Morgunblaðið - 27.04.2005, Síða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 27. APRÍL 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
HJÖRLEIFUR Guttormsson
skrifar grein í Morgunblaðið hinn
15. þessa mánaðar þar sem tilefnið
er ályktun stjórnar Landsvirkj-
unar frá 4. apríl um greiningu
áhættuþátta varðandi Kára-
hnjúkastíflur. Þar segir Hjörleifur
m.a.: „Ekki er að efa að talsvert
hefur gengið á í stjórninni og inn-
an fyrirtækisins í aðdraganda
þessarar samþykktar. Með henni
viðurkennir forysta Landsvirkj-
unar andvaraleysi og ótrúleg mis-
tök sem gerð hafa verið í aðdrag-
anda ákvarðana um þessa 100
milljarða króna framkvæmd.“
Seinna í greininni segir Hjörleifur:
„Draga verður fram und-
anbragðalaust hverjir það eru sem
bera ábyrgð á þessum hrikalegu
mistökum sem við blasa …“ Hann
endar greinina með þessum orð-
um: „Hverfi menn ekki frá mun
óvissa fylgja sjálfum undirstöðum
fyrir rekstri þess tvíþætta
áhættufyrirtækis Landsvirkjunar
og Alcoa. Það er bágt fyrir heilan
landshluta að vera festur upp á
slíkan þráð um langa framtíð.“
Hvað er Hjörleifur að segja hér?
Hann er að gefa í skyn að und-
irbúningi við Kárahnjúkavirkjun
hafi í grundvallaratriðum verið
áfátt, m.a. hafi ekki verið sinnt
varnaðarorðum vísindamanna
varðandi jarðfræðilegar und-
irstöður stíflnanna. Þá vænir hann
Landsvirkjun um að hafa gert mis-
tök við undirbúning framkvæmd-
arinnar og í lokin elur hann á ótta
Austfirðinga um að
undirstöður verkefn-
isins séu ótraustar og
lætur lesandanum eft-
ir að túlka hvort þar
sé átt við efnahagsleg
eða öryggisleg atriði
nema hvort tveggja
sé. Öllum þessum
fullyrðingum og get-
sökum er hér með
vísað á bug og því til
staðfestingar vil ég
nefna eftirfarandi
þætti:
1. Á öllum stigum
undirbúnings fram-
kvæmdanna hefur verið farið eftir
þeirri bestu þekkingu sem var til
staðar varðandi jarðfræði svæð-
isins og brugðist markvisst við
nýjum upplýsingum.
2. Öllum athugasendum sem bár-
ust á undirbúningstímanum frá
jarðvísindamönnum var svarað á
málefnalegan hátt og þau svör
voru aðgengileg öllum sem eftir
leituðu. M.a. sendi Orkustofnun
þau til fréttastofu RÚV og til
Náttúruverndarsamtaka Íslands.
3. Það var vitað um misgengi
undir aðalstíflunni áður en farið
var í framkvæmdina. Af umhverf-
is- og tæknilegum ástæðum var
hins vegar ekki hægt að meta um-
fang þess fyrr en ánni hafði verið
veitt í burtu.
4. Í ljós kom að mis-
gengið var stærra en
reiknað hafði verið
með og auk þess fund-
ust fleiri sprungur
þegar hreinsað var of-
an af berginu. Við
upphaflega hönnun
stíflunnar var reiknað
með því að aðstæður
gætu verið með þessu
móti. Við þessu hefur
verið brugðist við
áframhaldandi hönnun
og byggingu stíflunnar
og búið að semja við
verktakann um þann
viðbótarkostnað sem af þessu
hlýst.
5. Eins og alltaf er við byggingu
á stíflum þá er haldið áfram við
jarðfræðirannsóknir meðan á
framkvæmdum stendur og fram-
kvæmdin aðlöguð því sem fram
kemur.
6. Það sem gerði það að verkum
að stjórn fyrirtækisins fór yfir all-
ar forsendur verksins voru nýjar
upplýsingar um að sprungu-
sveimur frá Kverkfjallasvæðinu
næði inn á lónsvæðið nokkru sunn-
an við aðalstífluna og að viðkom-
andi sprunga hafi síðast hreyfst
fyrir 3–4 þúsund árum.
