Morgunblaðið - 27.04.2005, Blaðsíða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 27. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR

Hverjir eiga þau
og hvað eiga þau?
Fasteignafélög
þenjast út
líka á Netinu: mbl.is
ÞINGMENN stjórnarandstöðunnar
gagnrýndu stjórnvöld harðlega á Al-
þingi í gær fyrir að synja umsókn
Mannréttindaskrifstofu Íslands
(MRSÍ) um frekara fjármagn til
reksturs skrifstofunnar og verkefna
hennar. Steingrímur J. Sigfússon,
formaður Vinstrihreyfingarinnar –
græns framboðs, upplýsti, í upphafi
þingfundar, að skrifstofunni hefði
borist bréf frá utanríkisráðuneytinu
í fyrradag þar sem ósk hennar um
styrkveitingu fyrir þetta ár hefði
verið synjað. Þar með hefði skrifstof-
an einungis 2,2 milljónir króna til
ráðstöfunar á þessu ári.
Utanríkisráðuneytið og dóms-
málaráðuneytið hafa undanfarin ár
veitt fjórar milljónir hvort til MRSÍ.
Voru þessar átta milljónir eyrna-
merktar skrifstofunni sérstaklega.
Breytingar voru hins vegar gerðar á
því fyrirkomulagi við fjárlagagerð-
ina síðasta haust og vetur. Þá voru
fjárhæðirnar sérmerktar mannrétt-
indum almennt.
Í kjölfarið sótti skrifstofan um
styrk til ráðuneytanna. Hún fékk
svar frá dómsmálaráðuneytinu í
febrúar, segir Brynhildur Flóvenz,
stjórnarformaður MRSÍ. Þar var
skrifstofunni úthlutað 2,2 milljónum
fyrir þetta ár. Mannréttindastofnun
Háskóla Íslands fékk 1,2 milljónir
frá ráðuneytinu og sameiginlega
fengu MRSÍ og Mannréttindastofn-
unin nokkur hundruð þúsund kr.,
segir Brynhildur, til að standa undir
ráðstefnu þeirra um mannréttinda-
kafla stjórnarskrárinnar.
Grundvellinum kippt
undan skrifstofunni
Steingrímur sagði á Alþingi í gær
að með þessum aðgerðum væri verið
að kippa grundvellinum undan
Mannréttindaskrifstofunni. „Af-
greiðsla meirihlutans á Alþingi var
auðvitað hneyksli; að setja Mann-
réttindaskrifstofuna í þá stöðu að
þurfa að knékrjúpa um fjárveitingar
frá ráðuneytum sem hún á einmitt
m.a. að veita aðhald,“ sagði hann.
Fleiri þingmenn stjórnarandstöð-
unnar tóku til máls. Helgi Hjörvar,
þingmaður Samfylkingarinnar,
sagði m.a. að það liti út fyrir að verið
væri að refsa MRSÍ fyrir að halda
frammi málefnalegum sjónarmiðum
í lýðræðislegri umræðu. Þórunn
Sveinbjarnardóttir og Össur Skarp-
héðinsson, Samfylkingu, sögðu að í
reynd væri verið að leggja skrifstof-
una niður. Þá sagði Sigurjón Þórð-
arson, þingmaður Frjálslynda
flokksins, að það væri ekki eins og
ráðherrarnir væru alltaf að spara.
„Ísmoli er sendur úr landi með ærn-
um tilkostnaði, sendiherrum fjölgar
um 75% en ef það eru mannréttinda-
mál þarf að spara um heil 75%. Það
er kannski til að vega upp kostnaðar-
aukninguna af sendiherrunum? Það
skyldi þó aldrei vera.“
Davíð Oddsson utanríkisráðherra
sagðist ekki kannast við að nein lof-
orð hefðu verið svikin, eins og þing-
menn hefðu haldið fram. Hann sagði
einnig aðspurður að öllum þeim fjár-
munum, sem utanríkisráðuneytið
hefði til ráðstöfunar til mannrétt-
indamála, yrði varið til þess mála-
flokks.
