er úrtak“. Lausnin
er í orðinu pikkfastur. Það þarf að
raða stöfunum upp á nýtt og lausnin
er „stikkprufa“.
„Hér er eitt dæmi sem þið eigið að
geta,“ segir Benedikt og beinir orð-
um sínum að blaðamanni og ljós-
myndara: Ganga tunnur á milli
barna? Þegar bið verður á svarinu
kemur Kristján með vís-
bendingu. „Byrjaðu á að
finna annað orð yfir að
ganga.“ Blaðamaður
hugsar sig um en segir
síðan sigri hrósandi: „Labbakútur.“
Krossgátusnillingarnir klappa og
segja svo: „Þú ert hæfur í komp-
aníið.“ En hvað er skógur þrumu-
guðsins á Íslandi? „Þetta er staður á
Suðurlandi,“ segja þeir til að auð-
velda viðvaningnum svarið, sem er
vitaskuld Þórsmörk. „Þú sérð hvað
stúlkan sem semur krossgátuna er
sniðug í þessu, en stundum getur hún
verið erfið,“ segir Benedikt.
„Það sem gerir þessa krossgátu
svo einstaklega skemmtilega er að
hún er svo víðfeðm, hún nær yfir svo
mörg svið svo sem bókmenntir, listir,
sagnfræði og goðafræði,“ segir Krist-
ján. „Kristján er sérfræðingur í goða-
fræðinni,“ segir Benedikt. „Og Sturla
er sérfræðingur í öllu, enda doktor,“
bætir Kristján við. „Ég er hins vegar
bestur í barnamálinu,“ segir Bene-
dikt, „eins og til dæmis þetta sem ég
gat undir eins: Bið hverfi hjá gæja.
Bið er töf og hverfi er: hann fer.
Lausnin er sem sagt: Töffari. Og eins
þetta: Erlendi plötusnúðurinn og
amma eru að skemmta sér. Lausnin
er: djamma.“
Þetta lærist
Þegar einn er búinn að ráða kross-
gátuna hringir hann í hina til að láta
vita að ráðningin liggi fyrir. Þeim ber
ekki saman um hver sé oftast fyrstur
og vísa hver á annan. „Ég er mikið
lengur en hinir,“ segir Benedikt, en
félagar hans segja að þetta segi hann
bara af meðfæddri hógværð.
Benedikt ber gjarnan upp gátur á
fundum í Lionsklúbbnum og stund-
um sækir hann þær í sunnudags-
krossgátu Morgunblaðsins.
Þannig gengur þetta fyrir sig, en
þeir eru sammála um að ráðning
krossgátu sé fyrst og
fremst þjálfun hugans og
til að verða góður þurfi
menn að æfa sig vel og
lengi. „Þegar menn sjá
þetta fyrst standa þeir alveg á gati.
En þetta lærist.“
Það er Ásdís Bergþórsdóttir, B.A. í
ensku og kerfisfræðingur, sem er
höfundur sunnudagskrossgátu
Morgunblaðsins og kvaðst hún hafa
fyrirmyndina frá ákveðinni tegund
krossgátna, sem hún kynntist á
námsárum sínum á Englandi. „Það
gekk þó ekki átakalaust að koma
þessu að hér á landi. Ég gekk á milli
blaða hér, en ekkert þeirra hafði
áhuga til að byrja með. Það var ekki
fyrr en Morgunblaðið hringdi, tveim-
ur árum eftir að ég kynnti fyrir þeim
krossgátuna, að þetta fór af stað. Við-
tökurnar hafa verið afskaplega góðar
og ég er himinlifandi með það,“ sagði
Ásdís.
Pikkfastur og
flæktur er úr-
tak. Lausnin er:
stikkprufa. Stundum liggur lausnin í augum uppi, en oft er hún erfið.
Morgunblaðið/Sverrir
Spegilmynd krossgátusnillinganna í viðeigandi umgjörð.

ÁHUGAMÁL
svg@mbl.is
KROSSGÁTAN í Morg-unblaðinu á sunnudögumhefur vakið athygli og hrifn-
ingu margra sem fást við þá hugar-
leikfimi sem ráðning á krossgátu er. Í
þeim hópi eru þrír félagar í Lions-
klúbbnum Baldri, þeir Benedikt Ant-
onsson viðskiptafræðingur, Kristján
Oddsson, fyrrverandi bankastjóri, og
dr. Sturla Friðriksson erfðafræð-
ingur. Allt frá því krossgátan hóf
göngu sína í sunnudagsblaðinu, fyrir
um það bil tveimur árum, hafa þeir
beðið spenntir eftir því að fá sunnu-
dagsblaðið í hendur og svo keppast
þeir um hver er fyrstur að ráða
krossgátuna. En hver þeirra er
venjulega fyrstur að ráða gátuna?
