Morgunblaðið - 20.02.2005, Síða 60

Morgunblaðið/Kristinn
„ÞAÐ er tvímælalaust mikilvægast
í fjölmenningarsamfélaginu að
gera aðgang að íslenskunámi auð-
veldari,“ segir Benedikte Thor-
steinsson í samtali við Tímarit
Morgunblaðsins. Viðmælendur
blaðsins af erlendum uppruna eru
allir sammála um að brýnt sé að
gera innflytjendum auðveldara að
sækja nám í íslensku. Mikill meiri-
hluti innflytjenda, eða 92%, hefur
áhuga á að læra íslensku eða læra
hana betur, samkvæmt könnun
Fjölmenningarsetursins á Ísafirði.
„Það vantar heilmikið upp á
stefnumótun stjórnvalda í kennslu
í íslensku sem öðru tungumáli,“
segir Einar Skúlason, fram-
kvæmdastjóri Alþjóðahúss. „Að
mínu mati ætti skyldunámið fyrir
innflytjendur að vera ókeypis al-
veg eins og önnur skólaskylda í
landinu.“ Einar segir að mála-
flokkurinn um íslensku sem annað
tungumál spanni þrjú ráðuneyti;
dómsmála-, félagsmála- og
menntamálaráðuneyti, og að þau
vísi of oft hvert á annað.
Í erindi Einars Skúlasonar á
ráðstefnunni „Öll heimsins börn …
í Reykjavík“ sem haldin var í vik-
unni kom einnig fram að börn inn-
flytjenda túlkuðu oft og töluðu
fyrir foreldra sína, til dæmis í
bönkum, tryggingafélögum og hjá
skattstjóraembættum./Tímarit
Langflestir innflytjendur vilja ná betri tökum á íslensku
Algengt að börnin túlki
HJÁLMAR Árnason, þingmaður
Framsóknarflokksins, hefur beint
þeirri fyrirspurn til umhverf-
isráðherra hvort til standi að heimila
ferðamönnum að stíga á land í Surts-
ey. Telur hann að það myndi hafa já-
kvæð áhrif á ferðamennsku í Vest-
mannaeyjum en tekur fram að ekki
sé ætlast til að ferðamenn fái að valsa
um Surtsey eftirlitslaust. „Það er vit-
að að sterkefnaðir einstaklingar
ferðast um allan heim til að komast í
snertingu við einstök svæði, sem
Surtsey tvímælalaust er,“ segir
Hjálmar.
„Þannig myndi opnun Surtseyjar
alveg örugglega auka ferðamennsku
fyrir Íslendinga og ekki síst fyrir
Vestmannaeyinga. Surtsey er ein-
stakur staður á veraldarvísu og hana
þarf að vernda. Hins vegar lýtur fyr-
irspurn mín að því hvort ekki megi
leyfa almenningi og ferðamönnum að
njóta hennar undir ströngum skil-
yrðum s.s. að alltaf yrðu sérfræðingar
til staðar. Það er spurning hvort sér-
fræðingar telji að það sé tímabært að
svipta hulunni af eyjunni en víst er að
málið er viðkvæmt,“ segir Hjálmar.
Umferð ferðamanna er bönnuð í
Surtsey og eyjan er friðuð í þágu vís-
inda- og rannsóknahagsmuna. Ferðir
í eyjuna eru háðar leyfi Surts-
eyjarfélagsins sem skipuleggur ferðir
þangað.
„Ég átti þess sjálfur kost að fara í
Surtsey árið 1963 þegar hún var að
rísa úr sæ. Það var ógleymanlegt að
upplifa það og ég vil velta því upp
hvort ekki megi opna aðgang að eyj-
unni svo aðrir geti notið þessarar
heimssögulegu perlu.“
Fari svo að umhverfisráðherra
svari fyrirspurn Hjálmars játandi
segir hann að ferðafrömuðir á Íslandi
muni taka við sér. „Surtsey getur
verið ótrúlegt aðdráttarafl fyrir
ákveðna gerð ferðamanna og ég geri
ráð fyrir að ferðafrömuðir, sér-
staklega í Vestmannaeyjum, muni
notfæra sér þetta.“
Hjálmar hefur ennfremur beint
þeirri fyrirspurn til ráðherra hvort
fyrirhugað sé að almenningur fái
aukna fræðslu og upplýsingar um
landnám lífvera í Surtsey. „Ég sé fyr-
ir mér að það geti verið áhugavert og
fræðandi fyrir ferðamenn sem koma í
Surtsey að hafa skriflegar og lýsandi
upplýsingar um sérstöðu eyjarinnar
og hvernig lífverur námu þar land.
Surtseyjarfélagið hefur gefið út
greinar sem e.t.v. hafa ekki farið mik-
ið fyrir almenningssjónir. Ég tel það
afskaplega mikilvægt fyrir fólk og
kynslóðir framtíðarinnar að þessar
einstöku upplýsingar verði gerðar að-
gengilegar.“
Opnun Surtseyjar myndi
efla ferðamennskuna
Morgunblaðið/Þorkell
Surtsey er 42 ára gömul og hefur
almenningi verið bannaður aðgang-
ur að eynni hvað sem síðar gerist.
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLUNNI 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181, PÓSTHÓLF 3040,
ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1122, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI 1 SUNNUDAGUR 20. FEBRÚAR 2005 VERÐ Í LAUSASÖLU 350 KR. MEÐ VSK.
