Morgunblaðið - 07.01.2004, Blaðsíða 30

MINNINGAR
30 MIÐVIKUDAGUR 7. JANÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
J
ólin eru búin. Þeim lauk
formlega á þrettánd-
anum í gær með álfa-
brennum, blysförum og
síðustu flugeldunum frá
því á gamlárskvöld. Jólasveinar og
ýmsar forynjur, sem halda okkur í
ævintýraheimum yfir hátíðarnar,
héldu til fjalla og eftir situr hvers-
dagsleikinn, kaldur og nakinn, hjá
okkur mönnunum.
„Jólafylliríið“ er með öðrum
orðum að baki og „jólatimbur-
mennirnir“ teknir við. Það er kom-
ið að skuldadögum; sá tími er
kominn að við neyðumst til að
horfast í augu
við veruleik-
ann eins og
hann er. Við
þurfum til
dæmis að
horfast í augu
við krítarkortareikningana, sem
fóru sennilega yfir öll mörk um
jólin og aukakílóin, sem bættust á
líkamann, alveg óvart – eða þann-
ig. (Mér þótti það alltént mikil
ókurteisi í jólaboðunum ef ég
snerti ekki á heimatilbúna jóla-
konfektinu – enda margir búnir að
leggja mikið á sig við gerð þess um
aðventuna.)
Og áfram gæti ég haldið. Við,
sem höldum upp á jólin, höfum t.d.
enga afsökun lengur til að halda
upp á jólatréð – eitt helsta tákn
jólanna. Jólin eru ekki einasta lið-
in heldur er tréð farið að láta á sjá;
greinarnar farnar að síga og barr-
nálarnar flestar á gólfinu – undir
trénu. Við neyðumst til að henda
því og pakka niður öllu hinu jóla-
skrautinu; aðventukransinum,
jólaenglunum og jólaseríunum.
Opinberir aðilar og fyrirtæki gera
slíkt hið sama. Jólaljósin sem
prýtt hafa bæina og lýst upp svart-
asta skammdegið síðustu vikurnar
verða væntanlega tekin niður allra
næstu daga. (Mér þykir alltaf svo-
lítið vænt um þá sem leyfa jólaljós-
unum að standa örlítið lengur.)
Ofan á allt þetta leyfist okkur
ekki mikið lengur að vera kæru-
laus – að hætti jólanna – til dæmis
með því að snúa sólarhringnum
við og drekka rauðvín eða lesa
jólabækur fram eftir nóttu. Nei,
það er víst kominn tími til að koma
röð og reglu á lífið; vakna snemma
og fara í vinnuna … Og já, horfast
í augu við það að engir almennir
frídagar eru framundan; næstu
mánuðina að minnsta kosti.
Já, hinn dæmigerði íslenski
veruleiki er genginn í garð enn á
ný; janúarmánuður er mættur;
kaldur og dimmur sem aldrei fyrr
– eftir öll jólaljósin. Veðurfræðing-
arnir velta því ekki lengur fyrir
sér hvort jólin verða rauð eða hvít.
Nú spá þeir stormi og endalausum
lægðum, upp á hvern einasta dag.
Því fylgir síðan snjókoma, rigning;
hálka og slabb til skiptis. Það þýð-
ir að fáir geta gengið eða spókað
sig um á götum borgarinnar.
Nema þeir allra hörðustu og
kannski ég sjálf, sem þrjóskast við
að ganga um á háum pinnahæla-
stígvélum – þrátt fyrir snjóskafl-
ana. (Þau eru reyndar farin að láta
á sjá sökum saltsins, sem dreift er
á göturnar … Spurning um að
kaupa sér flatbotna skó …).
En talandi um skófatnað. Kaup-
mennirnir – sem hafa sennilega
allir grætt sitthvað á jólunum –
boða líka nýja tíma, nú í byrjun
ársins, með því að taka niður
skrautlegu jóla- og nýársútstill-
ingarnar. Í staðinn skilja þeir eftir
naktar gínur í verslunarglugg-
anum með útsöluborða eða út-
sölupoka.