Loks sagði hann: „Í annan stað vil
ég nefna að á vormánuðum […] við
fjárlagavinnu var lagt til af hálfu ut-
anríkisráðuneytisins á þeim tíma að
sú skipan skyldi verða á, sem varð,
að fjármunir til mannréttindamála
yrðu ákveðnir með sérstökum hætti
frá ráðuneytinu en yrði ekki sjálf-
krafa fjárveiting til tiltekinnar stofn-
unar.“
Gagnrýna stjórnvöld fyrir að draga úr framlögum til MRSÍ
Skrifstofan er í
reynd lögð niður
Eftir Örnu Schram
arna@mbl.is
„ÉG ER nánast orðlaus. Mér
finnst þetta vera árás á mannrétt-
indastarf á Íslandi,“ segir Bryn-
hildur Flóvenz, stjórnarformaður
Mannréttindaskrifstofu Íslands,
um þá niðurstöðu utanríkisráðu-
neytisins að synja beiðni skrif-
stofunnar um styrk til reksturs
hennar og verkefna.
Brynhildur segir að í bréfi
ráðuneytisins, sem borist hafi
skrifstofunni í fyrradag, hafi
komið fram að fjármagn ráðu-
neytisins til mannréttindamála
ætti þess í stað að renna til mann-
réttindamála á alþjóðavettvangi.
Til stæði m.ö.o. að fjármagna
hálfa stöðu starfsmanns við
mannréttindamál hjá ÖSE (Ör-
yggis- og samvinnustofnun Evr-
ópu).
Brynhildur segir að þetta þýði,
að óbreyttu, að skrifstofan hafi
einungis 2,2 milljónir til ráðstöf-
unar á þessu ári. Til samanburðar
hafi hún fengið átta milljónir á
fjárlögum síðasta árs. „Við höfum
fjármagn fram á sumar til að
halda skrifstofunni gangandi. Ef
okkur tekst ekki að afla meiri
fjár blasir ekkert annað við en
lokun skrifstofunnar. Ég held þó í
þá von að einhverjir vilji styrkja
þetta starf.“
„Árás á
mannrétt-
indastarf á
Íslandi“
ÞINGMENN Vinstrihreyfingarinn-
ar – græns framboðs hafa ákveðið að
gera upplýsingar um tekjur sínar og
eignir aðgengilegar á vefsíðu flokks-
ins, vg.is, á næstu dögum. Ögmund-
ur Jónasson, þingflokksformaður
Vinstri grænna, hefur þegar birt
upplýsingar um sín mál á heimasíðu
sinni, ogmundur.is.
„Það er nú reyndar svo að upplýs-
ingar um okkar tekjur og eignir hafa
verið öllum aðgengilegar, sem eftir
þeim hafa leitað. En við höfum auk
þess ákveðið að gera þær aðgengi-
legar á heimasíðu Vinstri grænna,“
sagði hann, í samtali við Morgun-
blaðið í gærkvöld.
Ögmundur sagði að þetta væri þó
bara byrjunin. „Stóra málið er að
sjálfsögðu að opna bókhald stjórn-
málaflokkanna þannig að sýnilegt
verði hvort einhverjir eru að gjalda
vinargreiða úr pólitíkinni.“
Guðjón. A. Kristjánsson, formað-
ur Frjálslynda flokksins, segir að-
spurður að þingmenn flokksins muni
vafalaust birta opinberlega upplýs-
ingar um tekjur sínar og eignir.
Fyrst vildi hann þó sjá samræmdar
reglur um þá upplýsingagjöf. Guðjón
segir að Frjálslyndi flokkurinn hafi
verið með opið bókhald frá stofnun
flokksins. „Við viljum gjarnan sjá
aðra stjórnmálaflokka opna einnig
sitt bókhald.“
Birta upplýs-
ingar um
tekjur sínar
og eignir
hefði m.ö.o. ekki vald til þess að
skikka þingmenn til að opinbera
þessi mál. Allir tólf þingmenn
flokksins, sem og makar þeirra,
samþykktu hins vegar að gefa upp
umræddar upplýsingar.
Skuldir ekki
opinberaðar
Reglurnar eru í sex töluliðum.
Þær kveða m.a. á um birtingu upp-
lýsinga um hlutabréfaeign í inn-
lendum og erlendum félögum.
Einnig kveða þær á um birtingu
upplýsinga um stofnsjóðsinneignir
hjá samvinnufélögum, stofnfjárbréf
í sparisjóðum og stofnfjáreignir í
sameignarfélögum. Þá kveða þær á
um birtingu upplýsinga um fast-
eignir, þ.e. aðrar fasteignir en fast-
eignir, sem ætlaðar eru til eigin bú-
setu. Að lokum kveða þær m.a. á
um birtingu upplýsinga um auka-
störf utan þings, boðsferðir og gjaf-
ir. Miðað er við að upplýsingarnar
verði uppfærðar jafnóðum og tilefni
gefst til.
