Morgunblaðið - 13.03.2004, Blaðsíða 30

LISTIR
30 LAUGARDAGUR 13. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
ÍSLENSK-JAPANSKA félagið, heimspekideild
Háskóla Íslands og Stofnun Vigdísar Finn-
bogadóttur, í samvinnu við Sendiráð Japans á Ís-
landi og Scandinavia-Japan Sasakawa Foundation,
standa fyrir málþingi um japanskt mál og menn-
ingarfærni í dag í stofu 101 í Odda. Dagskráin
hefst kl. 14 og er aðgangur ókeypis, en þess má
geta að málþingið fer fram á ensku. Að þingi loknu
verða veitingar í boði Japanska sendiráðsins. Að
sögn Gunnhildar Gunnarsdóttur, arkitekts og for-
manns Íslensk-japanska félagsins, er markmið
málþingsins tvíþætt. „Í fyrsta lagi að beina sjónum
að tengslum tungumáls og menningarinnar í víðari
skilningi, en til að kynnast menningu þjóðar til hlít-
ar er færni í tungumálinu einu sér ekki nægjanleg.
Vilji menn ná raunverulegum tökum á tungu og
menningu verður menningarfærni að koma til,
skilningur og vitund um venjur, siði og hefðir. Í
öðru lagi viljum við með málþinginu styðja við og
efla nám í japönsku máli og menningu sem hófst
við heimspekideild Háskóla Íslands haustið 2003.“
Einn fjögurra fyrirlesara á málþinginu í dag er
Yuri Shimizu, en hún er prófessor í japönsku við
Kyushu-háskóla í Japan og hefur meira en tveggja
áratuga reynslu í að kenna útlendingum japönsku.
Spurð um hvað hún muni fjalla í erindi sínu segist
Shimizu munu ræða í hverju erfiðleikarnir við að
læra japönsku geta falist. „Í japönsku höfum við
þrjár mismunandi leiðir til að tjá okkur við fólk,
allt eftir því hversu vel við þekkjum viðmælendur
okkar og hver þjóðfélagsstaða viðkomandi er. Allir
nemar lenda einhvern tímann í vandræðum við að
velja réttan talsmáta, sumir eru of formlegir, á
meðan aðrir eru ekki nógu kurteisir,“ segir Shi-
mizu og bendir á að það geti jafnvel verið verra að
vera of kurteis en of óformlegur.
„Ef þú ert of kurteis skynja aðrir að þú metur
stöðu fólks ekki rétt og þá verður allt sem þú gerir
ómarktækt. Þér ber að sýna kennurum þínum
kurteisi, en að sama skapi ættir þú að vera óform-
legri í samskiptum við vini þína. Ef þú talar of
formlega við vini þína ert þú að setja þá og kennara
í sama flokk. Í tímans rás breytist talsmáli fólks
eftir því sem það kynnist betur og tjáskiptin verða
óformlegri. Ef þú heldur hins vegar áfram að tala
jafnformlega við vini þína ert þú að gefa þau skila-
boð að þú treystir þeim ekki og viljir ekki hleypa
þeim of nálægt þér,“ segir Shimizu. „Ef þú skilur
þetta fyrirbæri tjáskiptanna, hvort sem þú veldur
því eða ekki, þá hjálpar þér það í samskiptum við
Japani,“ segir Gunnhildur og leggur áherslu á að
tjáningin liggi ekki aðeins í orðunum heldur einnig
í tónfallinu og þögnunum milli orða, „enda getur
þögnin sagt ótrúlega mikið.“
Verið óhrædd við mistök
Aðspurð segir Shimizu japanska málfræði ekki
sérlega flókna, þó að einhverjum finnist vafalaust
erfitt að venjast því að orðaröðin sé þveröfug mið-
að við það sem Vesturlandabúar eiga að venjast.
„Líklega er það samt táknkerfið sem er það flókn-
asta við japönsku, enda eru kínversku táknin út-
lendingum nokkuð framandi. Við leggjum fyrst og
fremst áherslu á að kenna nýnemum að tala og
hlusta. Lestur og skrif koma síðar.“ Á síðustu ár-
um hefur Shimizu samið nokkrar kennslubækur
sem hjálpa nemendum að læra kínversk tákn eða
kanji eins og það nefnist. Spurð í hverju galdurinn
við að læra kínversk tákn felist segir Shimizu kín-
versku táknin krefjast annarrar nálgunarleiðar.