Útsölurnar eru með öðrum orð-
um byrjaðar. Allt fer væntanlega á
útsölu en sá galli fylgir gjöf Njarð-
ar að einungis minnstu stærðirnar
eru eftir; „small“ eða „extra
small.“ (Lítil eða mjög litlar
stærðir.) Maður hefði kannski get-
að troðið sér í slíkar stærðir fyrir
jólin – en eftir jólin – nei, það er al-
gjörlega vonlaust. Jólasteikurnar
sáu um það.
En hvað um það. Peningarnir
eru hvort sem er búnir; þeir fara í
jólavísareikningana, sem skiptast
niður á næstu mánuði – svo maður
getur hvort sem er hætt að láta sig
dreyma um fallegar flíkur á útsöl-
um.
Hvað er meira einkennandi fyr-
ir janúarmánuðinn? Jú, líkams-
ræktaráróðurinn. Nú eiga nefni-
lega allir að fara í líkamsrækt til
að losa sig við kílóin sem söfnuðust
um jólin. Sjálfri finnst mér í raun
ekkert eins leiðinlegt og að fara í
líkamsrækt og hlusta á „óþolandi
gleðileg“ öskur líkamsrækt-
arþjálfaranna. En ég hef nú samt
látið mig hafa það í gegnum árin –
svona samviskubitsins vegna. (Og
ekki minnkaði samviskubitið er ég
hitti líkamsræktarþjálfarann minn
úti á örkinni um helgina, sem kleip
mig í aukakílóin – hin ímynduðu að
sjálfsögðu – og minnti mig á að
það væri ansi langt síðan ég hefði
mætt síðast.)
En burtséð frá hinum marg-
nefndu aukakílóum, sem eru nú
kannski bara ágæt í sjálfu sér, þá
er ekki verra að vera í góðu líkam-
legu formi – svo kannski maður
skoði á næstu dögum hvað líkams-
ræktarstöðvarnar hafa upp á að
bjóða. (Ég ætla þó ekki að kaupa
mér árskort eins og í fyrra enda
notaði ég samanlagt aðeins einn til
tvo mánuði af því korti.)
Því má þó ekki gleyma, í þessari
umfjöllun, að janúarmánuður er
mánuður ákveðinna fyrirheita.
Hann er fyrsti mánuður ársins og
nýársheitin eru enn mörgum í
fersku minni. Sumir hafa strengt
þess heit að hætta að reykja, aðrir
að hætta að borða sælgæti og enn
aðrir að hætta að drekka, svo
dæmi séu nefnd.
Sjálf hef ég aldrei tekið upp
þennan sið um áramótin. Mér
nægir að fylgjast með hinum
rembast við að halda sín heit. Ég
hef séð að sumir eru þrjóskir og
halda heitin eitthvað frameftir
árinu en aðrir – já eiginleg flestir –
brjóta þau strax næsta dag eða á
fyrstu dögum hins nýja árs.
Jæja, hvað um það. Spurning
um að láta staðar numið og láta sig
dreyma um sumarið og hækkandi
sól. Aðeins um 120 dagar eru til
sumardagsins fyrsta.
Komið
að skulda-
dögum
„Nú spá þeir stormi og endalausum
lægðum upp á hvern einasta dag.
Því fylgir síðan snjókoma, rigning;
hálka og slabb til skiptis.“
VIÐHORF
Eftir Örnu
Schram
arna@mbl.is
✝ Dóra Jóhannes-dóttir fæddist 6.
febrúar 1938. Hún
lést 26. desember síð-
astliðinn. Foreldrar
hennar voru Jóhann-
es Jakobsson, f. í
Hvolsseli í Saurbæ og
Ólafía Stefánsdóttir
frá Felli í Breiðdal.
Dóra var elst níu
systkina.
