Morgunblaðið - 26.03.2004, Blaðsíða 58

UMRÆÐAN
58 FÖSTUDAGUR 26. MARS 2004 MORGUNBLAÐIÐ
UM helgina kom út sérstakt blað
með Morgunblaðinu á vegum félags-
málaráðuneytisins, sem helgað var
Evrópuári fatlaðra. Upphaflega átti
þetta blað að koma út 3. desember
síðastliðinn á al-
þjóðadegi fatlaðra í
samvinnu við Ör-
yrkjabandalag Íslands
o.fl. Í ljósi þess að rík-
isstjórnin hugðist ekki
efna samninginn við
Öryrkjabandalagið frá
25. mars í fyrra um ald-
urstengingu örorkulíf-
eyris, ákváðu öll aðild-
arfélög bandalagsins
að draga efni sitt út úr
blaðinu. Í blaðinu nú
um helgina mátti sjá
nöfn nokkurra félaga
Öryrkjabandalagsins.
Flest voru þetta
minnstu félög Ör-
yrkjabandalagsins.
Stærstu samtökin,
SÍBS, Gigtarfélag Ís-
lands, Sjálfsbjörg, Geð-
hjálp o.fl. sniðgengu
þetta blað. Á meðal fé-
laganna sem birtu efni í
blaðinu var Blindra-
félagið, eitt af stofn-
félögum Öryrkja-
bandalags Íslands og
reyndar einnig Dauf-
blindrafélag Íslands.
Þrautseigja banda-
lagsins og aðildarfélag-
anna skilaði öryrkjum
talsverðum árangri um
síðustu áramót þótt einungis hafi ver-
ið staðið við hluta samningsins áð-
urnefnda að hálfu ríkisstjórnarinnar.
Þá má ekki gleyma þeim árangri
sem náðist í undangengnum tveimur
dómsmálum.
Birting efnis í þessu blaði sem fé-
lagsmálaráðuneytið gaf út er eins og
rýtingsstunga í bak móðursamtak-
anna. Öryrkjabandalag Íslands hefur
marglýst því yfir að samstarf um
Evrópuár fatlaðra hafi verið rofið. Þá
hefur bandalagið ákveðið að gefa út
sérstakt, vandað kynningarrit um fé-
lög bandalagsins næsta haust. Ætlar
Blindrafélagið að vera með í því
blaði? Hvort er Blindrafélagið undir
stjórn núverandi formanns hags-
munafélag blindra og sjónskertra eða
fimmta herdeild stjórnvalda sem
margsvíkja gefin loforð? Hvort þjón-
ar heldur tilgangi að standa við bakið
á samtökum sem ástunda virka hags-
munabaráttu eða skríða undir vernd-
arvæng ríkisstjórnarinnar? Heitir
ekki slíkt þrælsótti?
Það er kominn tími til að Sigurjón
Einarsson, núverandi formaður
stjórnar Blindrafélagsins, svari eft-
irtöldum spurningum:
1. Hvað hefur stjórn Blindrafélags-
ins gert á síðasta ári til að efla hag fé-
lagsmanna?
2. Hvernig hefur stjórnin og þá
sérstaklega formaðurinn, stuðlað að
aukinni einingu innan félagsins?
Vegna ráðstefnu, sem félagsmála-
ráðuneytið hyggst efna til á föstudag-
inn kemur, 26. mars og á að marka
lok Evrópuárs fatlaðra, tel ég rétt að
birta bréf sem framkvæmdastjórn
Öryrkjabandalagsins hefur sent öll-
um aðildarfélögum bandalagsins og
fleirum. Þessa ráðstefnu bauðst Ör-
yrkjabandalagið til að halda með
stjórnvöldum ef hún yrði ekki haldin
undir merkjum Evrópuárs fatlaðra.
Ekki var fallist á það af hálfu stjórn-
valda.
Ég vona að félagsmenn Blindra-
félagsins taki a.m.k. ekki þátt í þeirri
ráðstefnu né heldur þeir sem vinna að
málum blindra og sjónskertra. Þá
yrði höfuðið bitið af skömminni.