„Í flestum evrópskum tungumálum eru sterk
tengsl milli merkingar og hljóðs. Letur ykkar er
hljóðfræðilegt, þannig að hver stafur og hljóð helst
nánast alltaf óbreytt. Í kínverska letrinu eru tákn-
in, hljóðin og merkingin breytilegt, þannig að þú
þarft að sameina allt þrennt og kallar þetta því á
allt annars konar námstækni,“ segir Shimizu og
leggur áherslu á að mikilvægast sé þó fyrir nem-
endur að vera óhræddir við að gera mistök. „Lyk-
ilatriðið í allri tungumálakennslu er að vera
óhræddur við að gera mistök því nemendur læra
einmitt af mistökum sínum. Enginn sem lærir
tungumál getur verið fullnuma frá fyrsta degi og
því hvet ég nemendur mína til að vera óhrædda við
að prófa og gera mistök. Það er betra að prófa og
segja eitthvað vitlaust heldur en að vera algjörlega
aðgerðalaus,“ segir Shimizu að lokum.
Auk Shimizu flytja erindi þau dr. Lone Tak-
euchi, prófessor í austurlenskum og afrískum
fræðum við Lundúnaháskóla, dr. Kaoru Umezawa,
sem kennir japönsku við heimspekideild HÍ, og
Yoshihiko Iura, júdóþjálfari hjá Júdósambandi Ís-
lands. Ólafur B. Thors, fyrrum aðalræðismaður
Japans, setur málþingið, Úlfar Bragason, for-
stöðumaður Stofnunar Sigurðar Nordals og ritari
Íslensk-japanska félagsins, er fundarstjóri og Hit-
oshi Abe, sendiráðunautur í Japanska sendiráðinu,
mun ávarpa gesti málþingsins.
Málþing um japanskt mál og menningarfærni fer fram í Odda í dag
Tjáningin
ekki aðeins
í orðunum
Morgunblaðið/Sverrir
„Lykilatriðið í allri tungumálakennslu er að vera óhræddur við að gera mistök því nemendur læra
einmitt af mistökum sínum,“ segir Yuri Shimizu, sem var gestakennari við HÍ í vikunni.
Samtíminn
í Skugga
FJÓRAR listakonur, Helga Óskars-
dóttir, Helga Þórsdóttir, María Pét-
ursdóttir og Marta Valgeirsdóttir,
opna sýningu í Gallerí Skugga,
Hverfisgötu 39, kl. 16 í dag, laug-
ardag. Þær vinna í ólíka miðla en eru
hver á sinn hátt að fjalla um samtím-
ann eins og hann birtist þeim.
Þær útskrifuðust frá fjöltækni-
deild MHÍ á árunum1997 og 1998.
Þær Helga og Marta luku báðar MA-
námi frá Chelsea College of Art and
Design í London og Helga lauk MA-
námi frá École Nationale d’Arts
Plastiques, Cercy-Pontoise, í París.
Þær hafa tekið þátt í sýningum hér-
lendis og erlendis frá því námi lauk.
Sérstakur gestur sýningarinnar
er félagsskapurinn Lorna, félag
áhugamanna um raflist á Íslandi, og
verður hópurinn með aðstöðu í kjall-
ararýminu þar sem hann kynnir
starfsemi sína.
Á opnuninni mun Berlínarbúinn
Wolfgang Muller flytja tónlist af ný-
útgefnum diski sínum „Mitt Wittg-
enstein in Krisuvik“. Hann hefur
dvalið hér á landi árlega frá 1990 og
er nú sem stendur gestakennari við
Listaháskála Íslands.
Sýningunni lýkur sunnudaginn 4.
apríl.
NEMENDUR JSB glíma við
galdra og hulin öfl á nemendasýn-
ingu á stóra sviði Borgarleikhúss-
ins kl. 13 og 15 í dag, laugardag.
