Morgunblaðið - 09.03.2004, Blaðsíða 16

ERLENT
16 ÞRIÐJUDAGUR 9. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÍHALDSFLOKKURINN Nýtt lýð-
ræði sigraði í þingkosningunum í
Grikklandi á sunnudag eftir að hafa
verið í stjórnarandstöðu í tíu ár og
er þetta aðeins í annað skipti í rúma
tvo áratugi sem hægrimenn komast
til valda í landinu. Sósíalistaflokk-
urinn, PASOK, hefur verið þar við
völd í nítján af síðustu 22 árum og
ósigur hans er einkum rakinn til
óánægju landsmanna með lág laun,
lélega opinbera þjónustu og meinta
vinahygli ráðamanna.
Nýtt lýðræði, undir forystu Cost-
as Karamanlis, sigraði með því að
færa sig inn á miðjuna eins og sósí-
alistar höfðu gert, lofa að bæta lífs-
kjör allra landsmanna, bæta op-
inberu þjónustuna og skera upp
herör gegn spillingu.
„Óttast ekki Karamanlis“
„Þessi mikli sigur sýnir að það
var rétt hjá Costas Karamanlis að
færa flokkinn inn á miðjuna því að
sú ákvörðun hafði sætt mikilli gagn-
rýni í flokknum,“ sagði Aris Spil-
iotopoulos, varaformaður Nýs lýð-
ræðis.
Flokkurinn hagnaðist einkum á
óánægju margra Grikkja sem telja
að mikill hagvöxtur síðustu árin
hafi ekki skilað sér til allra stétta.
Þá eru margir Grikkir einfaldlega
orðnir þreyttir á sósíalistum og
telja löngu tímabært að aðrir fái
tækifæri til að stjórna landinu.
Karamanlis og flokkur hans sigr-
uðust einnig á tortryggni margra
Grikkja í garð hægrimanna, en hún
á rætur að rekja til valdboðsstjórna
hægrimanna í áratugi eftir síðari
heimsstyrjöldina.
„Kjósendurnir óttast ekki Kar-
amanlis,“ sagði stjórnmálaskýrand-
inn Ilias Nikolakopoulos.
Einarður Evrópusinni
„Nýtt lið tekur við stjórnartaum-
unum eftir að allar valdastöðurnar
hafa verið tryggilega í höndum sósí-
alista í nær 20 ár,“ sagði Dinos
Mitsis, fréttaritstjóri dagblaðsins
Athens News, sem er gefið út á
ensku. „Ég býst þó ekki við neinum
grundvallarbreytingum á stefn-
unni.“
Stjórn sósíalista tók varfærn-
islega afstöðu í deilunni um Íraks-
stríðið en var fremur höll undir
Frakka og Þjóðverja sem lögðust
gegn stríðinu. Leiðtogi Nýs lýðræð-
is, Costas Karamanlis, er einarður
Evrópusinni eins og föðurbróðir
hans Konstantín Karamanlis, sem
var forsætisráðherra 1979 þegar
Grikkland samdi um aðild að Evr-
ópubandalaginu.
„Ég tel að sem forsætisráðherra
verði hann meiri Evrópusinni en
stuðningsmaður tengsla við Banda-
ríkin,“ sagði Yiannis Loulis, ráð-
gjafi Karamanlis. „Hann telur
tengslin við Bandaríkin mjög mik-
ilvæg en ljóst er að hann mun
leggja meiri áherslu á Evrópu. Ég
tel að hann snúist á sveif með þeim
sem styðja örari samruna Evrópu,
til að mynda með Frökkum og Þjóð-
verjum.“
„Í utanríkismálum þarf sérhver
stjórn í Grikklandi að taka tillit til
viðhorfa almennings og hann er
mjög gagnrýninn á Bandaríkin,“
sagði Mitsis.
Þurfa erlendar fjárfestingar
í stað styrkja
Hvað efnahagsmálin áhrærir lof-
uðu hægrimennirnir að binda enda
á meinta fjársóun sósíalista og
draga úr skriffinnsku til að laða að
erlenda fjárfesta.
„Nýtt lýðræði áttar sig á því að
brýnasta verkefnið í efnahags-
málum er að tryggja að hagvöxt-
urinn haldist mikill eftir Ólympíu-
leikana [í Aþenu í ágúst] og eftir að
styrkir Evrópusambandsins hætta
að streyma til landsins,“ sagði Mir-
anda Xafa, fjármálasérfræðingur
við Piraeus-banka í Aþenu. „Til eru
tvær leiðir til að gera þetta: sjá til
þess að erlendar fjárfestingar komi
í staðinn fyrir fjármunina frá Evr-
ópusambandinu og minnka skulda-
byrðina.“
Xafa kvaðst þó ekki vera viss um
að hægrimennirnir byðu hags-
munahópum birginn með því að
endurskipuleggja ríkisfyrirtæki,
sem rekin eru með tapi, eða leggja
mörg þeirra niður.