Eftirfarandi er umrætt bréf fram-
kvæmdastjórnar Öryrkjabandalags-
ins:
Reykjavík, 18. mars 2004.
AÐ ÍTREKAÐ GEFNU TIL-
EFNI!
Vegna Evrópuárs fatlaðra og ráð-
stefnuboðunar undir merkjum þess.
Vegna ráðstefnu þeirrar sem
stjórnvöld hafa boðað til þann 26.
mars n.k. undir merkj-
um Evrópuárs fatlaðra
sér stjórn Öryrkja-
bandalags Íslands sig
knúna til að minna á eft-
irfarandi:
Vegna þeirrar
ákvörðunar stjórnvalda
að standa ekki að fullu
við það samkomulag
sem gert var í aðdrag-
anda kosninganna s.l.
vor samþykkti að-
alstjórn ÖBÍ einróma
þann 10. desember s.l.
að halda ekki áfram
samstarfi við stjórnvöld
um Evrópuárið nema
ákvörðun yrði tekin um
að efna til fulls áð-
urnefnt samkomulag –
samkomulag sem var al-
ger forsenda þess að
bandalagið treysti sér til
að halda Evrópuárið há-
tíðlegt með stjórnvöld-
um. Í bréfi frá ÖBÍ þann
21. janúar s.l. var skýrt
tekið fram að þrátt fyrir
þetta myndi bandalagið
„eftir sem áður halda
áfram fullu samstarfi
um öll þau mikilsverðu
mál sem nauðsynlegt er
að hafa gott samstarf
um, einungis með því
skilyrði – og því skilyrði einu – að
stjórnvöld reyndu ekki að færa sér í
nyt nafn Evrópuárs fatlaðra.“
Í stað þess að virða þennan sátta-
vilja og efna sameiginlega til áð-
urnefndrar ráðstefnu hafa stjórnvöld
kosið að hunsa heildarsamtök fatl-
aðra og efna einhliða til hátíðlegrar
dagskrár undir merkjum Evrópuárs
fatlaðra. Þessi afstaða er ekki aðeins
umhugsunarverð í ljósi samnings-
efndanna sl. haust heldur einnig í
ljósi þeirrar staðreyndar að eitt
helsta markmiðið með Evrópuári
fatlaðra var að tryggja að fullt sam-
ráð yrði haft við samtök fatlaðra í allri
umfjöllun um málefni þeirra, að rödd
þeirra og sjónarmið fengju að njóta
sín til fulls, rétt eins og eðlilegt er tal-
ið þegar fjallað er um málefni kvenna
og annarra frjálsborinna borgara.
Á dagskrá þeirri sem dreift hefur
verið vegna fyrirhugaðrar ráðstefnu
má sjá nöfn hinna mætustu ein-
staklinga, enda mjög ólíklegt að þeim
hafi verið að fullu kunnug afstaða
fatlaðra þegar þeir léðu máls á þátt-
töku sinni.
Af dagskránni er augljóst að
stjórnvöldum hefur ekki aðeins mis-
tekist að rjúfa samstöðu þeirra fjöl-
mörgu landssamtaka fatlaðra sem
samanlagt mynda 20 þúsund manna
bandalag, heldur hefur einnig mistek-
ist að finna fatlaða einstaklinga sem
reiðubúnir eru til að leggja nafn sitt
við þetta illa grundaða uppátæki.
Öryrkjabandalag Íslands fer þess
vinsamlega á leit við það góða fólk
sem léð hefur máls á þátttöku í þess-
um svokallaða „lokaviðburði“ að það
endurskoði afstöðu sína í ljósi mála-
vaxta. Þá hvetur bandalagið alla þá
sem fengið hafa boð um að sitja ráð-
stefnuna að sýna mannréttinda-
baráttu fatlaðra þá virðingu að ganga
heldur til sinna daglegu starfa þann
26. mars næstkomandi. Mikilvægast
er að það góða fólk sem atvinnu sína
hefur af umönnun fatlaðra sýni rétt-
indabaráttu fatlaðra þann skilning að
fara hvergi.