7. Ekkert hefur enn komið fram
sem bendir til þess að það hafi
orðið hreyfing á sprungum í stífl-
ustæðinu eftir ísöld (10 þúsund ár)
en það er sú viðmiðun sem notuð
er um að sprungur séu óvirkar.
8. Hópur vísindamanna undir
stjórn Freysteins Sigmundssonar
var fenginn til þess að meta jarð-
fræðilegar aðstæður svæðisins að
nýju eftir að ofangreindar upplýs-
ingar komu fram. Hópurinn komst
að þeirri niðurstöðu að jarð-
fræðileg vá svæðisins væri meiri
en áður var reiknað með án þess
að leggja nokkurt mat á áhættuna
sem slíka. Hópurinn taldi það vera
í verkahring hönnuða og þeirra
sem framkvæma áhættumat varð-
andi stíflurnar.
9. Á stjórnarfundi Landsvirkj-
unar 4. apríl síðastliðinn kom fram
hjá hönnuðum stíflumannvirkjanna
að ekki þurfi að gera miklar breyt-
ingar á hönnun stíflunnar frá fyrri
hönnun til þess að bregðast við
þessum nýju upplýsingum. Fulltrúi
verkfræðistofunnar sem hefur gert
áhættumatið sagði á sama fundi að
ólíklegt væri að það yrðu stórar
breytingar frá fyrirliggjandi
áhættumati.
10. Hvað snertir efnahagslega
undirstöðu verkefnisins þá er stað-
an þessi: Nú þegar búið er að
semja um meira en 90% verkþátta
við framkvæmdina bendir ekkert
til annars en að kostnaður við
framkvæmdina í heild verði innan
kostnaðaráætlunar.
Þrátt fyrir það sem að ofan er
sagt taldi stjórn Landsvirkjunar
nauðsynlegt að taka af öll tvímæli
um að gætt væri fyllsta öryggis og
í ljósi þess verður að skoða álykt-
un stjórnarinnar frá 4. apríl enda
er hún í fullu samræmi við þá
vinnu sem þegar var hafin innan
fyrirtækisins. Það að misgengið
undir aðalstíflunni er stærra en
reiknað er með er ekki ný vitn-
eskja. Það kom í ljós um leið og
farið var að hreinsa gljúfrið. Þær
aðgerðir sem gripið hefur verið til
gagnvart því hafa allar verið op-
inberar og komið fram í fréttum.
Það sem er nýtt er að sprungu-
sveimurinn frá Kverkfjöllum nái
inn á lónstæðið og ný vitneskja um
samspil sprungna og jarðhita á
svæðinu. Við því hefur verið
brugðist á ábyrgan hátt. Ekkert í
málsmeðferðinni gefur tilefni til
þeirra gífuryrða sem Hjörleifur
Guttormsson notar í grein sinni.
Ályktun stjórnar Landsvirkjunar
um hættumat Kárahnjúkavirkjunar
Jóhannes Geir Sigurgeirsson
svarar grein Hjörleifs
Guttormssonar ’Ekkert í málsmeðferð-inni gefur tilefni til
þeirra gífuryrða sem
Hjörleifur Guttormsson
notar í grein sinni.‘
Jóhannes Geir
Sigurgeirsson
Höfundur er stjórnarformaður
Landsvirkjunar.
ÞAÐ HEFUR alltaf verið gaman
að vera félagi í Vinstri grænum.
Taka þátt í pólitískri umræðu, um-
gangast fólk með
svipuð lífsviðhorf,
hafa áhrif á og móta
stefnu, finnast maður
leggja sitt af mörkum
til að breyta og bæta
samfélagið sem við
búum í.
En undanfarin
misseri hefur það ver-
ið sérstaklega gaman
að vera vinstri-græn.
Það hefur ekki farið
hátt, en undanfarið
hefur mikil gróska
verið í grasrótarstarfi
innan VG. Nýir mál-
efnahópar og um-
ræðuhópar hafa
sprottið upp, má þar
nefna; velferðar-
smiðju, umhverfishóp
og kvennakaffi.