Þarf að halda hægriöfga-
mönnum í skefjum
Nýtt lýðræði fékk 45,4% at-
kvæðanna í kosningunum og sósíal-
istar 40,6%. Íhaldsflokknum var
spáð 30 sæta meirihluta á þinginu
sem er með 300 þingmenn.
Úrslitin eru mikið áfall fyrir
George Papandreou, fyrrverandi
utanríkisráðherra, sem var gerður
að leiðtoga sósíalistaflokksins fyrir
kosningarnar til að auka sigurlíkur
hans. Hann er sonur Andreas Pap-
andreou, stofnanda flokksins og
fyrrverandi forsætisráðherra.
Sósíalistar sögðust óttast að
þessi mikli sigur yrði til þess hægri-
öfgamenn í Nýju lýðræði færðu sig
upp á skaftið. „Karamanlis þarf að
sýna að hann geti haldið hægriöfga-
mönnunum í skefjum,“ sagði Pan-
telis Kapsis, fréttaritstjóri stærsta
dagblaðs Grikklands, Ta Nea, sem
styður sósíalista.
Margir stuðningsmanna Nýs lýð-
ræðis eru hallir undir róttæka
hægrimenn í grísku rétttrún-
aðarkirkjunni. Einn forystumanna
flokksins, Yiorgos Karatzaferis,
sagði skilið við hann og stofnaði
LAOS, hægriöfgaflokk sem sak-
aður er um útlendingahatur. LAOS
fékk ekki nógu mikið fylgi til að fá
sæti á þinginu, en til þess þurfti
hann að fá að minnsta kosti 3%
greiddra atkvæða. Karatzaferis
spáði því að flokkurinn fengi miklu
meira fylgi í kosningum til Evrópu-
þingsins eftir nokkra mánuði.
„40% af stuðningsmönnum Nýs
lýðræðis eru hlynnt hugmyndum
Karatzaferis,“ sagði gríski stjórn-
málaskýrandinn Ilia Nikolakopou-
los.
Ekki búist
við róttækum
breytingum
Aþenu. AFP.
AP
Stuðningsmenn Nýs lýðræðis fagna sigri flokksins í þingkosningunum á götu í miðborg Aþenu í fyrrakvöld.
Hægrimenn hafa komist til valda í Grikk-
landi, sem hefur verið undir stjórn sósíalista
nær samfleytt í tvo áratugi, en ekki er búist
við róttækum breytingum á stefnunni í utan-
ríkis- og efnahagsmálum eftir valdaskiptin.
’Þessi mikli sigursýnir að það var rétt
hjá Costas Karam-
anlis að færa flokk-
inn inn á miðjuna.‘
COSTAS Karamanlis, leiðtogi Nýs
lýðræðis, er 47 ára lögfræðingur og
verður yngsti forsætisráðherra
Grikklands frá síðari heimsstyrj-
öldinni. Hann er bróðursonur
Konstantíns Karamanlis, sem stofn-
aði Nýtt lýðræði, var forsætisráð-
herra 1955–63 og 1974–80 og for-
seti 1980–85 eftir að gríska
konungdæmið var lagt niður og
lýðveldi stofnað.
Costas Karamanlis var fyrst kjör-
inn á þingið 1989 fyrir hafnarborg-
ina Saloniki, vígi íhaldsmanna.
Hann varð leiðtogi Nýs lýðræðis
1997 þegar hann var fertugur.
Flokksmenn fylktu sér um Kar-
amanlis til að reyna að binda enda á
harðvítugar deilur innan flokksins
eftir að hann hafði tapað í tveimur
þingkosningum í röð fyrir sósíal-
istum. Hann breytti ásýnd flokks-
ins, færði hann til vinstri í því skyni
að auka fylgi hans meðal miðju-
manna, millistéttarfólks, bænda og
eftirlaunaþega. Hann kvaðst stefna
að öflugu velferðarkerfi.
Karamanlis kvæntist fyrrverandi
ritara sínum, Natasha, fyrir sex ár-
um. Hún þykir taka sig vel út í sjón-
varpi og hefur hjálpað honum að
byggja upp ímynd hins umhyggju-
sama íhaldsmanns.
Hann hefur stutt rétttrún-
aðarkirkjuna, sem er áhrifamikil í
Grikklandi, í nokkrum mikilvægum
málum. Hefur það orðið til þess að
andstæðingar hans saka hann um
að vera hallur undir róttæka
hægrimenn úr röðum kristinna
Grikkja.
Andstæðingar hans segja hann
einnig skorta pólitíska reynslu og
benda á að hann hefur aldrei gegnt
ráðherraembætti. „Jose Maria Azn-
ar og Tony Blair voru ekki reyndir
áður en þeir urðu forsætisráð-
herrar,“ svaraði Karamanlis í við-
tali.
Breytti ásýnd
íhaldsflokksins
AP
Costas Karamanlis og kona hans, Natasha, eftir kosningasigurinn.