Eintak - 01.12.1993, Blaðsíða 34

K. Bjarnason, Haraldur Henrýson og Gunnar
Kl. Guðmundsson. Töldu þeir skorta stoð til að
álykta um frumkvæði Péturs að gerð erfðaskrárinn-
ar. Hvað veikindi Eddu varðaði litu þeir til þess að
hún hefði búið ein og sjálfs síns ráðandi frá 1977 og
nær allan tímann þar til hún lést. Dómarinn Guð-
rún Erlendsdóttir var ósammála þessu og vildi
ógilda erfðaskrána. Dómurinn byggði á ákvæðum
laga frá því á ní-
tjándu öld og sagði
einn heimildamaður
greinarhöfundar að
ef málið hefði til
dæmis komið upp í
Svíþjóð hefði niður-
staðan án efa orðið
þveröfug.
Nýjar teg-
UNDIROG
HEIMSMET í
GOSDRYKKJU
Frá því að ágrein-
ingur þessi upphófst
1983 einkenndust
stjórnar- og hlut-
hafafundir af því að
þá sat her lögfræð-
inga. Árið fyrir andlát
Eddu hafði Lýður
Friðjónsson,
tengdasonur Péturs,
verið ráðinn sem fjár-
málastjóri Vífilfells
og er ljóst að hans
hlutskipti hefur ekki
verið auðvelt í öllu
bramboltinu. Fundi
fyrir Iðunnar hönd
Lýður Friðjónsson
Tengdasonur Péturs var fyrst
ráðinn fjármálastjóri, en síðan
framkvæmdastjóri, og efast
fáir um góðan árangur hans. En
á sínum tíma iærði Halldór Krist-
jánsson, systursonur
Péturs, markaðsfræði i Banda-
ríkjunum og var honum ætlaður
stjórnunarstóll í fyrirtækinu. Ekk-
ert varð úr því. Annar systurson-
ur Péturs er nú, eins og Lýður,
að kókvæða í Austur-Evrópu.
sat Ragnar Aðal-
steinsson og fyrir Sigríðar hönd Sveinn Snorra-
son. Sá síðarnefndi kom gjarnan með athuga-
semdir um vanrækslu á því að fundir væru haldn-
ir, að tilkynningar til firmaskrár væru ekki sendar
og að hlutafé væri alltof lágt skráð. Einnig gerði
hann athugasemdir við skuldir hluthafa við Björn
Ólafsson hf.
Hvað sem þessu líður stóð Pétur uppi sem ótví-
ræður sigurvegari. Tengdasonurinn var gerður að
fullgildum framkvæmdastjóra 1984 og hjólin
héldu áfram að snúast; þrátt fyrir ailt gekk rekstur-
inn vel og Lýður tók að brydda upp á ýmsum nýj-
ungum. Eins lítra glerflaska hafði verið innleidd
1978, en 1985 til 1988 komu plastflöskurnar í 1,5
lítra, 2 lítra og hálfs lítra flöskum. Tab kom 1982,
Sprite 1983, diet-kókið 1985. Framleiðsla hófst í
pappafernur 1986 og í dósir 1988.
Nýjungar komu víðar að; það varð sprengja í
gosneyslu upp úr 1984. Það ár, þegar Lýður varð
framkvæmdastjóri, var heildarneyslan á gos-
drykkjum 17,2 milljónir lítra eða nær 72 lítrar á
hvern íslending. 1988 hafði neyslan rúmlega tvö-
faldast upp í 38,5 milljónir lítra eða í um 154 lítra á
mann.
1992 var neyslan svipuð eða 38,4 milljón lítrar,
sem samsvarar því að hver landsmaður hafi drukk-
ið 147 lítra af gosi yfir árið. Það samsvarar aftur
neyslu upp á 0,4 lítra á dag eða 2,8 lítra á viku. Var-
lega má ætla hlut Vífilfells á bilinu 70 til 75 pró-
sent.
Það eru enda engin áhöld um kókfíkn íslend-
inga; við erum mesta kókdrykkjuþjóð heimsins.