Með vinsemd og virðingu,
Öryrkjabandalag Íslands.
Er Blindrafélagið
að bregðast sem
hagsmunasamtök?
Gísli Helgason skrifar
um málefni Blindrafélagsins
Gísli Helgason
’Hvort erBlindrafélagið
undir stjórn nú-
verandi for-
manns hags-
munafélag
blindra og sjón-
skertra eða
fimmta herdeild
stjórnvalda sem
margsvíkja gef-
in loforð?‘
Höfundur er ritari stjórnar Ör-
yrkjabandalags Íslands og fulltrúi
Blindrafélagsins í stjórn þess.
SKIPLAGSMÁL Reykjavíkur
eru mjög mikilvæg og þarf ekki að
rökstyðja frekar. Formaður skipu-
lagsnefndar borgarinnar er Stein-
unn Valdís Óskarsdóttir (SVÓ), en
óvenju tíðrætt hefur verið um þau
mál að undanförnu og er það vel,
betra en þögnin ein og ákvarðanir
fyrir lokuðum tjöld-
um. Seinni partinn í
febrúar sl. komu þau
fram í sjónvarpi, hún
og formaður Höf-
uðborgarsamtak-
anna, Örn Sigurðs-
son (ÖS) arkitekt. Til
umræðu var fyr-
irhuguð færsla
Hringbrautar við
Landspítala til suð-
urs; flestir vita að
það hefur staðið til
lengi, en ekki er öll-
um ljóst hvers
vegna. Höfundur þessa pistils hef-
ur haldið að það eigi að gera vegna
aukinna þarfa á spítalalóðinni; um
þau mál deila vart þeir sem ekki til
þekkja; heilbrigðismál hafa for-
gang. ÖS vill setja Hringbrautina í
stokk, en það mun væntanlega
þýða, að verulegur hluti bíla-
umferðar verði grafinn niður á
svæðinu í stokk eða undirgöng af
einhverju tagi. Með því móti væri
unnt að koma í veg fyrir að Hring-
braut færist öll út í Vatnsmýrina
og taki hluta besta svæðisins; ÖS
bað áheyrendur um að ímynda sér
hvað það þýddi ef tekin yrði rák,
ígildi Miklubrautar í Kringlumýri
að breidd, sunnan megin við Tann-
garð, ca 100 metrar að breidd
(áætl. höf.) með akbrautum, eyjum,
gangstígum og hjólreiðabrautum
svo og trjáröðum ásamt graskönt-
um. Með þessu færi dýrmætt mið-
borgarland til spillis og samband á
milli borgarhluta beggja vegna
gert bagalegt. SVÓ sagði að þetta
mál hefði farið í íbúakynningu.
Hver var sú íbúakynning og hverj-
ir eru þeir íbúar, sem hafa þar
beina grenndarhagsmuni? Málið er
flókið skipulagsatriði, sem varðar
alla borgarbúa og hjarta miðborg-
arinnar. Hún sagði að allt í lagi
væri að hlusta á og ræða sjónarmið
ÖS, en málið væri komið í útboð;
þ.e. of seint. Það var og.
Ný sjónarmið
Fáeinum dögum seinna birtist
grein í Mbl. eftir Stein Jónsson
lækni, sem taldi að koma mætti
vaxandi þörfum Landspítala fyrir í
Fossvogi við hlið eða í grennd við
Borgarsjúkrahús. Sameining
sjúkrahúsanna breytir öllum for-
sendum og sæmst væri
að taka málið upp um-
svifalaust, þrátt fyrir
útboð; stöðva hefði átt
það fyrir löngu. Ekki
er ljóst í hvaða hlut-
verki SVÓ er í raun í
þessu máli; hún virðist
leika það með flaustri
og reigingi.