Ekki er í reglunum kveðið á um
að þingmenn og makar þeirra op-
inberi skuldir sínar. Hjálmar sagði
að sá möguleiki hefði verið ræddur
innan þingflokksins. Niðurstaðan
hefði verið sú að birta ekki slíkar
ÞINGMENN Framsóknarflokksins
birtu í gær upplýsingar um m.a.
fjárhag sinn og eignir, sem og upp-
lýsingar um fjárhag og eignir maka
sinna, á vef flokksins, framsokn.is
og á vef Alþingis, althingi.is. Þing-
flokkurinn kynnti jafnframt þær
reglur sem hann hefur samþykkt
að byggja upplýsingagjöf sína á.
Hjálmar Árnason, formaður
þingflokksins, sagði að rætt hefði
verið, um nokkra hríð, innan
flokksins, hvort rétt væri að þing-
menn birtu upplýsingar sem þess-
ar. „Það má kannski segja að það
sem ýti við okkur núna séu ýmsar
aðdróttanir og rangar fullyrðingar
um ímynduð hagsmunatengsl ein-
stakra þingmanna við einstök fyr-
irtæki og þar fram eftir götunum.
Það má kannski segja að það hafi
hraðað ferlinu,“ sagði hann á blaða-
mannafundi í þinghúsinu í gær, en
þar kynnti stjórn þingflokksins
reglurnar um upplýsingagjöfina.
Hjálmar sagði að þingflokkurinn
hefði tekið mið af þeim reglum sem
gilda um svona mál í nágrannalönd-
um okkar. Reglur framsóknar-
manna ná til þingmanna flokksins
og þeirra varaþingmanna sem taka
sæti á Alþingi. „Hverjum og einum
þingmanni er þó í sjálfsvald sett
hvaða upplýsingar þeir gefa um
sjálfan sig,“ útskýrði Jónína Bjart-
marz, þingmaður flokksins, á fund-
inum í gær. Stjórn þingflokksins
upplýsingar. „Við ákváðum að stíga
ekki það skref núna,“ sagði Jónína.
Ekki væri þó hægt að útiloka að
reglunum yrði breytt í framtíðinni.
Jónína minnti á, í þessu sam-
bandi, að hún hefði, fyrir hönd
þingflokksins, ritað forsætisnefnd
Alþingis bréf, þar sem þeim til-
mælum er beint til nefndarinnar að
nefndin undirbúi og komi í fram-
kvæmd samhæfðum reglum um
birtingu upplýsinga um fjárhag,
eignir og aðra hagsmuni alþing-
ismanna. Vel gæti hugsast, að regl-
ur forsætisnefndar, yrðu þær sett-
ar, yrðu þrengri en reglur
framsóknarmanna. Þingmenn
flokksins hefðu lýst því yfir að þeir
myndu laga sínar reglur að reglum
forsætisnefndar.
Vilja stuðla að gagnsæi
Hjálmar ítrekaði að þingflokk-
urinn væri stoltur af því að vera
fyrstur þingflokka á Íslandi til að
birta umræddar upplýsingar.
Markmiðið væri að stuðla að
gagnsæi í íslenskum stjórnmálum.
„Við viljum hafa þessar upplýsing-
ar á borðinu,“ sagði hann en bætti
því við að þingflokkurinn teldi það
á engan hátt óeðlilegt að þingmenn,
eins og hverjir aðrir, fjárfestu í fyr-
irtækjum og tækju þátt í atvinnulíf-
inu.
Inntur eftir því hvort eignir
þingmanna gætu á einhverjum
tímapunkti orðið þess eðlis að þær
sköpuðu hagsmunaárekstra sagði
hann: „Það er alltaf matsatriði.“
Það væri þingmannanna sjálfra og
annarra að meta það. Mikilvægast
væri hins vegar að hafa þær upp-
lýsingar, sem hér um ræðir, uppi á
borðinu.
Þingmenn Framsóknar birta upplýsingar um fjárhag sinn
Aðdróttanir um
meint hagsmuna-
tengsl flýttu starfinu
Eftir Örnu Schram
arna@mbl.is
Birta ekki
upplýsingar
um skuldir
 Meira á mbl.is/ítarefni