1991 drakk hver Islendingur sem svarar 370 átta
únsa flöskum af kóki (miðað við 197 flöskur árið
1984), á meðan hver Bandaríkjamaður drakk 300
flöskur og hver Norðmaður 220 flöskur. Þessi
mikla kókdrykkja varð tilefni sérstakrar umfjöll-
unar í viðskiptatímaritinu Fortune árið 1990.
Á NÝJAR BRAUTIR MEÐ
MISJÖFNUM ÁRANGRI
Samfara reglulegum og góðum hagnaði gættu
Lýður og félagar þess að nýta alla möguleika til
skattalegrar hagræðingar. „Tapkaup“ fyrirtækja
tíðkuðust talsvert. Vífilfell fékk þannig skattalega
hagræðingu af því að sameina undir sig Akra hf.,
Farg hf. (dagblaðið NT) og gamla Álafoss.
Síðasttöldu viðskiptin voru mjög umdeild, enda
var eigandi gamla-Álafoss Framkvæmdasjóður Is-
lands, en þar kom við sögu Þórður Friðjónsson,
bróðir Lýðs. „Tapkaup" sem þessi hafa dregið veru-
lega úr skattaskuldbindingum Vífilfells og liggur
fyrir að í árslok 1990 átti Vífilfell yfirfæranlegt
skattalegt tap upp á nær 320 milljónir króna á nú-
virði. Þrátt fýrir hagnað upp á 200 milljónir á nú-
virði var enginn tekjuskattur greiddur það árið.
lafnframt fjölbreyttari framleiðslu hefur Vífil-
fell á síðari árum leitað inn á nýjar brautir, reyndar
með misjöfnum árangri. 1986 stofnuðu Víftlfell,
Hagkaup og Skúli Þorvaldsson á Hótel Holti
sameignarfélagið Jara sem fjárfesti í stórum hluta
Kringlunnar til útleigu undir smáveitingastaði.
Þetta verður að teljast vel heppnuð fjárfesting og
má áætla hlut Vífilfells í þeim verðmætum urn 60
milljónir miðað við brunabótamat.
Þá má nefna að þátttaka Vífilfells í heilsurækt-
arstöðinni Mætti þykir hafa lukkast vel og einnig
er gott útlit með vatnsútflutningsfyrirtækið Þórs-
brunn, en þar á Vífilfell rúm 44 prósent, til jafns
við Hagkaup.
Ýmsar aðrar fjárfestingar Vífilfells hafa heppn-
ast miður vel. Má þar nefna stofnun Snakkiðjunn-
ar hf. og kaupin á Akra hf., þátttöku í Arnarflugi,
íslenska útvarpsfélaginu og Sýn.
Af öðrum hlutdeildarfélögum Vífilfells má hér
nefna Heimsmynd, Fróða, Almenna bókafélagið,
Flugleiðir, Fríhöfnina, Endurvinnsluna og Olíufé-
lagið.
Fjölmiðlakaup
gegn hollustu
Þegar stjórn Vífilfells kom saman á fundi urn
áramótin 1989/90 var rætt um beiðni frá Arnarflugi
og Stöð 2 um hlutafjárframlög; í síðara tilfellinu var
rætt um 40 til 50 milljónir króna. Ákveðið var að
kaupa ekkert í Arnarflugi, en athuga nánar með Stöð
2. Sjðar gerðist Vífilfell þar hiuthafi.
Samkvæmt fundargerðabók þessa fundar spurðist
Viðar IVIár Matthíasson lögfræðingur fýrir um
hlutafjárkaup í Fróða (sem gefur út fjöldan allan af
tímaritum og hét áður Frjálst framtak). „Taldi hann
óeðlilegt að hlutafé væri keypt án samráðs við stjórn,“
segir í fundargerð.
Þessu svaraði Lýður Friðjónsson forstjóri því til
að „um væri að ræða 450.000 króna kaup, og hann
teldi að þegar um almenningshlutafélög væri að ræða,
eða bréf til sölu á almennum markaði, þá væri svo lág
upphæð ekki til að ónáða stjórn með, enda einnig um
það að ræða að halda fjölmiðlum okkur hliðhollum og
væri þetta því ráðstöfun sambærileg við kaup í
Heimsmynd og Bylgjunni.“
34
EINTAK DESEMBER
J