Reglulegir laugar-
dagsfundir hjá VGR
hafa nú verið haldnir
í á annað ár með
góðri þátttöku og líf-
legum umræðum.
Morgunpósti VG hef-
ur verið haldið úti í
u.þ.b. ár þar sem nýir
pistlar birtast 4–6 sinnum í viku og
þar sem meira en 60 pennar hafa
látið frá sér heyra. Tengsl, samtal
og samráð hefur eflst á milli al-
mennra félaga og kjörinna fulltrúa
VG. Og jafnt og þétt fjölgar fé-
lagsmönnum VG – virkum félögum
– ekki bara þeim sem eru nafn á
blaði.
Undirtónninn í þessu öllu er
krafa um lýðræði, valddreifingu,
þátttöku almennings og áhrif hans
á stjórn landsins. Ég hef fylgst
með nokkrum vinum mínum og
kunningjum í þeirri vegferð að ger-
ast virkir félagar í VG. Fólk sem
hefur skoðanir á hvernig sam-
félagið á að vera og tjáir þær í hópi
vina og kunningja, en hefur ekki
talið taka því að gerast félagi í
stjórnmálaflokki því
þar sé allt fyrirfram
ákveðið og fáeinir ein-
staklingar sem öllu
ráða. Þegar þetta sama
fólk stígur svo skrefið
og gerist félagar í VG
þá kemur það því á
óvart að rödd þess
heyrist og almennir fé-
lagar geta haft raun-
veruleg áhrif. VG er
lifandi flokkur sem
mótast, þróast og
breytist í takt við
skoðanir hins almenna
félagsmanns. Vissulega
höfum við öll vinstri
grænt fólk svipuð
grundvallarlífsviðhorf.
Sumir kalla það sósíal-
isma, aðrir fé-
lagshyggju eða vinstri-
stefnu. Og hugtök eins
og jöfnuður, félagslegt
réttlæti og sjálfbær
þróun eru okkur öllum
kær. En innan VG er
pláss fyrir fólk með
ólíka lífsreynslu og
fjölbreytilegar skoð-
anir á málefnum. Inn-
an VG er pláss fyrir lýðræði í
reynd.
Já, það er gaman að vera vinstri
græn þessa dagana. Gaman að láta
„lýðræðisbylgjuna“ grípa sig og
fleyta sér áfram inn á ókunnug haf-
svæði. Að treysta og trúa að við öll
í sameiningu, þessi stóri hópur sem
vill betri og réttlátari heim, geti
haft áhrif til góðs.
Grasrótarstarf
í VG – lýðræðis-
bylgja
Guðný Hildur Magnúsdóttir
fjallar um starfið innan
Vinstri grænna
Guðný Hildur
Magnúsdóttir
’Undirtónninn íþessu öllu er
krafa um lýð-
ræði, valddreif-
ingu, þátttöku
almennings og
áhrif hans á
stjórn lands-
ins.‘
Höfundur er stjórnarmaður
í VG í Reykjavík.
ÞAÐ HEFUR verið furðulegt að
fylgjast með aðdraganda formanns-
kjörs í Samfylking-
unni. Smátt og smátt
hefur skriðið fram í
dagsljósið þver-
pólitískt bandalag mið-
aldra máttarstólpa úr
öllum flokkum sem
vilja standa vörð um
óbreytt ástand í ís-
lenskri pólitík. Ég held
að Össuri Skarphéð-
inssyni sé lítill greiði
gerður með því að
þessir menn slái
skjaldborg um hann.
Og held raunar að það
sé óverðskuldað.
Óttinn við Ingibjörgu
Ástæður bræðralagsins eru þó
augljósar. Ef Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir verður valin til að leiða
Samfylkinguna í næstu kosningum
verður það vatn á myllu umbótaafla
í öllum flokkum. Fólks sem er ósátt
við vinnubrögð og viðhorf gamla
tímans. Hópa sem telja hug-
myndalega endurnýjun löngu tíma-
bæra í íslenskri pólitík.