Eftirlifandi eigin-
maður Dóru er Rögn-
valdur Ólafsson, f. 9.
júní 1931, þau bjuggu
í Búðardal öll sín hjú-
skaparár, foreldrar hans voru
Ólafur Pétursson frá Malarrifi í
Breiðuvík og Guðrún Ágústa
Rögnvaldsdóttir frá Fagradals-
tungu í Saurbæ. Börn Dóru og
Rögnvaldar eru: 1) Ólafur, f. 22.4.
1956, maki Þóra Pétursdóttir,
dóttir þeirra Dóra Björk. Fóstur-
börn Ólafs eru: Ragnheiður
Guðnadóttir, maki
Andrés Páll Hall-
grímsson, dóttir
þeirra Sif; Viðar Örn
Guðnason, maki
Rósa Matthildur
Guttormsdóttir, son-
ur þeirra Guðni
Grétar; og Guðný
Gréta Guðnadóttir,
maki Þórarinn
Karlsson. 2) Guðrún
Ágústa, f. 29.5. 1961,
maki Karl Ingason,
börn þeirra Ingi
Níels og Rakel 3)
Úlfhildur, f. 31.5.
1962, maki Einar Þórir Kristjáns-
son. Dætur þeirra eru: Harpa,
maki Jóhannes Bjarni Gunnlaugs-
son, dóttir þeirra Viktoría Rós, og
Valdís Hrund. 4) Jóhannes, f. 24.8.
1976.
Útför Dóru fer fram frá Graf-
arvogskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.30.
Elsku, elsku tengdamamma.
Nú sit ég hér á síðasta degi ársins
2003 og hugsa stöðugt um þig og
sakna þín, og mitt sorgmædda hjarta
fyllist þakklæti í þinn garð.
Þakklæti fyrir að fyrir 20 árum
fékk ég að kynnast þér.
Þakklæti fyrir að taka mér og
börnum mínum Ragnheiði, Viðari og
Guðnýju sem eiga mjög erfitt þessa
dagana opnum örmum og láta okkur
finna að við værum velkomin í þinn
hóp.
Þakklæti til þín og Valda að veita
Óla stuðning í þeirri ákvörðun að
taka að sér konu með þrjú börn, það
gerði þetta allt svo auðvelt. Þar af
leiðandi var auðvelt að velja nafn
Dóru nöfnu þinnar sem þú varst svo
stolt af, en hún saknar þín sárt.
Þakklæti fyrir hvað þú varst óspör
á að láta okkur vita hvað þú varst
ánægð með okkur öll.
En elsku tengdamamma, það þarf
ekki mín orð til að lýsa því hve mann-
elsk og hlý þú varst, það vita það allir
sem þig þekktu.
Ég þakka Guði fyrir að leysa þig úr
ánauð erfiðra veikinda og leyfa þér að
sofna og hvílast, þó það sé okkur erf-
itt sem eftir stöndum.
Legg ég nú bæði líf og önd,
ljúfi Jesús, í þína hönd,
síðast þegar ég sofna fer
sitji Guðs englar yfir mér.
(Hallgrímur Pétursson.)
Elsku Valdi, sem hefur staðið þig
með ólíkindum vel í veikindum Dóru,
ég bið Guð að gefa þér styrk á þess-
um erfiða tíma.
Þóra.
Elsku amma mín.
Ég fæ svo illt í hjartað við tilhugs-
unina um að þú sért farin frá okkur.
Ekki hvarflaði að mér þegar ég
kom til þín og afa í hádeginu á að-
fangadag að það væri í síðasta skipti
sem ég fengi að hitta þig, faðma þig
og halda í höndina þína.
Þú varst algjör gullmoli og ég
þakka fyrir að hafa fengið tækifæri til
að kynnast þér. Svo góðhjörtuð og
hlý. Þú hringdir alltaf í mig þegar það
voru erfiðir tímar framundan hjá mér
og stappaðir í mig stálinu. Ég vona af
öllu hjarta að þér líði vel núna, að þú
dansir og syngir af hjartans lyst.
