Morgunblaðið - 26.03.2004, Blaðsíða 21

ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. MARS 2004 21
ÉG vil beita mér ákaft fyrir því að tryggja
áfram sterk og rótgróin tengslin sem við höf-
um haft svo lengi við Íslendinga, líka á tímum
sem geta orðið erfiðir. Styrkleikinn í tvíhliða
samskiptum okkar er mikill og ég vona að ekk-
ert eitt mál geti grafið undan þeim,“ segir
Heather A. Conley, einn af aðstoðarutanrík-
isráðherrum Bandaríkjanna með málefni Evr-
ópu og Asíu á sinni könnu.
Ráðherrann er hér í stuttri heimsókn og
ræðir við íslenska ráðamenn. Á blaðamanna-
fundi í gær var minnt á vaxandi ágreining í Atl-
antshafssamstarfinu en Conley sagðist ekki
telja að Íslendingar myndu lenda í því að þurfa
að velja milli Evrópu og Ameríku. Íslendingar
væru virkir þátttakendur í Atlantshafsbanda-
laginu og Bandaríkjamenn hafi í samvinnu við
Evrópusambandið unnið ákaft að því að móta
evrópska varnarstefnu sem byggist á því að
bæta varnir en valda ekki innbyrðis sam-
keppni. Verkefnin séu mörg og mikilvægt að fé
til öryggismála sé varið skynsamlega.
Sameiginlegt verkefni í Washington
Hún var m.a. spurð hvort utanríkisráðuneyt-
ið eða varnarmálaráðuneytið stýrði viðræðum
við Íslendinga um framtíðarskipulag varna hér
á landi. Hún svaraði að um samstarf væri að
ræða, bæði ráðuneytin og þjóðaröryggisráðið
kæmu þar við sögu. Spurt var hvort beðið væri
eftir tillögum frá Íslendingum og hvort ekki
væri nauðsynlegt að menn í Washington vissu
fyllilega hvað ráðamenn í löndum með her-
stöðvar vildu gera.
„Það sem er mikilvægt er að halda áfram
viðræðum meðan við erum að fara yfir við-
búnað okkar um allan heim. Við skiljum vel
hvað íslenska ríkisstjórnin vill og hlýðum á rök
hennar. Við gerum það í anda heiðarlegra og
opinskárra skoðanaskipta um það hvernig
Bandaríkin geti best varið Ísland á 21. öld.
Þetta er ferli sem stöðugt á sér stað og ég
veit ekki hvort ég á að kalla það formlegar við-
ræður þegar hópur sérfræðinga kemur hingað
til að hitta menn eða ræðst er við í Washington.
En þetta er allt hluti af samræðum okkar. Ég
vil einnig minna á að varnirnar eru ekki eina
verkefnið í tvíhliða samskiptum okkar þótt ég
vilji á engan hátt draga úr mikilvægi þeirra.“
Conley var spurð hvernig hún teldi að túlka
bæri kosningaúrslitin á Spáni en þar missti
völdin stjórn sem stutt hafði stefnu Bandaríkj-
anna í Íraksmálunum. Hún sagði Bandaríkja-
menn sýna Spánverjum fulla samstöðu, þeir
hefðu nú upplifað sinn eigin 11. september með
hryðjuverkunum í Madríd. „Ein af afleiðingum
þeirra atburða er aukið samstarf milli Evrópu-
sambandsins og Bandaríkjanna í baráttunni
gegn hryðjuverkum. Ég tel að við ættum að
efla samstarf okkar á því sviði til að tryggja að
slíkir atburðir endurtaki sig ekki.
Spænskir kjósendur sögðu hug sinn í kosn-
ingunum og við erum í nánu sambandi við
væntanlega, nýja ríkisstjórn. Við vitum að
samskiptin við nýju stjórnina verða mjög góð
eins og þau voru við fyrri stjórn.“
Aukin áhersla á Austur-Evrópu og Asíu?
Bent var á að stjórn George W. Bush virtist
leggja meiri áherslu á samskiptin við austan-
verða Evrópu og Asíulönd en fyrri stjórnir
vestanhafs. Conley var spurð hvort þetta gæti
þýtt að dregið yrði úr varnarmálaumsvifum
Bandaríkjamanna í mestum hluta Vestur- og
Norður-Evrópu. Hún svaraði með því að leggja
áherslu á að hugmyndirnar um fækkun og lok-
un herstöðva og aðrar skipulagsbreytingar
væru hluti af hnattrænum ákvörðunum stjórn-
valda vestra. Verið væri að laga varnarstefn-
una og viðbúnaðinn að nýjum hættum eins og
alþjóðlegum hryðjuverkum. Ekki væri einblínt
á einn ákveðinn hluta heimsins.
Morgunblaðið spurði hvor hugsanleg væri
að hefðbundnar loftvarnir væru almennt úrelt-
ar og hvort til greina kæmi að skera þær niður.
„Ég held að ég geti sagt að við lifum á tímum
umskipta í tæknilegum efnum og til séu nýjar
aðferðir til að tryggja vernd. Hægt er að verja
lofthelgi með ýmsum ráðum án þess að ég vilji
fara út í smáatriði í slíkum bollaleggingum. Ég
vil aðeins benda á að hægt er vegna nýrrar
tækni að gera hlutina á annan hátt en gert hef-
ur verið,“ sagði Conley.
Sem kunnugt er tilkynntu Bandaríkjamenn
íslenskum stjórnvöldum nokkrum dögum fyrir
þingkosningar í fyrra að innan mánaðar yrðu
herþoturnar fjórar í Keflavík sendar burt til
verkefna annars staðar. Morgunblaðið spurði
Conley hvort hugsanlegt væri að sendiherra
Bandaríkjanna í til dæmis Þýskalandi færi á
fund Gerhards Schröders kanslara og tjáði
honum að eftir mánuð yrðu allar herflugvélar
Bandaríkjamanna á brott frá landinu.
„Ég get sagt af fyllstu einlægni að Banda-
ríkjastjórn hefur ekki tekið neina endanlega
ákvörðun um breytingar á varnarviðbúnaði
sínum í heiminum. Þegar við ljúkum þeirri
endurskoðun sem nú er í gangi munum við eiga
fullt samráð við viðkomandi ríkisstjórnir. Ég
sé því ekki fyrir mér að mál geti æxlast með
þeim hætti sem þú lýstir.“ Aðspurð sagðist
Conley vita fullvel hvað átt væri við með spurn-
ingunni, það er atburðina fyrir kosningarnar
hérlendis í fyrra.
Stöðug skoðanaskipti við
Íslendinga um varnarmál
Einn af aðstoðarutanríkisráðherrum Bandaríkjanna segir ekki hafa
verið teknar endanlegar ákvarðanir um breytingar á viðbúnaði hér
Morgunblaðið/Jim Smart
Heather A. Conley, sem er einn af aðstoðar-
utanríkisráðherrum Bandaríkjanna, um
varnarmálin: „Við skiljum vel hvað íslenska
ríkisstjórnin vill og hlýðum á rök hennar.“
’Hægt er að verja loft-helgi með ýmsum ráðum
án þess að ég vilji fara út í
smáatriði í slíkum bolla-
leggingum. ‘
kjon@mbl.is