Þann 24.2. sl. var
haldinn kynning-
arfundur um tónlistar-
hús og miðborg-
arskipulag í ráðhúsi
borgarinnar og hús-
fyllir var; þar virtist SVÓ vera í
fyrirsvari; ekkert tækifæri gafst
fyrir óbreytta íbúa að koma á
framfæri spurningum. Að fjalla um
skipulag miðborgarinnar er að
sjálfsögðu gott mál, en SVÓ tók
það fram og ítrekaði, að um væri
að ræða aðeins hugmyndir sem
sýndar voru; þær virðast hafa ver-
ið gerðar af fagfólki utan borg-
arinnar. Síðan kom hún fram í
þætti á Útvarpi Sögu 3.3. sl. og tal-
aði þá um áætlanir og ræddi m.a.
um „viðlegukant“ fyrir skemmti-
ferðaskip samhliða Sæbraut. Á
ráðhúsfundinum mátti sjá á teikn-
ingum arkitekts mjóa bryggju
þriðjung úr kílómetra að lengd og
eina 100 metra frá landi, frá Ing-
ólfsstræti að Sólfari. Þau orð sem
SVÓ hafði um það atriði voru að
með því móti gætu skemmti-
ferðaskip lagst að landi í miðborg-
inni; einhvern veginn virtist tóma-
hljóð í tali hennar um viðlegukant,
rétt eins og um smámál væri að
ræða, hún ber greinilega ekki
skynbragð á það; það snýst um
nýja höfn. Benda má henni á að sú
bryggja væri úti fyrir þéttustu
byggð á öllu Íslandi, með öllum
stórhýsunum í Skuggahverfi með
íbúafjölda upp á ca tvö þúsund
manns; allir Reykvíkingar vita og
sjá hvað er að gerast á lóð Eim-
skipafélagsins, hæstu íbúðabygg-
ingar landsins í smíðum. Í hlut-
verki sínu ætti formaðurinn nú að
kynna væntanlegum íbúum á þessu
svæði rækilega hvað eru hug-
myndir, tillögur eða áætlanir áður
en þeir kaupa sér íbúðir á svæðinu.
„Viðlegukanturinn“ úti fyrir Sæ-
braut var teiknaður mjór og nettur
með mjórri landtengingu. Þetta er
allt í skötulíki og vanhugsað mál.
Um væri að ræða risamannvirki á
tuga metra dýpi sem yrði að vera
miklu breiðari en sýnt var vegna
allra rútubílanna sem streyma að
skemmtiferðaskipum; þeir þurfa að
geta snúið við á bryggjunni og
mæst á tengingum við Sæbrautar;
svo þarf slaufur og fleira. Einum
atvinnubílstjóra, sem hafði velt
þessu fyrir sér, varð að orði um
þetta mál: „Þetta er bara vitleysa.“
Ætli það væri ekki viturlegra að
finna „viðlegukant“ fyrir SVÓ í
framhaldi af Sundahöfn til beggja
átta, við Skarfaklett og framan við
Hrafn Gunnlaugsson í Laugarnesi.
Tenging við miðborg? Á kannski að
gera landgöngufólki af skemmti-
ferðaskipum skylt að sækja tón-
leika í tónlistarhúsi í Austurhöfn
og kaupa pylsu á Lækjartorgi?
Með sama skipulagshraða og er þá
verður miðborg Reykjavíkur komin
langt í austur þegar til kastanna
kemur.
Þegar SVÓ talar fyrir borginni,
almenningi, fjárfestum og skipu-
lagsfræðingum er við hæfi að hafa
hluti sæmilega á hreinu og hver á
að borga eða líða fyrir og hvaða
skipulagsfræði að baki liggi. Hvaða
tilgangi þjónaði að tengja bryggj-
umálið við kynningu á hugmyndum
um tónlistarhöll? Kannski muna
einhverjir eftir því hvaða fyrirheit
voru gefin í stafni Kvennalistans í
viðræðum um myndun R-listans
fyrir áratug.