„Það veit enginn, líklega þó
Sturla,“ segja þeir Benedikt og
Kristján og Sturla svarar að bragði:
„Kristján segist vera hamhleypa í
þessu, en hann þjófstartar líka. Hann
er að ráða þetta á laugardags-
kvöldum en ég hef þetta með morg-
unkaffinu á sunnudögum.“
„Mér er engin launung á því að
krossgátan í sunnudagsblaði Mogg-
ans er mesta tilhlökkunarefni helg-
arinnar og ég byrja oft á laugardags-
kvöldum,“ segir Kristján og
Benedikt tekur undir þau orð. „Þessi
krossgáta er líka lífsnauðsynleg fyrir
okkur til að halda starfsemi heilans
gangandi. Þetta er einhver besta
hugarleikfimi sem til er.“
Snilldarlega samin
Þeir félagar eru sammála um að
krossgátan sé snilldarlega samin,
skemmtilegri og oft erfiðari en flest-
ar aðrar sem völ er á hér á landi.
„Hún er allt öðruvísi en allar aðrar
krossgátur. Hún er nær því að vera
myndgáta,“ segir Benedikt og varpar
fram dæmi, máli sínu til stuðnings:
„Andúð á slæmum bjór. Þetta eiga að
vera tvö fimm stafa orð. Í fyrstu held-
ur maður auðvitað að hér sé
um að ræða bjór til að
drekka, en það er ekki raun-
in, heldur er hér átt við dýrið
og úr verður illan bifur. Og
hér er annað dæmi: Veist þú
hvað er tréverkið hjá
Skúla?“ Blaðamaður verður
klumsa, en Benedikt klappar
honum á öxl og segir: „Inn-
réttingarnar, auðvitað. Hún
er alveg sérstök, stúlkan
sem býr þetta til,“ segir
hann og Kristján bætir við:
„Já, hún er snillingur og á
alla okkar ást og virðingu
fyrir að semja þetta. Skilaðu
góðri kveðju til hennar frá
okkur. “
Dr. Sturla tekur undir orð
félaga sinna og bætir við: „Ég hef nú
ekki verið mikill krossgátumaður um
ævina, en þegar þessi gáta kom fram
á sjónarsviðið í Morgunblaðinu opn-
aðist nýr heimur því að segja má að í
henni séu orðaleikir. Venjulegar
krossgátur eru leit að heitum, en ég
vil líta á þessa krossgátu sem eins
konar safn kenninga, ef tekið er mið
af kveðskap. Þetta er eins og í
Snorra-Eddu. Í Skáldskaparmálum
er Snorri að kenna mönnum að yrkja,
annars vegar að velja heiti hluta og
hins vegar kenningar. Oft eru þær
óljósar eins og Snorri segir: „Að
yrkja fólgið eða ofljóst“. Það er að
nota orðið í allt öðru sambandi en það
kemur venjulega fyrir í. Það er þetta
sem hún er að gera í þessari kross-
gátu.“
Krossfarar
krossgátunnar
Hvað er skógur
þrumuguðsins
á Íslandi?Lionsfélagarnir Benedikt Antonsson, Krist-ján Oddsson og dr. Sturla Friðriksson.
LAUGARDAGUR
25. OKTÓBER 2003
Yf ir l i t
Kynningar – Tímarit um mat og vín
fylgir Morgunblaðinu í dag til áskrif-
enda.
m
TÍMARIT UM MAT & VÍN 102003 4.TBL
blómarósir bregða á leik
vala matt velur desert
súkkulaðisæla
sæta parís
mjallhvít & eplin 7
kampavín
sígildir desertar
prinsessuuppskriftir
Í dag
Sigmund 8 Minningar 42/45
Viðskipti 12 Brids 51
Erlent 14/16 Kirkjustarf 41
Höfuðborgin 19 Úr verinu 12
Akureyri 20 Staksteinar 51
Suðurnes 21 Myndasögur 48
Árborg 22 Bréf 48
Landið 23 Dagbók 50/51
Listir 26/28 Leikhús 56
Daglegt líf 24/25 Fólk 57/61
Messur 37 Bíó 70/73
Forystugrein 40 Ljósvakamiðlar 62
Viðhorf 36 Veður 63
* * *
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur dæmdi í gær
35 ára mann í 350 þúsund króna sekt fyrir kyn-
ferðisbrot með því að hafa haft í vörslu sinni
barnaklám á 4 myndbandsspólum, 29.800 ljós-
myndum og 175 hreyfimyndaskrám. Ennfrem-
ur var ákærði sakfelldur fyrir vörslu á mynd-
bandi sem sýndi unga pilta á kynferðislegan og
klámfenginn hátt. Ákærði var þá einnig dæmd-
ur í 4 mánaða fangelsi, en þó ekki fyrir kyn-
ferðisbrotin, heldur skilorðsrof vegna fyrri
dóma.