Þeirra sem telja lok-
aðan klúbb við Aust-
urvöll ekki eiga vera
upphaf og endi hugs-
unar eða umræðu um
hvernig samfélag við
viljum skapa.
Tímabærar
breytingar
Krafan að baki
framboði Ingibjargar
Sólrúnar á sér sam-
svörun hvarvetna í
samfélaginu þar sem
fólk horfir agndofa á hvernig
stjórnmálin hafa dregist aftur úr
öðrum sviðum samfélagsins í fag-
mennsku og vinnubrögðum. Þetta
er krafa um nýjar áherslur og póli-
tík: leikreglur og jafnræði í stað
flokksræðis og geðþótta, sann-
gjarna samkeppni í stað fákeppni í
skjóli hins opinbera, opna stjórn-
sýslu, gagnsæi og aðhald, þátttöku
og samráð í stefnumótun og ákvarð-
anatöku. Fyrir þetta stendur far-
sæll ferill Ingibjargar Sólrúnar á
borgarstjórastóli. Um það get ég
vitnað.
Það er því fleira í húfi en framtíð
Samfylkingarinnar í kosningu
flokksmanna hennar í vor. Banda-
laginu um óbreytt ástand er stefnt
gegn nauðsynlegri uppstokkun í ís-
lenskum stjórnmálum. Kosning
Ingibjargar Sólrúnar getur markað
þáttaskil sem lengi hefur verið beð-
ið eftir.
Gegn bandalagi
um óbreytt ástand
Dagur B. Eggertsson
fjallar um formannskjör
Samfylkingarinnar ’FormannskosningSamfylkingarinnar get-
ur haft góð áhrif langt
út fyrir flokkinn.‘
Dagur B. Eggertsson
Höfundur er borgarfulltrúi.
ÞESSI orð eru fleyg úr sögu
manna er aðrir telja sig geta tekið við
af er menn hafa rutt
brautina óhræddir og
með skapandi starfi,
með góðu fólki.
Þegar yfir stendur
barátta um formanns-
sætið í Samfylkingunni
þá verða félagar hennar
að líta yfir farinn veg
undanfarinna ára og
meta þann árangur er
náðst hefur.
Össur Skarphéð-
insson hefur leitt flokk-
inn undanfarin ár og átt
hvað stærstan þátt í að
gera hann að því afli sem hann er í
dag, með rúmlega 30% fylgi. Össuri
hefur tekist þetta með því að vera
baráttuglaður, jákvæður við háa sem
lága, vera duglegur að sækja fundi
hvort sem eru fámennir eða stærri
fundir. Hann hefur átt einn stærsta
þátt í því að félög 60+ á
landsvísu og á sveit-
arstjórnarvísu eru kom-
in á laggirnar. Félög
60+ eru og verða sem
fram gengur, einn allra
öflugasti vaxtarbroddur
í íslenskri pólitík og er
uöðrum stjórn-
málaflokkum til fyr-
irmyndar. Þar fá eldri
borgarar virkilega
hljómgrunn fyrir sín
baráttumál og geta nýtt
sína reynslu til fram-
dráttar íslenskri jafn-
aðarstefnu öllum þegnum landsins til
hagsbóta. Össur hefur einnig verið
mjög öflugur baráttumaður fyrir
unga fólkið og eflt mjög alla starfsemi
ungra jafnaðarmanna. Sett mennta-
og fjölskyldustefnu á oddinn til hags-
bóta fyrir ungt fólk sem er að hasla
sér völl á lífsins göngu. Maður sem
hefur átt hvað stærstan þátt í að gera
Samfylkinguna að því sem hún er
með forystu sinni á vissulega skilið að
fá góða endurkosningu í formanns-
kjöri hennar. Þess vegna styð ég Öss-
ur Skarphéðinsson til áframhaldandi
forystu Samfylkingarinnar.
Nú get ég
Jón Kr. Óskarsson
fjallar um formannskjör
Samfylkingarinnar
’Össur Skarphéðinssonhefur leitt flokkinn und-
anfarin ár og átt hvað
stærstan þátt í að gera
hann að því afli sem
hann er í dag.‘
Jón Kr. Óskarsson
Höfundur er varaþingmaður.