Bless elsku amma mín, ég mun
sakna þín sárt.
Ég vil biðja þig góði guð að vera
með honum afa mínum í gegnum
þennan erfiða tíma.
Elsku pabbi minn, Jói, Guðrún,
Úlla og fjölskyldur guð veri með ykk-
ur.
Guðný Gréta.
Elsku amma mín.
Það er svo margs að minnast nú
þegar ég sit hér og rifja upp allar þær
góðu stundir sem við áttum saman
nöfnurnar. Að koma til ömmu og afa í
Búðardal var ávallt mikið ævintýri og
höfum við öll frændsystkinin brallað
þar mikið í gegnum tíðina. Þú hefur
alltaf átt mjög stóran hluta í mér
amma mín, alls ekki bara nafnið, og
finnst mér við alltaf hafa verið svolítið
líkar. Það var svo gott að segja þér
hvað væri að gerast hjá manni því þú
studdir mann í gegnum hvað sem var,
þú hafðir áhuga á öllu sem maður
sagði þér og varst ánægð með allt
sem maður tók sér fyrir hendur svo
lengi sem maður var ánægður sjálfur.
Við gerðum nú ýmislegt af okkur
saman og voru mamma og pabbi nú
misánægð með uppátæki okkar, þar
sem eitt stendur nú upp úr og held ég
að við vitum báðar hvað það er.
En amma mín, takk fyrir að hafa
alltaf verið þarna, stutt mig, hlegið
með mér og haldið utan um mig þeg-
ar ég hef þurft á því að halda. Þrátt
fyrir að það sé alveg ótrúlega erfitt að
kveðja þig, þakka ég fyrir að hafa
fengið að eiga þig sem ömmu og að þú
hafir fengið að fara áður en hlutirnir
voru orðnir allt of erfiðir.
Elsku guð ég bið þig um að passa
afa minn sem er búinn að vera svo
duglegur að hugsa um ömmu og bið
ég þig einnig að veita allri fjölskyld-
unni minni styrk í gegnum þessar
erfiðu stundir.
Hin langa þraut er liðin,
nú loksins hlauztu friðinn,
og allt er orðið rótt,
nú sæll er sigur unninn,
og sólin björt upp runnin
á bak við dimma dauðans nótt.
Fyrst sigur sá er fenginn,
fyrst sorgar þraut er gengin,
hvað getur grætt oss þá?
Oss þykir þungt að skilja,
en það er Guðs að vilja,
og gott er allt, sem Guði’ er frá.
(Valdimar Briem.)
Bless amma mín, ég á eftir að
sakna þín rosalega en vona að þér líði
samt betur núna.
Dóra Björk.
Við andlátsfregn Dóru Jóhannes-
dóttur streyma margar minningar
um hugann, allt frá því er ég bjó í
Búðardal og hún stofnaði sitt heimili
með Rögnvaldi manni sínum þar. Þá
tókst með okkur vinátta sem styrkt-
ist við frekari kynni. Dóra var einstök
manneskja, alltaf glaðleg og hlý hve-
nær sem maður hitti hana eða leit við
á heimili þeirra hjóna, sem bæði voru
afskaplega gestrisin. Margir áttu er-
indi við Rögnvald á verkstæði hans.
Ég held að fáir hafi farið þaðan án
góðgerða í eldhúsinu hjá Dóru. Allt
lék í höndunum á Rögnvaldi, m.a.
klippti hann mína fjölskyldu í mörg
ár, síðan var sest að kræsingum.
Eitt sinn er ég var á sjúkrahúsi tók
Dóra yngstu dóttur mína í nokkra
daga og létti af mér áhyggjum. Sumt
getur maður aldrei launað nema með
góðum hugsunum.