Ákærði játaði skýlaust brot sín.
Samkvæmt lögregluskýrslu, segir um síðast-
nefnda myndbandið að fullyrða megi að alla-
vega tveir eða þrír drengir sem þar sjáist séu
ekki eldri en 13–14 ára gamlir en aðrir geti ver-
ið eldri, en þó undir 18 ára aldri. Dómari tók
undir þetta, enda þótti augljóst á hulstri mynd-
bandsins að þar væru barnungir drengir í kyn-
ferðislegum athöfnum.
Ákærði hlaut eins árs fangelsisdóm í Hæsta-
rétt fyrir kynferðisbrot 15. febrúar 2001 og var
veitt reynslulausn á eftirstöðvum refsingar 120
daga hinn 11. nóvember 2001, skilorðsbundið í
eitt ár. Með brotum sínum nú var ákærði fund-
inn sekur um kynferðisbrot og rauf í báðum til-
vikum skilorð reynslulausnar á eftirstöðvum
refsingarinnar. Bar því að ákvarða ákærða
refsingu í einu lagi með hliðsjón af þeirri refsi-
vist sem ólokið er.
Dóminum þótti brot ákærða stórfellt miðað
við það gríðarlega magn klámefnis sem fannst
á heimili hans 21. janúar 2002. Var þetta tæp-
um mánuði áður en lög gengu í gildi sem kváðu
á um allt að tveggja ára fangelsi fyrir brot af
þessu tagi en fram að því voru viðurlög við slík-
um brotum aðeins sektir. Var ákærða því ekki
gerð fangelsisrefsing vegna brota sinna.
Valtýr Sigurðsson héraðsdómari dæmdi mál-
ið. Verjandi ákærða var Lúðvík Emil Kaaber
hdl. Málið flutti Sigríður J. Friðjónsdóttir, sak-
sóknari hjá ríkissaksóknara.
Karlmaður sem tekinn var með barnaklámsefni í tugþúsundavís dæmdur
Slapp við fangelsi þar sem
ný lög höfðu ekki tekið gildi
STÆRSTU samtök sport-
veiðimanna í Bandaríkjun-
um hafa heiðrað Orra Vig-
fússon, formann Verndar-
sjóðs villtra laxastofna
(NASF), fyrir framlag
hans til verndar og varð-
veislu villta Atlantshafs-
laxins.
Samtökin Trout Unlim-
ited starfa í 450 deildum í
Bandaríkjunum og eru félagsmenn
um 130 þúsund. Orri var heiðraður í
kvöldverðarboði í New York í fyrra-
kvöld.
Charles Gauvin, forseti samtak-
anna, sagði við þetta tækifæri að
enginn einn einstaklingur hefði lagt
meira af mörkum til verndar og
varðveislu villta Atlantshafslaxins en
Orri Vigfússon.
Með þrotlausu starfi um langt ára-
bil hafi hann beitt sér fyrir uppkaup-
um neta og veiðiréttinda í hafi
og með ströndum landa vest-
an hafs og austan. Án hans
væri staða laxins mun verri
en raun bæri vitni og allir lax-
veiðimenn stæðu í þakkar-
skuld við Orra. „Ég geri ráð
fyrir að þetta hafi mikið gildi
fyrir mig við útbreiðslu þess-
arar hugmyndafræði,“ sagði
Orri í samtali við Morgun-
blaðið. Hann vekur athygli á því að
NASF hafi gert ýmsa samninga um
uppkaup á netalögnum og veiðirétt-
indum, meðal annars við Norður-Ír-
land og í Norðursjó, sem ekki sé búið
að fjármagna að fullu. Vonast hann
til að sú athygli sem starfið nú fái
verði til að hjálpa honum að öngla
saman fjármagni fyrir þessu. Þá
vonast hann til að hægt verði að gera
hliðstæða samninga um veiðiréttindi
við Írland á næsta ári.
Bandaríkjamenn heiðr-
uðu Orra Vigfússon
Orri Vigfússon
EFNAHAGSBROTADEILD
ríkislögreglustjóra hefur tek-
ið til opinberrar rannsóknar
málefni olíufélaganna þriggja
Olíufélagsins, Olís og Skelj-
ungs, þ.e. ætluð brot einstak-
linga, stjórnenda og félag-
anna sjálfra, á samkeppnis-
lögum.