Í kjölfar vinsælla bíómynda og
bóka sbr. Harry Potter og Hringa-
dróttinssögu fæddist sú hugmynd
hjá kennurum skólans að gera
eitthvað spennandi og æv-
intýralegt með nemendum um
hulduheima. Útkoman lítur nú
dagsins ljós en yfirskrift sýning-
arinnar er Hulduheimar.
Allir nemendur skólans, um 750
talsins, munu taka þátt í sýning-
unni. Kennarar og nemendur skól-
ans hafa útfært þrjár mismunandi
útgáfur á sömu hugmynd sem
sýndar verða á þremur sýningum.
Sýningar verða sex á þremur
dögum. Næstu sýningar verða
laugardaginn 27. mars kl. 13 og
15 og sú þriðja miðvikudaginn 31.
mars kl. 18 og 20.
Nokkrir nemendanna í sýningunni
Hulduheimar.
Hulduheimar
í danssporum
BISKUPSSTOFA, Prestafélag Ís-
lands og Norðurljós efndu til for-
sýningar á mynd Mel Gibsons, Písl-
arsögu Krists, í fyrrakvöld.
Guðfræðingum, prestum og guð-
fræðinemum var boðið að sjá
myndina, en fjölmiðlafólki var einn-
ig boðið. Mynd Gibsons hefur vakið
mikið umtal og hlotið misjafna
dóma.
Clarence Glad guðfræðingur er
sérfræðingur í sögu þeirra tíma er
mynd Mel Gibsons gerist á. Hann
segir að myndin hafi haft mjög
mikil áhrif á sig. „Sem einstakling-
ur og persóna get ég sagt að mynd-
in hafi verið mjög áhrifamikil. En
sem sérfræðingur í sögu þessa tíma
finnst mér senurnar sem fjölluðu
um húðstrýkingarnar mjög ótrú-
verðugar sögulega séð. Ekki svo að
skilja að húðstrýkingar hafi ekki
verið til á þessum tíma, heldur
fannst mér ótrúverðugt að þær
hefðu verið svona langdregnar á
undan einni tiltekinni krossfest-
ingu. Vægi þessara atriða var of
mikið. Húðstrýkingin var ákveðið
form refsinga sem var mjög al-
gengt á þessum tíma, en það er
ekki eins ljóst af heimildum að
þessi tvö form refsinga hafi verið
tengd, að húðstrýkingin hafi verið
undanfari krossfestingar. Við höf-
um mjög góðar heimildir um fjölda-
krossfestingar Rómverja, en minni
heimildir um húðstrýkingarnar og
hvers eðlis þær voru. Þær voru
auðvitað til staðar, en það er
vandamál að tengja þetta saman
eins og gert er í myndinni. Mel
Gibson er að leika sér með heim-
ildir úr guðspjöllunum, og þar er
auðvitað sagt frá því að Jesús hafi
verið húðstrýktur, en við vitum
ekki hversu oft eða hve lengi, og
það er það sem hann blæs svolítið
upp í myndinni.“
Clarence segir að í texta mynd-
arinnar hafi verið gefið í skyn, í
samtali milli Pílatusar og æðsta
prestsins, þegar þeir voru að velta
því fyrir sér hvers eðlis sekt Krists
væri, að hann væri leiðtogi áhrifa-
mikils flokks gyðinga, sem hugs-
anlega gæti leitt til uppreisnar eða
byltingar meðal gyðinga. „Þær
heimildir sem ég hef um þetta
tímabil, 20–30 eftir Krist, gefa ekki
tilefni til að álykta að skipulagðar
uppreisnir gyðinga hafi verið þess
eðlis að Rómverjar hefðu áhyggjur
af þeim. Það var frekar þegar kom
að gyðingauppreisninni 66–70. Mér
fannst of mikið gert úr þessu at-
riði.“
Spurður um notkun á arameísku
og latínu í myndinni, segir Clar-
ence að notkun á arameísku hafi
ekki komið sér á óvart. „Hún er
eðlileg, því flestir nýja-testament-
isfræðingar telja að Jesús hafi tal-
að arameísku. Hins vegar vissi ég
ekki að Jesús hefði talað latínu.
Það hefur verið umdeilt meðal
fræðimanna, - en nú eru menn að
hallast meira að því að áhrif grísk-
unnar hafi verið æ meiri, og að hún
hafi verið lingua franca [samskipta-
tungumál] þessa tíma. Áhrif grísk-
unnar kunna því að hafa verið
meiri, og jafnvel hugsanlegt að Jes-
ús hafi talað við Pílatus á grísku.