Ég kveð Dóru með þakklæti fyrir
samfylgdina. Fjölskyldu hennar og
öllum sem þótti vænt um hana send-
um við Elís samúðarkveðjur.
Emilía Lilja.
Annar í jólum rann upp með snævi
þakinni jörð og sólskini sem varpaði
sérstakri birtu yfir borgina svo úr
varð ævintýraleg dýrð, kyrrð og feg-
urð. Friðurinn kallaði á fólk út í þessa
yndislegu birtu. Eftir að hafa farið út,
þó sín í hvoru lagi, önnur í Dalasýslu,
í Saurbænum, og hin í miðbænum,
fengum við báðar símhringingu sem
flutti okkur þær fréttir að vinkona
okkar Dóra Jóhannesdóttir hefði dáið
í hádeginu. Hún hafði sofnað inn í þá
flauelsmjúku birtu sem vakið hafði
jólahelgina hjá okkur.
Rúmlega áratugar baráttu Dóru
við hreyfitaugahrörnun var lokið.
Andlátsfregnin kom okkur ekki á
óvart, því við vissum innst inni að við
myndum ekki sjá hana aftur þegar
við komum í heimsókn til hennar
þremur dögum fyrir jól.
DÓRA
JÓHANNESDÓTTIR
Jónatan og amma mín, Marta Þor-
steinsdóttir, höfðu þekkst frá því þau
voru ung en á þeirra efri árum fóru
JÓNATAN
SVEINSSON
✝ Jónatan Sveins-son fæddist á
bænum Selárdal í
Hörðudal í Dalasýslu
11. janúar 1903.
Hann lést á Hrafn-
istu í Reykjavík 20.
desember síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Sveinn Sveins-
son og Sólveig Jónat-
ansdóttir og var Jón-
atan yngstur átta
systkina. Útför Jón-
atans verður gerð
frá Víðistaðakirkju í
Hafnarfirði í dag og
hefst athöfnin klukkan 13.30.
þau að búa saman og þá
kynntist ég Jónatan.
Hann reyndist ömmu
minni alltaf vel. Fyrst
bjuggu þau í Hafnar-
firði en fóru síðan á
Hrafnistu í Reykjavík
þar sem amma dó eftir
stutta dvöl, en Jónatan
bjó þar í kringum 20 ár.
Honum var margt til
lista lagt og á Hrafn-
istu byrjaði hann á því
að sauma út, þá kominn
yfir áttrætt. Hélt hann
sýningu á myndunum
sínum árið 1999 í Hafn-
arfirði í Gallery Hár og list, þá 96 ára
gamall.
Á Hrafnistu eignaðist hann marga
góða vini og sjálfur keyrði hann bíl
þangað til hann var 93 ára og var
hann duglegur að bjóða vinum sínum
í bíltúr. Voru þá ýmsar listsýningar
skoðaðar, farið í Hveragerði eða suð-
ur með sjó í heimsókn til fjölskyldu
minnar.
Jónatan hafði gaman af því að
segja frá og sagði oft skemmtilegar
sögur af sjálfum sér og sínum sam-
ferðamönnum. Hann fylgdist mjög
vel með því sem var að gerast úti í
samfélaginu og þegar Hvalfjarðar-
göngin voru opnuð langaði hann til
að sjá þau og pantaði sér þá bara
leigubíl og fór í gegnum göngin.
Hann var mjög nútímalegur og með-
al annars fylgdist hann alltaf með
ferli Bjarkar Guðmundsdóttur og
fannst hún stórkostlegur listamaður.
Heilsan var ekki góð síðustu árin
en hann var mjög minnugur og stytti
sér stundir við að hlusta á útvarp og
sögur af hljóðsnældum og hafði þá
mest gaman af ævisögum.
Jónatan leið vel á Hrafnistu og vil
ég þakka starfsfólki þar fyrir góða
umönnun við hann.
Guð geymi þig Jónatan minn.
Rósa Björk Guðmundsdóttir.