Lausatök og steigurlæti
Jónas Bjarnason skrifar
um skipulagsmál ’Hvaða tilgangi þjónaðiað tengja bryggjumálið
við kynningu á hug-
myndum um tónlist-
arhöll?‘
Jónas Bjarnason
Höfundur er efnaverkfræðingur.
Í MORGUNBLAÐINU sl. mið-
vikudag fer Þórir N. Kjartansson
fram með órökstuddar og illa
grundaðar yfirlýsingar um nýgerða
kjarasamninga Flóabandalagsins og
Starfsgreina-
sambandsins. Í grein
Þóris felst mikill mis-
skilningur. Þessir
samningar eru fyrst og
fremst samningar um
aukinn, stöðugan og
vaxandi kaupmátt al-
menns launafólks á
næstu fjórum árum.
Þessu til viðbótar er
tekið á tveim veiga-
mestu málum sem
snerta launafólk – ekki
síst láglaunafólk en
þar er um að ræða að
styrkja lífeyri okkar og fræðslumál
launafólks til framtíðar.
Það sem Þórir kallar samninga
um áframhaldandi sjóðasöfnun eru
samningar um aukið framlag at-
vinnurekenda í lífeyrissjóði og
fræðslusjóði launafólks. Til þess að
efla réttindin þurfum við sjóði. Þrátt
fyrir að Lífeyrssjóðakerfi okkar er
almennt talið það besta sem völ er á
er þörf á að styrkja það enn frekar
og með þessum samningum er verið
að tryggja að svo verði áfram öllu
almennu launafólki til hagsbóta á
efri árum.
Með framlagi til fræðslumála er í
fyrsta sinn verið að leggja var-
anlegan grundvöll að möguleikum á
aukinni hæfni og þekkingu launa-
fólks, sérstaklega þeirra sem hafa
minnsta menntun fyrir
og eiga því mesta
möguleika á að bæta
kunnáttu sína og
færni. Starfs-
menntasjóðir skapa
þannig grundvöll þess
að framleiðslufyrirtæki
geti þróað tækni sína
og framleiðslu, ekki
síst til þess að geta
skapað betur launuð
störf og haldið fram-
leiðslufyrirtækjum hér
í landi. Fjöldi launa-
fólks og fyrirtækja hef-
ur notið ávinnings að starfi starfs-
menntasjóða á síðasta
samningstímabili en með komandi
samningi er þessi ávinningur inn-
siglaður.
Sú gagnrýni að við hlustum ekki á
grasrótina er einnig byggð á mikl-
um misskilningi. Við höfum bæði í
skoðanakönnunum og á fundum
með félagsmönnum leitað eftir skoð-
unum þeirra á hvora leiðina ætti að
velja, háar prósentuhækkanir launa
eða hægt stígandi kaupmátt. Fé-
lagsmenn hafa ekki verið í neinum
vafa. Þeir hafa kosið kaupmáttinn,
bæði í samningunum árið 1997 og
árið 2000.
Þeir samningar sem nú er verið
að greiða atkvæði um eru því samn-
ingar um stöðugleika, vaxandi kaup-
mátt í samræmi við vaxandi hag-
vöxt, samningar um bætta hæfni og
þekkingu launafólks og samningar
um aukna velferð til framtíðar.
Þórir leggur áherslu á að við
hefðum átt að semja um skattamál.
Það er mál sem ríkisstjórnin hefur
lofað launafólki og ber að standa við
án atbeina okkar.
Ég vil skora á Þóri að kynna sér
efni samninganna betur. Félög Fló-
ans hafa gefið út vandað kynning-
arefni um öll helstu efnisatriði en
við erum líka tilbúin að bjóða hon-
um í heimsókn til félagsins og ræða
málin til að eyða þeim mikla mis-
skilningi sem hér er á ferðinni.
Samningarnir tryggja
mikilvæg réttindi
Guðmundur Þ. Jónsson
svarar Þóri N. Kjartanssyni ’Þeir samningar sem núer verið að greiða at-
kvæði um eru því samn-
ingar um stöðugleika.‘
Guðmundur Þ. Jónsson
Höfundur er 2. varaformaður
Eflingar.