En vandamálið er auðvitað að við
höfum engar heimildir um það. Við
höfum þó ákveðnar upplýsingar um
áhrif þessara tveggja tungumála á
þetta svæði, en þær eru ekki alltaf
öruggar. En mér finnst mjög ólík-
legt að Jesús hafi talað latínu,“ seg-
ir Clarence Glad.
Sjúklegt ofbeldi
Í Bandaríkjunum hefur mynd
Gibsons verið gagnrýnd sérstak-
lega fyrir að ala á gyðingahatri.
Hope Knútsson er formaður Sið-
menntar, félags um borgaralegar
athafnir, og er af gyðinglegum upp-
runa. Hún sá ekki myndina, og seg-
ist aðspurð ekki myndu láta Mel
Gibson hagnast á hennar bíómiða-
kaupum.
„Ég hef fylgst með gerð þessarar
myndar lengi og lesið það sem um
hana hefur verið sagt. Ég get bara
sagt það, að það er svo mikið gyð-
ingahatur í veröldinni í dag, og það
vex, ekki síst í Evrópu. Hvaða bíó-
mynd sem gæti hugsanlega verið
túlkuð sem lóð á þær vogarskálar,
felur um leið í sér þann möguleika
að ofbeldi gegn gyðingum aukist.
Mér finnst það óábyrgt af mann-
eskju í dag að svo mikið sem ýja að
gyðingahatri. Það hefur tekið
kristna menn aldir að stöðva þann
ranga hugmyndavaðal að gyðingar
hafi drepið Krist, og ég sé ekki að
það hafi nokkurt gildi fyrir okkur í
dag að endurvekja þær hugmyndir
í heimi sem er fullur af hryðjuverk-
um og reiði sem beinist að Ísraels-
mönnum. Þeir sem eru ekki gyð-
ingar eiga það til að rugla saman
gyðingum og Ísrael, og halda að
allir gyðingar styðji stefnu stjórn-
valda í Ísrael, en það er ekki rétt.
Ég er búin að lesa svo mikið um
sjúklegt ofbeldi í mynd Gibsons, að
ég hef ekki nokkurn einasta áhuga
á að leggja það á mig að sjá nokkuð
svo hræðilegt. Sem guðleysingi,
hliðholl frjálsri hugsun og mann-
úðarstefnu, spyr ég hvort þeir at-
burðir sem greint er frá í myndinni
séu nokkuð meira en goðsagnir og
þjóðsögur. Það eru til dæmis mikil
líkindi með þessum sögum, og sög-
um af guðinum Mítra. Flestar goð-
sagnir frelsara segja frá meyfæð-
ingu, lífláti og upprisu.“
Þess má geta að eftir sýningu
myndarinnar var efnt til fundar
guðfræðinga, sem félagið Deus ex
cinema skipulagði. Þar voru meðal
annars flutt erindi sem nú hafa rat-
að á vef félagsins. Einn umsjón-
armanna vefjarins, Árni Svanur
Daníelsson guðfræðingur, segist
vonast til þess að á vefnum geti
skapast umræða um myndina og
þær spurningar sem hún vekur.
Slóðin er www.dec.hi.is.
Áhrifarík en ótrúverðug sögulega
Mel Gibson leikstýrir Píslarsögu Krists.
Órasjón á
Ísafirði
SAMSÝNING átta listamanna, Óra-
sjón, verður opnuð í Edinborgarhús-
inu og Slunkaríki á Ísafirði kl. 16 í
dag, laugardag.
Sýnendur eru Arngrímur Borg-
þórsson, Edda Fransiska Kjarval,
Heiða Harðardóttir, Jóna Karen
Wedholm, Kristín Westrin, Kristín
Björk Kristjánsdóttir, María Hrönn
Gunnarsdóttir og Tumi Magnússon.
Verkin eru af ólíkum toga og unn-
in með ýmsum aðferðum. Þar á með-
al verða teikningar, ljósmyndir,
myndbönd og hljóð.
Sýningin stendur til 4. apríl.
♦♦♦