Heilsukoddar
Heilsunnar vegna
LOÐNUFLOTINN var á veiðum suðaustur af
Vík í Mýrdal í fyrrinótt en veiði var fremur
dæm. Í gærmorgun mátti telja níu skip í hnapp
undan Vík. „Það er lítið um að vera eins og
er,“ sagði Markús Jóhannesson, fyrsti stýri-
maður á Vilhelm Þorsteinssyni frá Akureyri, í
gærmorgun. Þeir fengu 300 tonn í fyrrinótt í
tveimur köstum og segir Markús að loðnan
henti enn vel í frystingu á Japansmarkað.
„Hrognafyllingin er komin upp í 23–24% á
þessum stað og þá fer hún að losa úr sér.“
Markús segir menn vana því að fylgja loðnu
í stórum flekk á vertíðum en aðstæður séu allt
öðruvísi núna. „Loðnan er nú á mjög litlum
blettum sem skipin stoppa nokkra klukkutíma
á og fara síðan að finna annan blett.“
Á Guðmundi Ólafi frá Ólafsfirði fengu menn
sáralítið af loðnu í fyrrinótt, eða 450 tonn að
sögn Marons Björnssonar skipstjóra. „Það
vantar hvorki olíu, mannskap né veðrið,“ sagði
hann, „það vantar fiskinn. En ég trúi því nú
samt ekki að vertíðin sé búin. Loðnan getur
verið brellin þótt það sé ákaflega lítið af henni
núna. Það fengu tvö skip góðan afla í gær
[fyrradag] og síðan hefur eitt og eitt skip verið
að hitta á sæmilegt kast. Í heildina hefur veið-
in samt verið mjög léleg og nokkuð sem við
höfum ekki séð áður á þessum árstíma.“
Morgunblaðið/Jónas Erlendsson
Loðnuveiðin enn dræm undan Suðurlandi
hversu háar þær væru. Eftir breyt-
ingarnar verður ekki greitt fæðing-
arorlof á tekjur sem eru yfir 600 þús-
und krónur á mánuði. Það þýðir að
greiðslurnar geta ekki verið hærri en
480 þúsund krónur á ári.
Í fyrra voru 66 einstaklingar í fæð-
ingarorlofi með tekjur yfir 600 þús-
und krónur; 54 karlar og 12 konur.
Athyglisvert er að aðeins tveir af
þessum 66 bjuggu utan höfuðborgar-
svæðisins.
Verulegur munur er á greiðslum
milli kynja. Í Reykjavík var meðal-
greiðslan til karla t.d. 250 þúsund
krónur en 164 þúsund til kvenna.
Áberandi er að meðalgreiðslurnar
eru umtalsvert lægri á landsbyggð-
inni. Þar fá karlar u.þ.b. 230 þúsund
en konurnar um 130 þúsund.
Greiðslurnar eru reyndar mjög
mismunandi því að námsmenn og
þeir sem ekki hafa verið í fullri vinnu
eru með mun minni rétt en þeir sem
eru í fullu starfi á vinnumarkaðinum.
Um áramótin voru lágmarks-
greiðslur hækkaðar.
FÆÐINGARORLOFSSJÓÐUR
greiddi í fyrra rúmlega 6.208 millj-
ónir til foreldra í fæðingarorlofi.
Þetta eru um einum milljarði meiri
útgjöld en á árinu 2003. Í ársbyrjun
nam eigið fé sjóðsins um 1.176 millj-
ónum.
Árið 2003 voru gjöld Fæðingaror-
lofssjóðs umfram tekjur um 1.250
milljónir. Í febrúar í fyrra kom fram á
heimasíðu Tryggingastofnunar að
gert væri ráð fyrir að eigið fé sjóðsins
yrði uppurið í árslok 2004, en sam-
kvæmt rekstraráætlun ársins var
reiknað með að tekjur sjóðsins yrðu
4,6 milljarðar og útgjöld 5,8 milljarð-
ar.
66 með tekjur yfir 600 þúsund
Á síðasta ári voru gerðar breyting-
ar á lögum um Fæðingarorlofssjóð,
en þær miðuðust að því að draga úr
útgjöldum hans. Breytingarnar tóku
gildi um áramót. Helsta breytingin
var sú að setja þak á greiðslur en áður
gerðu reglurnar ráð fyrir að foreldrar
fengju greidd 80% af tekjum óháð því
Hækkun útgjalda
Fæðingarorlofs-
sjóðs um milljarð
VILJAYFIRLÝSING fulltrúa
eigenda Landsvirkjunar sl.
fimmtudag um breytt eignarhald
á fyrirtækinu kom þeim Álfheiði
Ingadóttur og Helga Hjörvar í
opna skjöldu. Þau sitja í stjórn
Landsvirkjunar fyrir hönd
Reykjavíkurborgar, auk Vil-
hjálms Þ. Vilhjálmssonar.
Þetta kom fram í máli Álfheið-
ar Ingadóttur á flokksráðsfundi
VG í gær. Álfheiður sagði hags-
muni borgarinnar fyrir borð
borna í fyrrgreindri yfirlýsingu
og nefndi nokkur dæmi máli sínu
til stuðnings. Hún sagði m.a. að
þótt kæmi til breytingar á eign-
arhaldinu, þannig að Reykjavík-
urborg seldi hlut sinn, þá félli
ábyrgð borgarinnar á lánum
Landsvirkjunar ekki niður.
Lánakjörin væru bundin því að
bæði ríki og borg stæðu á bak
við lánin. Það væri allt of dýrt og
flókið að aflétta ábyrgð borgar-
innar.
Yfirlýsing um sölu
kom stjórnarmönn-
um í opna skjöldu
 Óvíst að borgarfulltrúar/4