Gagnaöflun í þágu rann-
sóknarinnar hófst í byrjun
október og felur rannsóknin,
líkt og aðrar opinberar rann-
sóknir, bæði í sér gagnaöflun
og yfirheyrslur yfir sakborn-
ingum og vitnum.
Jón H. Snorrason yfirmað-
ur efnahagsbrotadeildar segir
ekki unnt að upplýsa hversu
langt málið er komið, m.a.
hversu margir hafi verið yf-
irheyrðir.
Nýtt fólk hefur verið
ráðið tímabundið
Þrátt fyrir mikið umfang
rannsóknarinnar stefnir efna-
hagsbrotadeildin að því að
láta önnur mál í rannsókn
ekki tefjast og hafa verið
ráðnir tímabundið þrír rann-
sóknarlögreglumenn og einn
lögfræðingur til að vinna í
þeim málum sem liggja fyrir
hjá deildinni.
Meint sam-
keppnislagabrot
olíufélaganna
Lögreglu-
rannsókn
formlega
hafin
ÞAÐ var óvenjuleg sjón sem blasti
við Vigfúsi Páli Auðunssyni, sem
rekur flutningafyrirtæki í Vík í
Mýrdal. Keldusvín hafði flogið inn í
húsið og var þar í sjálfheldu.
Ævar Pedersen fuglafræðingur
staðfesti að um keldusvín væri að
ræða, eftir að hann hafði séð mynd
af fuglinum. Keldusvín eru afar
sjaldgæf hér á landi og hafa ekki
verpt hér svo vitað sé sl. 30 ár.
Taldi Ævar líklegt að þarna væri
um að ræða flæking frá Skandinav-
íu. Var fuglinn að vonum frelsinu
feginn.
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Vigfús Páll Auðbertsson heldur á keldusvíni sem hann fann í sjálfheldu í
pakkhúsi sínu í Vík í Mýrdal þegar hann var að ganga frá í gærkvöldi.
Óvæntur
gestur
EIGENDUR fjölskyldufyrirtækj-
anna Ingvars Helgasonar hf. og Bíl-
heima ehf. hafa ákveðið að auka
hlutafé félaganna verulega. Í kjölfar
þess mun ný stjórn fyrirtækjanna
hefja störf. Var þetta ákveðið á hlut-
hafafundi síðastliðinn mánudag.
Í ágúst síðastliðnum var greint frá
því að bræðurnir Guðmundur Ágúst
Ingvarsson forstjóri og Júlíus Vífill
Ingvarsson stjórnarformaður hefðu
ásamt móður sinni, Sigríði Guð-
mundsdóttur, ákveðið að selja þriðja
bróðurnum, Helga Ingvarssyni, og
hópi fjárfesta með honum eignarhluti
sína í fyrirtækjunum. Nú hefur verið
hætt við þau áform.
Guðmundur Ágúst segir að megin-
skýringin á því að ákveðið hafi verið
að selja fyrirtækin ekki sé sú að móðir
þeirra bræðra, Sigríður, sem er aðal-
eigandi fyrirtækjanna, hafi ekki viljað
selja. Því hafi verið ákveðið að styrkja
fyrirtækin með nýju hlutafé, sem
muni koma að mestu leyti frá núver-
andi hluthöfum. Ef það muni ekki
duga til verði nýtt hlutafé sótt annað.
Önnur ástæða fyrir því að hætt var
við að selja fyrirtækin er að sögn Guð-
mundar Ágústs sú að bjart sé fram-
undan. Hann segir að fyrirtækin séu
öflug, með góð umboð og góða að-
stöðu. Bjartsýnin á framtíðina hafi því
haft sín áhrif.
Nýja stjórn fyrirtækjanna munu
skipa þeir Þorsteinn Þorsteinsson,
fyrrverandi bankastjóri Búnaðar-
bankans í Lúxemborg, sem verður
formaður, Júlíus Vífill Ingvarsson,
einn af hluthöfunum, en hann verður
varaformaður, og Sigurður R. Helga-
son, framkvæmdastjóri Björgunar
hf., og verður hann meðstjórnandi.
Guðmundur Ágúst Ingvarsson verð-
ur áfram forstjóri.
Fyrirtækið Ingvar Helgason hf.
var stofnað árið 1956 í kringum inn-
flutning á gjafavöru og síðar bifreið-
um frá Austur-Evrópu. Í byrjun átt-
unda áratugar síðustu aldar hóf
fyrirtækið innflutning á bifreiðum frá
Japan. Fyrirtækið keypti bifreiða- og
véladeild Jötuns hf. á árinu 1993 og
stofnaði í framhaldinu Bílheima ehf.
Hætt við sölu á Ingvari Helgasyni hf. og Bílheimum ehf.
Ákvörðun tekin um að
auka hlutafé verulega